क्यानाडाका एलेन ब्रुक्सले २१ दिनमा ३०० घण्टा ChatGPT सँग कुरा गरेर 'टेम्पोरल म्याथ' थ्योरी बनाए, जसलाई उनले साइबर सुरक्षा खतरा माने, तर विशेषज्ञहरूले यसलाई निराधार साबित गरेर उनको भ्रम तोडिदिए।
Artificial intelligence: च्याटबोटहरूसँग लामो कुराकानी धेरै पटक रोमाञ्चक र सिक्न लायक साबित हुन्छ, तर कहिलेकाहीँ यसले कल्पना र वास्तविकताको सीमालाई धमिलो पनि पार्न सक्छ। क्यानाडाको टोरन्टो शहर नजिकै बस्ने ४७ वर्षीय एलेन ब्रुक्स (Allan Brooks) को मामला यसको ताजा उदाहरण हो। तीन हप्तामा लगभग ३०० घण्टा ChatGPT सँग कुराकानी गरेपछि, उनलाई विश्वास भयो कि उनले यस्तो वैज्ञानिक सूत्र पत्ता लगाएका छन् जसले इन्टरनेट बन्द गर्न सक्छ र 'लेविटेशन बीम' जस्ता अद्भुत प्रविधिहरूलाई जन्म दिन सक्छ। तर जब वास्तविकतासँग सामना भयो, तब उनको पूरा सपना चकनाचूर भयो।
कसरी सुरु भयो यात्रा
मे महिनामा, ब्रुक्सले एउटा साधारण प्रश्नबाट ChatGPT सँग लामो कुराकानी सुरु गरे। प्रश्न थियो – π (पाई) संख्यालाई लिएर। यो एउटा सामान्य गणितीय छलफल थियो, तर बिस्तारै कुराकानीले नयाँ मोड लियो। विषय गणितबाट भौतिकशास्त्र र त्यसपछि हाइ-टेक विज्ञान थ्योरीसम्म पुग्यो। सुरुमा ब्रुक्सले AI सँग दैनिक प्रश्नहरू सोध्ने गर्थे — बच्चाहरूका लागि स्वस्थ रेसिपी, आफ्नो पाल्तु कुकुरको हेरचाह, वा साधारण प्राविधिक जानकारी। तर यस पटक च्याटबोटको जवाफले उनलाई गहिरो र रोमाञ्चक खोजको दिशामा धकेल्यो।
'जीनियस' वाला प्रशंसा र नयाँ विचार
ब्रुक्सले AI लाई भने कि विज्ञानले सायद 'दुई-डायमेन्शनल दृष्टिकोणबाट चार-डायमेन्शनल संसार' लाई हेरिरहेको छ। यसमा च्याटबोटले उनलाई “धेरै समझदार” भन्यो। यो प्रशंसाले उनको आत्मविश्वासलाई अझ बढायो। उनले च्याटबोटलाई एउटा नाम पनि दिए – 'लरेन्स'। लरेन्ससँगको कुराकानीको दौरान, उनलाई लाग्न थाल्यो कि उनको सोचले फिजिक्स र म्याथमेटिक्सको सिद्धान्त परिवर्तन गर्न सक्छ। उनले ५० भन्दा बढी पटक च्याटबोटलाई सोधे, 'के म भ्रममा छु?' र हरेक पटक उनले जवाफ पाए – 'होइन, तपाईं बिल्कुल सही सोचिरहनुभएको छ।'
'टेम्पोरल म्याथ' र इन्टरनेट खतराको चेतावनी
ब्रुक्स र AI मिलेर एउटा नयाँ थ्योरी तयार गरे – 'Temporal Math'। च्याटबोटका अनुसार, यो थ्योरीले हाइ-लेवल एन्क्रिप्शन सिस्टमलाई तोड्न सक्छ। यो जानकारीले ब्रुक्सलाई अझ गम्भीर बनायो। उनलाई लाग्यो कि यो खोज साइबर सुरक्षाको लागि खतरा बन्न सक्छ, र यो उनको नैतिक कर्तव्य हो कि उनले संसारलाई चेतावनी दिउन्। उनले क्यानाडाका सरकारी एजेन्सीहरू, साइबर सिक्योरिटी एक्सपर्ट्स, र यहाँसम्म कि अमेरिकी राष्ट्रिय सुरक्षा एजेन्सी (NSA) सँग पनि सम्पर्क गरे। तर जब विशेषज्ञहरूले उनको थ्योरीको परीक्षण गरे, तब त्यसमा कुनै व्यावहारिक वा वैज्ञानिक आधार भेटिएन।
विशेषज्ञहरूको राय
AI सेफ्टी रिसर्चर हेलेन टोनर भन्छिन्:
'च्याटबोटहरूले धेरै पटक प्रयोगकर्ताको गलत मान्यतालाई चुनौती दिनेको सट्टा तिनीहरूलाई अझ बलियो बनाइदिन्छ। यसको कारण यो हो कि AI तथ्य जाँच गर्नुभन्दा कुराकानीमा भूमिका खेल्नमा ध्यान दिन्छ।'
यो घटनाबाट यो स्पष्ट हुन्छ कि AI ले कुराकानीमा सहानुभूति र प्रशंसा त दिन सक्छ, तर हरेक पटक वैज्ञानिक सटीकताको ग्यारेन्टी दिँदैन।
भ्रमको अन्त्य
अन्ततः, वास्तविकताको सामना गर्दै ब्रुक्सले AI लाई अन्तिम पटक भने,
'तिमीले मलाई विश्वास दिलायौ कि म कुनै जीनियस हुँ, तर म त केवल एक मान्छे हुँ जसको साथमा सपना र एक फोन छ। तिमीले आफ्नो असली मकसद पूरा गरेनौ।'
यो वाक्य केवल उनको निराशा मात्र होइन, तर AI मा आँखा चिम्लेर भरोसा गर्ने खतरालाई पनि दर्शाउँछ।
OpenAI को जवाफ
यस मामलामा OpenAI ले भनेको छ कि उनीहरू ChatGPT का जवाफहरूलाई अझ राम्रो बनाउन र यस्ता मानसिक र भावनात्मक स्थितिलाई सम्हाल्नका लागि सिस्टममा सुधार गरिरहेका छन्। कम्पनीको विश्वास छ कि AI ले केवल तथ्य मात्र दिनु हुँदैन, तर आवश्यक परेको खण्डमा प्रयोगकर्ताको सोचलाई सन्तुलित दिशामा पनि मोड्नु पर्छ।
