नन्दी कसरी भगवान् शिवको वाहन भए? यहाँ पढ्नुहोस् यस पछाडीको रोचक कथा। After all, how did Nandi become the vehicle of Lord Shiva? Let us introduce the readers to the interesting story behind it.
हिन्दु धर्ममा लगभग सबै देवीदेवताहरूले कुनै न कुनै जनावरलाई आफ्नो वाहन बनाएका छन्। त्यसैगरी, भगवान् शिवको वाहन नन्दी हो। सामान्यतया, शिव मन्दिरमा वा शिव मूर्तिहरूको नजिकै नन्दीको मूर्ति पनि स्थापित हुन्छ।
पुराणहरूमा पनि नन्दी बैललाई विशेष महत्व दिइएको छ। नन्दी आफ्नो ईश्वर शिवको मात्र वाहन होइन, तर उहाँका परम भक्त, साथै उहाँका गणहरू मध्ये एक र मित्र हुन्। तर के तपाईंले कहिले सोच्नुभयो होला कि कसरी नन्दी भगवान् शिवको वाहन बने ?
भगवान् शिवले नन्दीको कानमा आफ्नो इच्छा बताएमा पूरा गर्नुहुन्छ। Lord Shiva fulfills his wish when he says it in Nandi's ear.
यस कुराको कथा त्यतिबेलाको हो जब भगवान् शिवसँग कुनै वाहन थिएन। उहाँले जंगल र पहाडहरूमा हिँडेर यात्रा गर्नुपर्थ्यो। एउटा दिन यो देखेर देवी पार्वतीले उहाँलाई भन्नुभयो, "तपाईं संसारका स्वामी हुनुहुन्छ। के तपाईंले हिँडेर यात्रा गर्नु उपयुक्त छ?" शिवजीले हाँसेर भन्नुभयो, "देवी, हामी त रमाइलो योगी हौं। हामीलाई वाहनको कुनै आवश्यकता छैन। साधुहरूले पनि सवारी साधन प्रयोग गर्दैनन्।"
पार्वतीले आँखामा आँसु लिएर भन्नुभयो, "जब तपाईं आफ्नो शरीरमा भस्म लगाउनुहुन्छ, र जटा बान्धेर नङ्गा पाउँले काँडाको बाटोमा हिँड्नुहुन्छ, त्यसले मलाई धेरै दुःख दिन्छ।" शिवजीले उहाँलाई बारम्बार बुझाउन खोज्नुभयो, तर पार्वतीले आफ्नो जिद छाडेनन्। उहाँको भनाइ थियो, "जंगलमा कुनै सुविधा नभएर पनि मलाई तपाईंको साथमा बस्न सहज छ, तर मेरो लागि सवारी साधन चाहिन्छ।"
अब भोले भण्डारी यस विषयमा चिन्तामा पर्नुभयो। आफ्नो वाहन कसलाई बनाउने ? उहाँले सबै देवताहरूलाई बोलाउनुभयो। नारदजीले शिवजीको सन्देश सबै देवताहरूलाई पु¥याउनुभयो। यो सुनेर सबै देवताहरू डराए कि शिवजीले कुनै न कुनै वाहन लिनेछन्। सबै देवताहरूले कुनै न कुनै बहाना बनाएर आफ्ना महलहरूमा बस्न थाले।
पार्वतीजी यो जान्दा निकै दुःखी हुनुभयो। शिवजीले देख्नुभयो कि कुनै पनि देवता आइपुगेनन्। तब उहाँले एक आवाज निकाल्नुभयो, जसले गर्दा जंगलका सबै जनावर आए।
शिवजीले उनीहरूलाई भन्नुभयो, "तिम्रा आमा पार्वतीले चाहन्छिन् कि मसँग अहिले वाहन हुनुपर्छ। भन्नुहोस्, तपाईंहरू मध्ये को मको वाहन हुनेछ ?" यो सुनेर सबै जनावर खुशीले नाच्न थाले। सानो खरायोले फुर्केर अगाडि बढेर भन्यो, "भगवान्, मलाई आफ्नो वाहन बनाउनुहोस्। म निकै कोमल छु।" सबै जनावर हाँस्न थाले। तब शेरले ठूलो आवाज निकालेर भन्यो, "मूर्ख खरायो, तिमीले कसरी मूर्खतापूर्ण कुरा गरेको छौ ?" खरायो डरले चुपचाप कुनामा बसेर गाजर खान थाल्यो।
अब शेरले हात जोडेर भन्यो, "प्रभु, म जंगलको राजा हुँ। मसँग जोडिएको शक्ति कसैले पनि लिन सक्दैन। तपाईंले मलाई आफ्नो वाहन बनाउनुहोस्।" शेरले भन्नै लाग्दा हाथी बीचमा बोले, "मैले मात्र यो कामको लागि सही हुन सक्छु। गर्मी याममा म आफ्नो सुँडमा पानी भरि महादेवलाई नुहाउन सक्छु। जनावर मध्ये जंगली सूअर पनि थियो। उनी आफ्नो थुतुन हिलाएर भन्न थाले, "शिवजी, मलाई आफ्नो वाहन बनाउनुहोस्। मैले सफा रहने प्रयास गर्नेछु।" यसो भनेर उनी आफ्नो शरीरको माटो चाट्न थाले।
अब कस्तूरी हिरणको पालो थियो। कस्तूरी हिरणले नाकमा हात राखेर भन्यो, "छी, कस्तो नापसंद गन्ध छ। भागौं, शिवजीले मेरो पछाडि सवारी गर्नुहुनेछ।" यसरी सबै जनावरहरूले आफ्नो दाबी प्रस्तुत गर्न थाले। त्यसपछि शिवजीले सबैलाई शान्त पार्न भन्नुभयो, "म केही दिनमा सबै जनावरहरूसँग एउटा कुरा माग्नेछु। जसले मलाई त्यो कुरा ल्याउँछ, त्यो मेरो वाहन हुनेछ।"
भगवान् शिवको वाहन नन्दी परिश्रमको प्रतीक हो। Lord Shiva's vehicle Nandi is a symbol of hard work
नन्दी बैल त्यहाँ उभिएका थिए। त्यस दिन पछि, उनले लुकेर महादेव र पार्वतीको कुरा सुन्न थाले। घण्टौं भोक र प्यासको वास्ता नगरी उनी लुकेर बस्थे। एक दिन अन्ततः उनलाई थाहा भयो कि शिवजीले वर्षा याममा सुकेका काठ माग्नेछन्। त्यस दिनदेखि उनी जंगलबाट सुकेका काठ संकलन गर्न थाले। वर्षा आउनु अघि नै सबै तयारी गरे।
वर्षा ऋतु आयो, जंगल पानीले भरिएको थियो। त्यस बेला शिवजीले सबै जनावरहरूलाई बोलाएर सुकेका काठ माग्नुभयो। त्यस बेला सबै जनावर एकअर्काको अनुहार हेरेर कुर्न थाले। त्यसपछि नन्दी (बैल) आइपुगे र धेरै सुकेका काठको एक थुप्रो आफूसँग लिएर आए। यो देखेर भगवान् शिवजी निकै खुसी हुनुभयो। उहाँलाई थाहा थियो कि नन्दीले उहाँको कुरा सुनेका थिए, तर पनि उहाँले नन्दी बैललाई आफ्नो वाहन बनाउनुभयो।
सबै जनावरहरूले उहाँ र देवी पार्वतीको जय जयकार गर्दै फर्किए।
