भारत र बंगलादेश बीच जारी राजनीतिक तनावका बीच अप्रिलमा बैंककमा हुने बिम्सटेक (BIMSTEC) शिखर सम्मेलनमा प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी र बंगलादेशका अन्तरिम सरकार प्रमुख मोहम्मद युनुसको भेट हुने सम्भावना बढेको छ। यदि यो भेट हुन्छ भने, यो दुवै देशका लागि अत्यन्त महत्वपूर्ण हुनेछ, किनकि बंगलादेशमा शेख हसिनाको सत्ताबाट हटेपछि भारत–बंगलादेश सम्बन्धमा चिसोपन आएको छ।
शेख हसिनाको सत्ताबाट हटेपछि किन बढ्यो तनाव
बंगलादेशकी पूर्व प्रधानमन्त्री शेख हसिनाको भारतसँग सदैव नजिकको सम्बन्ध रहेको थियो। तर हालै बंगलादेशमा भएको सत्ता परिवर्तनपछि मोहम्मद युनुसलाई अन्तरिम सरकारको नेतृत्व सुम्पिएको छ, जसले भारत–बंगलादेश सम्बन्धमा अन्योलको स्थिति सिर्जना गरेको छ।
बंगलादेशमा सत्ता परिवर्तनपछि अल्पसंख्यकमाथि बढ्दै गएको आक्रमण, राजनीतिक हिंसा र कट्टरपन्थी संगठनको बढ्दो प्रभावप्रति भारतले चिन्ता व्यक्त गरेको थियो। भारतको मान्यता छ कि हसिनाको कार्यकालमा भारत–बंगलादेश सम्बन्ध सुदृढ रह्यो, तर अब अवस्था परिवर्तन हुनसक्छ।
BIMSTEC: सात देशको शक्तिशाली संगठन
BIMSTEC (Bay of Bengal Initiative for Multi-Sectoral Technical and Economic Cooperation) बंगालको खाडी क्षेत्रमा अवस्थित सात देशको एक प्रमुख संगठन हो, जसले आर्थिक, प्राविधिक र सुरक्षा सहयोगलाई बढावा दिन काम गर्दछ। यस समूहमा भारत, बंगलादेश, भुटान, म्यानमार, नेपाल, श्रीलंका र थाइल्यान्ड समावेश छन्। BIMSTEC को अन्तिम शिखर सम्मेलन ३० मार्च २०२२ मा श्रीलंकाको राजधानी कोलम्बोमा भर्चुअली आयोजना गरिएको थियो।
BIMSTEC शिखर सम्मेलन २०२५: बैंककमा महत्वपूर्ण बैठक
यस वर्ष अप्रिल २०२५ मा बैंकक, थाइल्यान्डमा BIMSTEC शिखर सम्मेलन हुँदैछ, जसमा सदस्य राष्ट्रहरूले आर्थिक सहयोग, क्षेत्रीय स्थिरता र सुरक्षासँग सम्बन्धित महत्वपूर्ण विषयहरूमा छलफल गर्नेछन्। यस पटक बंगलादेशलाई BIMSTEC को नयाँ अध्यक्ष बनाइनेछ, जसले संगठनमा यसको भूमिका अझ बढाउनेछ।
बंगलादेशमा गत वर्ष अगस्टमा भएको तख्तापलट पछिदेखि नै अवस्था तनावपूर्ण बनेको छ। अल्पसंख्यकमाथि अत्याचारका साथै प्रधानमन्त्री शेख हसिनाको पार्टी ‘आवामी लिग’ का नेता र कार्यकर्तामाथि निरन्तर आक्रमण भइरहेको छ। यस अवस्थाका विषयमा भारत र बंगलादेश बीच अगस्टदेखि नै उच्चस्तरीय वार्ता जारी छ।
भारतीय विदेशमन्त्री एस. जयशंकर हालसम्म बंगलादेशमा अन्तरिम सरकारका विदेश सल्लाहकार तौहीद हुसेनसँग दुई पटक भेट गरिसकेका छन्। यसबाहेक, विदेश सचिव विक्रम मिश्री पनि डिसेम्बर २०२४ मा ढाकाको यात्रामा गएका थिए, जहाँ उनले वर्तमान राजनीतिक अवस्थामा छलफल गरेका थिए। यस यात्राको क्रममा मिश्रीले नोबेल पुरस्कार विजेता मोहम्मद युनुससँग पनि भेट गरेका थिए।
भारतको यो कूटनीतिक प्रयासले स्पष्ट पारेको छ कि उनी बंगलादेशमा स्थिरता कायम गर्ने र आफ्नो छिमेकी देशसँग सम्बन्धलाई सन्तुलित राख्न निरन्तर प्रयास गरिरहेको छ।
