पहलगाम आक्रमणपछि भारतको कडा कारबाहीले टर्की र अजरबैजानको साँचो अनुहार उजागर गर्यो, जसले पाकिस्तानको खुलेआम समर्थन गर्यो। भारतमा प्रहार गरिएका ड्रोनमा टर्की निर्मित हतियारहरू पनि समावेश थिए।
भारत पाकिस्तान द्वन्द्व: पहलगाम आतंकवादी आक्रमणपछि भारतले पाकिस्तान विरुद्ध ठूलो सैन्य कारबाही गर्यो। अपरेशन ‘सिन्दूर’ अन्तर्गत पाकिस्तान र पीओकेमा रहेका आतंकवादी अड्डाहरू ध्वस्त गरिए। यस सम्पूर्ण घटनाक्रममा टर्की र अजरबैजानले पाकिस्तानको खुलेआम समर्थन गरे, जसले गर्दा यी दुई देशको साँचो अनुहार विश्वसामु प्रकट भयो।
पाकिस्तानले टर्कीका ड्रोन प्रयोग गरी भारतमा आक्रमण गर्यो
भारतको जवाफी कारबाहीबाट पाकिस्तान आक्रोशित भयो। त्यसपछि यसले ड्रोन र मिसाइलमार्फत भारतमा आक्रमण गर्ने प्रयास गर्यो। अनुसन्धानबाट थाहा भयो कि पाकिस्तानले भारतमा प्रहार गरेका ड्रोनहरू मध्ये धेरै टर्कीमा निर्मित (Made in Turkey) थिए। भारतीय रक्षा प्रणालीले समयमै यी ड्रोनहरूलाई खसालेको थियो र उनीहरूको भग्नावशेषबाट प्रमाणहरू पनि संकलन गरिएको थियो।
टर्की र अजरबैजान विरुद्ध भारतमा विरोध प्रदर्शन तीव्र
टर्की र अजरबैजानको पाकिस्तानप्रतिको समर्थनमा भारतमा जनताको आक्रोश फैलिएको छ। सामाजिक सञ्जालमा यी दुई देशको बहिष्कार (Boycott) गर्ने माग बलियो भइरहेको छ। भाजपा सांसद निशिकान्त दुबेले पनि सामाजिक सञ्जालमा लेखेका छन् कि भारतीयहरूले टर्की र अजरबैजान जान बन्द गर्नुपर्छ। शत्रुको मित्र पनि हाम्रो शत्रु हो, यो सन्देश अब जनमानसमा गहिरो गरी बसिरहेको छ।
भारत-टर्की र अजरबैजानको व्यापारमा कति असर पर्नेछ?
यदि भारतले यी दुई देशको बहिष्कार गर्छ भने आर्थिक रूपमा भारतमा धेरै असर पर्ने छैन किनभने यी दुई देशसँग भारतको व्यापार धेरै सीमित छ।
- २०२३-२४ मा भारतले टर्कीलाई ६.६५ अर्ब डलरको सामान निर्यात गरेको थियो, जुन घटेर २०२४-२५ मा ५.२ अर्ब डलरमा झरेको छ। यो भारतको कुल निर्यातको केवल १.५% हो।
- अजरबैजानलाई भारतको निर्यात केवल ८६ मिलियन डलर छ, जुन कुलको केवल ०.०२% हो।
- टर्कीबाट भारतको आयात पनि केवल ०.५% छ, जबकि अजरबैजानबाट आयात लगभग नगण्य छ।
भारत कुन-कुन उत्पादनको व्यापार गर्दछ?
भारत टर्कीबाट खनिज तेल, मार्बल, स्टील, रसायन, स्याउ र सुन आयात गर्दछ, जबकि टर्कीलाई अटो पार्ट्स, फार्मा उत्पादनहरू, कपडा, पेट्रोलियम जस्ता सामान निर्यात गर्दछ।
अजरबैजानसँग भारतको मुख्य व्यापार कच्चा तेल, सुर्ती, चिया, अन्न र छाला जस्ता उत्पादनहरूमा आधारित छ।
पर्यटन र भारतीय नागरिकहरूमा असर
- टर्की र अजरबैजान भारतीय पर्यटकहरूको मनपर्ने गन्तव्य रहेका छन्।
- २०२३ मा लगभग ३ लाख भारतीय पर्यटक टर्की गएका थिए।
- २ लाख भन्दा बढी भारतीय अजरबैजान पनि घुम्न गएका थिए।
- टर्कीमा लगभग ३००० भारतीय, जबकि अजरबैजानमा १५०० भन्दा बढी भारतीय नागरिक बस्छन्।
अब यी दुई देश विरुद्ध जनतामा आक्रोश छ र मानिसहरू आफ्नो यात्रा रद्द गरिरहेका छन्। सामाजिक सञ्जालमा पनि यी देशहरूको विरोध निरन्तर बढिरहेको छ।
