सम्पूर्ण देशका सरकारी तथा निजी विद्यालयहरूमा ‘भारतीय भाषा ग्रीष्मकालीन शिविर’ आयोजना गरिनेछ। यसमा बालबालिकालाई आमाभाषाका साथै एक वा दुई अन्य भारतीय भाषा रोचक क्रियाकलापमार्फत सिकाइनेछ।
नयाँ दिल्ली: भारतको भाषिक विविधतालाई प्रवर्द्धन गर्न केन्द्रीय शिक्षा मन्त्रालयले एउटा अनौठो पहल गरेको छ। अब यस गर्मीको बिदामा देशभरका सबै सरकारी र निजी विद्यालयहरूमा ‘भारतीय भाषा ग्रीष्मकालीन शिविर’ आयोजना गरिनेछ। यस शिविरमा विद्यार्थीहरूलाई आफ्नो मातृभाषा मात्र नभई एक वा दुई अन्य भारतीय भाषा पनि सिकाइनेछ।
के हो ‘भारतीय भाषा ग्रीष्मकालीन शिविर’?
‘भारतीय भाषा ग्रीष्मकालीन शिविर’ एक हप्ता लामो विशेष कार्यक्रम हो जसमा विद्यार्थीहरूलाई भारतीय भाषाहरूसँग जोडिनेछ। यो शिविर खेल, सांस्कृतिक क्रियाकलाप र अन्तरक्रियात्मक तरिकाहरूद्वारा विद्यार्थीहरूलाई भाषा सिकाउनेछ, जसले गर्दा भाषा सिक्नु एउटा रोमाञ्चक अनुभव बन्नेछ। यो ग्रीष्मकालीन शिविर राष्ट्रिय शिक्षा नीति (NEP) अन्तर्गत त्रिभाषा सूत्रलाई प्रवर्द्धन गर्ने उद्देश्यले सुरु गरिएको हो।
दैनिक ४ घण्टा कक्षा, अन्तिम दिन प्रमाणपत्र प्रदान
यस एक हप्ताको शिविरको दौरान दैनिक चार घण्टाको क्रियाकलापको आयोजना गरिनेछ, जसमा कुल २८ घण्टाको तालिम प्राप्त हुनेछ। शिविरको अन्त्यमा विद्यार्थीहरूलाई एउटा प्रमाणपत्र पनि प्रदान गरिनेछ, जसले उनीहरूको सहभागिता र भाषा सिक्ने उपलब्धि देखाउनेछ।
केन्द्रीय मन्त्री धर्मेन्द्र प्रधानद्वारा उद्घाटन
यस ग्रीष्मकालीन शिविरको औपचारिक उद्घाटन केन्द्रीय शिक्षा मन्त्री धर्मेन्द्र प्रधानले गर्नुभयो। उहाँले भाषा राजनीतिको माध्यम नभई एकताको सेतु बनाउनुपर्ने बताउनुभयो। धर्मेन्द्र प्रधानले यस पहललाई बिहारकी जिया कुमारीलाई समर्पित गर्नुभयो, जसले तमिलनाडुमा बसेर तमिल भाषामा बारहौंको परीक्षा दिएर १०० मा ९३ अंक प्राप्त गर्नुभएको थियो। उहाँले भन्नुभयो, "हामी चाहन्छौँ कि देशका बालबालिकाले एक भन्दा बढी भारतीय भाषा सिकून्, ताकि उनीहरू जहाँ पनि काम गर्न सकून् र हरेक राज्यसँग सम्बन्ध महसुस गर्न सकून्।"
१४.५ लाख विद्यालयमा आयोजना
यस शिविरको आयोजना देशका १४.५ लाख विद्यालयहरूमा गरिनेछ, जसबाट २५ करोड भन्दा बढी विद्यार्थी र ९८ लाख शिक्षकहरू लाभान्वित हुनेछन्। यस प्रयासको उद्देश्य भाषा मार्फत राष्ट्रिय एकता र आपसी समझदारी बढाउनु हो।
धर्मेन्द्र प्रधानले भारतको विविधता नै यसको शक्ति भएको बताउनुभयो। उहाँले यस अवसरमा शिक्षकहरूलाई पनि विभिन्न राज्यहरूमा जाने अवसर प्राप्त हुने र बहुभाषी हुनु उनीहरूका लागि फाइदाजनक हुने कुरा पनि बताउनुभयो।
AI र Machine Learning को पनि अध्ययन सुरु गर्ने निर्देशन
भाषाका साथै शिक्षा मन्त्रालयले प्राविधिक शिक्षालाई पनि प्रवर्द्धन गर्ने दिशामा कदम चालेको छ। प्रधानले केन्द्रीय विद्यालय र नवोदय विद्यालय संगठनलाई निर्देशन दिनुभएको छ कि यही शैक्षिक सत्रदेखि विद्यार्थीहरूलाई AI (कृत्रिम बुद्धिमत्ता) र Machine Learning (ML) को अध्ययन सुरु गराइयोस्। यसका लागि पाठ्यक्रमलाई भारतीय भाषामा तयार गर्ने निर्देशन पनि दिइएको छ।
विद्यार्थीहरूलाई सिकाइनेछ ऐतिहासिक सम्पदाका कथाहरू
यस पहलसँगै अब विद्यार्थीहरूलाई श्रीराम मन्दिर, काशी विश्वनाथ करिडोर, नयाँ संसद् भवन, बाबा साहेब अम्बेडकरको स्मारक जस्ता ऐतिहासिक परियोजनाहरूको जानकारी पनि उनीहरूको आफ्नै भाषामा प्राप्त हुनेछ। NCERT द्वारा तयार गरिएका २६ भाषाका भाषिक प्रवेशिका र सिकाइ मोड्युलहरूले विद्यार्थीहरूलाई भारतको समृद्ध सम्पदाबाट परिचित गराउनेछन्।
