कोरोना भाइरसपछि चीनमा अर्को नयाँ ब्याट भाइरस पत्ता लागेपछि वैज्ञानिकहरू चिन्तित भएका छन्। यस भाइरसको नाम HKU5-CoV-2 राखिएको छ, जुन SARS-CoV-2 (कोभिड-१९) र MERS-CoV सँग मिल्दोजुल्दो छ।
नयाँ दिल्ली: कोरोना भाइरसपछि चीनमा अर्को नयाँ ब्याट भाइरस पत्ता लागेपछि वैज्ञानिकहरू चिन्तित भएका छन्। यस भाइरसको नाम HKU5-CoV-2 राखिएको छ, जुन SARS-CoV-2 (कोभिड-१९) र MERS-CoV सँग मिल्दोजुल्दो छ। वैज्ञानिकहरूको विश्वास छ कि यो भाइरस पनि मानिसहरूलाई सङ्क्रमित गर्न सक्छ, यद्यपि यसको सङ्क्रामक क्षमता कोभिड-१९ जस्तो छैन। तैपनि अनुसन्धानकर्ताहरू यसलाई सम्भावित महामारीको खतराको रूपमा हेरिरहेका छन् र यसमा गहन अध्ययन गरिरहेका छन्।
कसरी भयो भाइरसको पहिचान?
HKU5-CoV-2 को खोज चीनको वुहान इन्स्टिच्युट अफ भाइरोलोजीका वैज्ञानिकहरूले गरेका हुन्। यस अध्ययनको नेतृत्व कोभिड-१९ मा पनि अनुसन्धान गरेकी वैज्ञानिक शी झेङ्गली (Batwoman) ले गरिरहेकी छिन्। अनुसन्धानमा पत्ता लाग्यो कि यो भाइरस चमेराहरूमा पाइने कोरोनाभाइरस हो, जुन मानिस र अन्य स्तनधारी जीवहरूको कोषिकाको ACE2 रिसेप्टरसँग जोडिन सक्छ। यो त्यही प्रक्रिया हो जसबाट कोभिड-१९ भाइरसले मानिसहरूमा सङ्क्रमण फैलाएको थियो।
के यो भाइरस मानिसहरूका लागि खतरा बन्न सक्छ?
वैज्ञानिकहरूका अनुसार, हालसम्म यस भाइरसको कुनै पनि घटना मानिसहरूमा देखिएको छैन, तर यसको सम्भावनालाई पूर्ण रूपमा अस्वीकार गर्न सकिँदैन। HKU5-CoV-2 को अध्ययनबाट यो पत्ता लाग्यो कि—
* यसले मानिसहरूको फोक्सो र आन्द्राका कोषिकाहरूलाई सङ्क्रमित गर्न सक्छ।
* यो सीधै चमेराबाट मानिसमा फैलिन सक्छ वा कुनै अन्य स्तनधारी जनावरको माध्यमबाट मानिसहरूमा पुग्न सक्छ।
* SARS-CoV-2 (कोभिड-१९) को तुलनामा यसको सङ्क्रामक क्षमता कम छ, तर उत्परिवर्तन भएमा यो बढी खतरनाक हुन सक्छ।
HKU5-CoV-२ का सम्भावित लक्षणहरू
यस भाइरस SARS-CoV-2 (कोभिड-१९) र MERS-CoV सँग मेल खाने भएकाले, यसका लक्षणहरू पनि मिल्दोजुल्दो हुन सक्छन्:
* ज्वरो र खोकी
* सास फेर्न गाह्रो
* घाँटी दुख्ने र नाक बग्ने
* थकाइ र मांसपेशी दुख्ने
* गम्भीर अवस्थामा फोक्सोमा सङ्क्रमण
कसरी फैलिन सक्छ यो भाइरस?
यो भाइरस पनि कोभिड-१९ जस्तै सीधै मानिसहरूमा वा अन्य जनावरहरूको माध्यमबाट फैलिन सक्छ। सम्भावित सङ्क्रमणका तरिकाहरू, यदि कुनै व्यक्ति सङ्क्रमित चमेरो वा यसको शरीरको तरल पदार्थ (जस्तै, थुक, पिसाब, दिसा) सँग सम्पर्कमा आउँछ। यदि यो भाइरस पहिले कुनै स्तनधारी जनावर (जस्तै सिभेट बिरालो, पाङ्गोलिन, वा अन्य वन्यजन्तु) मा पुग्छ र त्यसपछि मानिसहरूमा फैलन्छ।
विज्ञहरू भन्छन् कि HKU5-CoV-2 अहिले मानिसहरूमा सङ्क्रमण फैलाउन पूर्ण रूपमा सक्षम छैन। तथापि, भाइरसको प्राकृतिक उत्परिवर्तन भएमा यसले भविष्यमा महामारीको रूप लिन सक्छ। वैज्ञानिकहरू लगातार यसमा अध्ययन गरिरहेका छन् ताकि यो भाइरस मानिसहरूका लागि खतरा बन्छ भने समयमै रोकथामका उपायहरू गर्न सकियोस्।
के डब्ल्यूएचओले हस्तक्षेप गर्नेछ?
विश्व स्वास्थ्य सङ्गठन (डब्ल्यूएचओ) र अन्य अन्तर्राष्ट्रिय निकायहरूले यो नयाँ भाइरसमा नजर राखिरहेका छन्। तथापि, अहिलेसम्म यसलाई महामारी घोषित गर्ने जस्तो कुनै अवस्था बनेको छैन। वैज्ञानिकहरूले यस भाइरसमा निरन्तर निगरानी र वन्यजन्तुसँगको सम्पर्कलाई सीमित गर्नु आवश्यक छ ताकि भविष्यमा सम्भावित खतराबाट बच्न सकियोस्।
