राष्ट्रपति द्रौपदी मुर्मूले आज अंगोलाका राष्ट्रपति जोआओ म्यानुअल गोन्काल्वेस लाउरेन्कोसँगको द्विपक्षीय वार्ताका क्रममा अंगोलाको प्रशंसा गर्दै भारतको ऊर्जा सुरक्षामा अंगोलाको भूमिका अत्यन्त महत्वपूर्ण रहेको बताउनुभयो।
भारत र अफ्रिकी राष्ट्र अंगोला (Angola) बीचको सम्बन्धले नयाँ उचाइ चुमेको छ। राष्ट्रपति द्रौपदी मुर्मू (Droupadi Murmu) ले हालैको आफ्नो अंगोला भ्रमणका क्रममा यस देशको प्रशंसा गर्दै अंगोलाले भारतको ऊर्जा सुरक्षा (Energy Security) मा महत्वपूर्ण भूमिका खेलिरहेको बताउनुभयो। उहाँले भारत अंगोलाको तेल र ग्यासको प्रमुख खरिदकर्ता रहेको र भविष्यमा रिफाइनरी तथा ऊर्जा परियोजनाहरूमा लगानी बढाउन इच्छुक रहेको पनि उल्लेख गर्नुभयो।
यो ऐतिहासिक भ्रमण भारत-अंगोलाको कूटनीतिक सम्बन्धको ४० औं वार्षिकोत्सवको अवसरमा भएको हो। यो कुनै भारतीय राष्ट्राध्यक्षको अंगोलाको पहिलो राजकीय भ्रमण थियो, जसले द्विपक्षीय सहयोगलाई नयाँ दिशा दिएको छ।
भारतको ऊर्जा सुरक्षामा अंगोलाको महत्वपूर्ण भूमिका
राष्ट्रपति मुर्मूले लुआण्डा (Luanda) मा अंगोलाका राष्ट्रपति जोआओ म्यानुअल गोन्काल्वेस लाउरेन्को (João Manuel Gonçalves Lourenço) सँगको द्विपक्षीय वार्ताका क्रममा भारतको ऊर्जा आवश्यकता पूरा गर्न अंगोलाको योगदान अत्यन्त महत्वपूर्ण रहेको बताउनुभयो। उहाँले भन्नुभयो,
'भारतको ऊर्जा सुरक्षामा अंगोलाले सधैं एक भरपर्दो साझेदारको भूमिका खेलेको छ। हामी अंगोलासँग दीर्घकालीन खरिद सम्झौता र लगानीका अवसरहरू खोजिरहेका छौं।'
भारत हाल अंगोलाको तेल र ग्यासको प्रमुख खरिदकर्ता हो। भारतीय कम्पनीहरूले त्यहाँका अनशोर र अफशोर अपस्ट्रिम परियोजनाहरूमा लगानी गर्ने योजना बनाइरहेका छन्। राष्ट्रपति मुर्मूले भारत एक अग्रणी पेट्रोलियम रिफाइनिंग देश भएको र अंगोलामा नयाँ रिफाइनरी परियोजनाहरूमा साझेदारी गर्न इच्छुक रहेको बताउनुभयो।
भारतले अंगोलामा बन्दे भारत जस्ता ट्रेनहरू पनि पठाउनेछ
प्राविधिक सहयोगका बारेमा कुरा गर्दै राष्ट्रपति मुर्मूले भारतमा विकसित बन्दे भारत उच्च गतिको रेलहरूको उदाहरण दिनुभयो। उहाँले भारतले आफ्नो रेल क्षेत्रमा क्रान्ति ल्याएको र यस्ता आधुनिक रेलहरू अंगोला जस्ता विकासोन्मुख देशहरूमा पनि पठाउन सकिने बताउनुभयो। बन्दे भारत रेलहरू भारतको आत्मनिर्भरता अभियानको प्रतीक हुन्। हामी अंगोलाको रेल नेटवर्कको आधुनिकीकरणमा मद्दत गर्न तयार छौं।
राष्ट्रपतिले थप भन्नुभयो कि भारत र अंगोला दुवैसँग युवा जनसंख्याको ठूलो शक्ति छ, र दुवै देशका युवाहरूले भविष्यका सीपहरू (Future Skills) सिक्नु आवश्यक छ ताकि उनीहरू विश्वव्यापी प्रविधि परिवर्तनको हिस्सा बन्न सकून्।
रणनीतिक खनिज र उदीयमान प्रविधिहरूमा सहयोग
ऊर्जा सहयोगका अतिरिक्त, दुवै देशले रणनीतिक खनिजहरू (Strategic Minerals) र उदीयमान प्रविधिहरू (Emerging Technologies) मा साझेदारी बढाउन सहमति जनाएका छन्। अंगोला अफ्रिकाका ती देशहरूमध्ये एक हो जहाँ महत्वपूर्ण र दुर्लभ खनिजहरू (Critical and Rare Minerals) प्रशस्त मात्रामा पाइन्छन्। राष्ट्रपति मुर्मूले भारतीय कम्पनीहरूसँग यी खनिजहरूको अन्वेषण र प्रशोधनमा प्राविधिक विशेषज्ञता रहेको बताउनुभयो।
यो साझेदारीले भविष्यमा विद्युतीय सवारी (EVs), सेमीकन्डक्टर निर्माण, कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) र हरित ऊर्जा (Green Energy) जस्ता क्षेत्रहरूमा सहयोगको मार्ग प्रशस्त गर्न सक्छ।
ऐतिहासिक भ्रमणको कूटनीतिक महत्व
यो भ्रमण भारत र अंगोलाबीचको सम्बन्धलाई थप सुदृढ गर्ने दिशामा एउटा महत्वपूर्ण कदम हो। परराष्ट्र मन्त्रालय (MEA) का अनुसार, यो भ्रमण दुई देशबीचको ४० वर्षको कूटनीतिक सम्बन्धलाई नयाँ गति दिनका लागि गरिएको हो। यसअघि, मे २०२५ मा अंगोलाका राष्ट्रपति लाउरेन्कोले भारतको भ्रमण गर्नुभएको थियो, जसक्रममा भारतले अंगोलाको रक्षा बलहरूको आधुनिकीकरणका लागि २०० मिलियन अमेरिकी डलरको ऋण सहायता (Line of Credit) प्रदान गर्ने घोषणा गरेको थियो।
राष्ट्रपति मुर्मूको यो भ्रमणले अफ्रिकामा भारतको कूटनीतिक पहुँचलाई थप विस्तार गर्छ, जसले "ग्लोबल साउथ (Global South)" को आवाज बन्ने दिशामा भारतको नीतिको प्रतिनिधित्व गर्दछ। अंगोला भ्रमण पछि राष्ट्रपति मुर्मू नोभेम्बर ११ देखि १३ सम्म बोत्सवाना (Botswana) को यात्रामा रहनुहुनेछ। यो पनि कुनै भारतीय राष्ट्रपतिको बोत्सवानाको पहिलो राजकीय भ्रमण हुनेछ।
