हबल र वेब टेलिस्कोप जस्तै विस्तृत रुपमा आकाशगंगाहरु हेर्न नसके पनि, SPHEREx ले बिग ब्याङ पछि बनेका आदिम आकाशगंगाहरु समेत समग्र समूहको कुल उर्जाको अवलोकन गर्नेछ।
SPHEREx : नासाको नयाँ अन्तरिक्ष टेलिस्कोप SPHEREx (स्पेक्ट्रो-फोटोमिटर फर द हिस्ट्री अफ द युनिभर्स, एपोक अफ रीआयोनाइजेसन एन्ड आइस एक्सप्लोरर) मंगलबार सफलतापूर्वक प्रक्षेपण गरियो। यसको उद्देश्य अहिलेसम्म कहिल्यै नगरिएको सम्पूर्ण आकाशको नक्शा तयार गर्नु हो। स्पेसएक्सले क्यालिफोर्नियाको भान्डेनबर्ग स्पेस फोर्स बेसबाट यो वेधशाला प्रक्षेपण गर्यो, जुन पृथ्वीको ध्रुवहरूमाथि उडान गर्नेछ। यससँगै सूर्यको अध्ययन गर्न चारवटा साना उपग्रहहरू पनि पठाइएका छन्।
SPHEREx कसरी काम गर्छ?
SPHEREx ले हबल र जेम्स वेब स्पेस टेलिस्कोप जस्तै आकाशगंगाहरूको विस्तृत अवलोकन गर्दैन। यसको सट्टा, यसले सम्पूर्ण आकाशको सर्वेक्षण गर्नेछ र आकाशगंगा समूहहरूद्वारा उत्सर्जित कुल उर्जा रेकर्ड गर्नेछ। यसको मुख्य उद्देश्य ब्रह्माण्ड कसरी निर्माण भयो र विकसित भयो भन्ने बुझ्नु हो। यस टेलिस्कोपको मद्दतले वैज्ञानिकहरूले बिग ब्याङ पछि बनेका आदिम आकाशगंगाहरूको प्रकाशको विश्लेषण गर्न सक्नेछन्।
हिउँला युक्त बादलहरूमा जीवनका संकेतहरूको खोजी
४८८ मिलियन डलरको खर्चमा भएको यो अभियानको एक मुख्य उद्देश्य ताराहरूमा रहेका हिउँला युक्त बादलहरूमा पानी र जीवनका अन्य तत्वहरूको खोजी गर्नु हो। विशेष गरी मिल्की वे आकाशगंगामा जहाँ नयाँ सौर्यमण्डलहरू निर्माण भइरहेका छन्, त्यहाँ यसले महत्त्वपूर्ण खोज गर्नेछ।
SPHEREx को संरचना र कार्यप्रणाली
शंकु आकारको SPHEREx टेलिस्कोप लगभग ५०० किलोग्राम तौलको छ, जुन एउटा ठूलो पियानो जत्तिकै भारी छ। यसमा इन्फ्रारेड सेन्सरहरू जडान गरिएका छन्, जसले सम्पूर्ण आकाशको सर्वेक्षण गर्न छ महिना समय लिनेछ। आउँदो दुई वर्षमा यसले चार पटक सम्पूर्ण आकाशको स्क्यानिङ गर्नेछ, किनकि यो ४०० माइल (६५० किलोमिटर) माथि पृथ्वीको ध्रुवीय कक्षमा परिक्रमा गर्नेछ।
ब्रह्माण्डको उर्जाको अध्ययन गर्नेछ SPHEREx
यो अभियानका प्रमुख वैज्ञानिक जेमी बोकका अनुसार, यो टेलिस्कोपले ब्रह्माण्डमा रहेका सबै प्रकाश स्रोतहरूको संयुक्त उर्जाको अध्ययन गर्नेछ। यसले वैज्ञानिकहरूलाई बुझ्न मद्दत गर्नेछ कि कुन स्रोतहरू अहिलेसम्म बेवास्ता गरिएका थिए।
ब्रह्माण्डको उत्पत्तिका रहस्यहरूको पर्दाफास
SPHEREx को इन्फ्रारेड डिटेक्टरले १०२ वटा फरक रंगहरू पहिचान गर्न सक्छ, जुन सामान्य मानव आँखाले देख्न सकिँदैन। यसले ब्रह्माण्डको अहिलेसम्मकै सबैभन्दा रंगीन र समावेशी नक्शा तयार गर्नेछ। नासाको जेट प्रोपल्शन ल्याबमा डेपुटी प्रोजेक्ट म्यानेजर बेथ फ्याबिन्स्कीले भने कि यो "इन्द्रेणी चस्माबाट ब्रह्माण्ड हेर्नु" जस्तै हुनेछ।
```
