शाहरुख खान हिन्दी चलचित्रका अभिनेता हुनुका साथसाथै निर्माता र टेलिभिजन व्यक्तित्व पनि हुन्। उनले अहिलेसम्म ८० भन्दा बढी हिन्दी चलचित्रहरूमा काम गरिसकेका छन्। किंग खानले सर्वश्रेष्ठ अभिनेताको लागि आठ फिल्मफेयर अवार्ड आफ्नो नाम गरिसकेका छन्। फौजी, सर्कस जस्ता चर्चित टिभी धारावाहिकहरूबाट अभिनयको सुरुवात गरेका उनले सन् १९९२ मा दीवाना पहिलो चलचित्रमा काम गरे। डर, बाजीगर, दिलवाले दुल्हनिया ले जाएंगे, कुछ कुछ होता है उनका केही उत्कृष्ट चलचित्रहरू हुन्। उनी भारतका प्रभावशाली अभिनेताहरूमध्ये एक हुन् जो फोर्ब्स इन्डियाको १०० सेलिब्रिटीको सूचीमा २०१२ र २०१३ मा शीर्ष स्थानमा रहेका थिए। उनलाई मानिसहरूले मायाले 'बलिउडका बादशाह', 'किंग अफ बलिउड', 'किंग खान' र 'किंग अफ रोमान्स' पनि भन्ने गर्छन्। उनले लगभग सबै प्रकारका चलचित्रहरू (रोमान्स, ड्रामा, कमेडी, एक्सन) मा काम गरिसकेका छन्। लस एन्जलस टाइम्सले उनलाई संसारको सबैभन्दा ठूलो चलचित्र स्टार बताएको छ। उनका प्रशंसकहरूको संख्या भारतका साथसाथै विदेशमा पनि धेरै छ। त्यसैले, आउनुहोस्, यस लेखको माध्यमबाट शाहरुख खानको जीवनीबारे जानौं।
शाहरुख खानको जन्म
शाहरुख खानको जन्म २ नोभेम्बर १९६५ मा दिल्ली, भारतमा भएको थियो। उनका पिताको नाम मीर ताज मोहम्मद खान हो। उनका पिता पेशावर, पाकिस्तानबाट थिए। उनकी माताको नाम लतीफ फातिमा हो। उनकी एक दिदी पनि छिन् जसको नाम शहनाज लालारुख हो र उनी पनि शाहरुखसँगै मुम्बईमा बस्छिन्। शाहरुखले एक पटक ट्विटरमा जानकारी दिँदै बताएका थिए कि उनका पिता पठान र आमा हैदराबादी हुन्। शाहरुखले गौरीसँग विवाह गरेका छन् जो हिन्दू-पंजाबी परिवारबाट हुन्। उनका ३ बच्चा छन्- आर्यन, सुहाना र अबराम। यसका अलावा उनलाई मानिसहरूले मायाले 'बलिउडका बादशाह', 'किंग अफ बलिउड', 'किंग खान' पनि भन्ने गर्छन्।
शाहरुख खानको विवाह
किंग अफ रोमान्स शाहरुख खान बलिउडका यस्ता अभिनेता हुन्, जसको यति ठूलो र प्रसिद्ध फिल्म स्टार हुँदा पनि कसैसँग कुनै प्रेम सम्बन्ध रहेन। उनले सन् १९९१ मा गौरी छिब्बरसँग विवाह गरेका थिए। गौरी र शाहरुखको जोडी बलिउडको आदर्श जोडी हो। उनीहरूका विवाहपछि तीन सन्तान भए, जसको नाम आर्यन, सुहाना र अबराम हो। शाहरुखकी पत्नी हिन्दू भएको कारणले उनको परिवार हिन्दू र मुस्लिम दुवै धर्ममा समान रूपमा विश्वास गर्छ। यसका साथै दुवैले चाडपर्व धूमधामका साथ मनाउँछन्।
शाहरुख खानको शिक्षा
शाहरुख खानको प्रारम्भिक शिक्षा सेन्ट कोलम्बस स्कुल, दिल्लीबाट भएको थियो। उनले स्नातकको पढाइ पूरा गर्न हंसराज कलेज जोइन गरेका थिए तर उनको धेरैजसो समय दिल्ली थिएटर एक्सन ग्रुपमा बित्थ्यो जहाँ उनले थिएटर निर्देशक बैरी जोनको सानिध्यमा अभिनयको कला सिके। यसपछि उनले जामिया मिलिया इस्लामियाबाट जनसञ्चारमा स्नातकोत्तरको पढाइ सुरु त गरे तर आफ्नो अभिनय करियरलाई अगाडि बढाउनको लागि उनले यो छोडिदिए।
शाहरुख खानको करियर
शाहरुखको करियरको सुरुवात टेलिभिजनबाट भएको थियो। दिल दरिया, फौजी, सर्कस जस्ता सिरियलहरूबाट उनले आफ्नो पहिचान बनाए। उनले सन् १९९२ मा दीवाना पहिलो चलचित्रमा काम गरे। जसको लागि उनले सर्वश्रेष्ठ नवोदित अभिनेताको फिल्मफेयर पुरस्कार पनि पाएका थिए। त्यो समयमा यो फिल्म सुपरहिट भयो र यही फिल्मले शाहरुखलाई हिन्दी फिल्म इन्डस्ट्रीमा स्थापित गर्यो। त्यसपछि शाहरुखले कहिल्यै पछाडि फर्केर हेर्नु परेन र उनी लगातार सफलताको सिँढी चढ्दै गए। बिस्तारै उनी आलोचकहरूसँगै जनताको रोजाइ बने र केटीहरूमाझ त निकै प्रसिद्ध भए।
शाहरुख खानका सुपरहिट चलचित्रहरू
दीवाना (१९९२)
बाजीगर (१९९३)
डर (१९९३) (सह कलाकार सनी देओल र जूही चावला)
कभी हां कभी ना (१९९४)
दिलवाले दुल्हनिया ले जाएंगे (१९९५)
करण अर्जुन (१९९५)
चाहत (१९९६)
कोयला (१९९७) (अमरीश पुरीको साथ)
यस बॉस (१९९७)
परदेस (१९९७)
दिल तो पागल है (१९९७)
दिल से (१९९८)
कुछ कुछ होता है (१९९८)
जोश (२०००)
मोहब्बतें (२०००)
कभी खुशी कभी गम (२००१) (सह कलाकार ऋतिक रोशन)
देवदास (२००२)
कल हो न हो (२००३)
मैं हूं ना (२००४)
वीर जारा (२००४) (सह कलाकार प्रीति जिंटा)
डॉन (२००६)
चक दे इंडिया (२००७)
ओम शांति ओम (२००७)
रब ने बना दी जोड़ी (२००८)
माई नेम इज खान (२०१०)
रा.वन (२०११)
डॉन २ (२०११)
जब तक है जान (२०१२)
चेन्नई एक्सप्रेस (२०१३) (सह कलाकार दीपिका पादुकोण)
हैप्पी न्यु इयर (२०१३)
दिलवाले (२०१५)
फ्यान (२०१६)
रईस (२०१७)
जब हैरी मेट सेजल (२०१७)
जिरो (२०१८)
शाहरुख खानसँग जोडिएका चर्चित विवादहरू
सन् २००८ मा कैटरीना कैफको बर्थडे पार्टीमा शाहरुख र सलमान खान आपसमा झगडा गरेका थिए। सन् २०१२ मा शाहरुख खान एक पार्टीमा फराह खानका पति शिरीष कुंदरलाई थप्पड हानेको कारणले पनि धेरै विवादमा परेका थिए।
शाहरुख खानलाई सन् २०१३ मा आफ्नो तेस्रो छोरा अब्रामको जन्मको क्रममा लिंग जाँच परीक्षण गरेको आरोप लागेको थियो। सन् २०१२ मा आईपीएल म्याचको क्रममा वानखेडे स्टेडियममा प्रवेश गर्न रोकेकोमा शाहरुख खान र एक गार्डबीच विवाद भएको थियो, जसपछि शाहरुखलाई रक्सीको नशामा गार्डसँग दुर्व्यवहार गरेको आरोप लागेको थियो। त्यसपछि मुम्बई क्रिकेट एसोसिएसनले शाहरुखलाई ५ वर्षको लागि प्रतिबन्ध पनि लगाएको थियो।
शाहरुख खानले पाएका सम्मान एवं पुरस्कार
चलचित्र बाजीगरको लागि सन् १९९४ मा बेस्ट एक्टर अवार्डबाट सम्मानित गरियो।
चलचित्र अंजामको लागि सन् १९९५ मा सर्वश्रेष्ठ खलनायक पुरस्कारबाट सम्मानित गरियो।
चलचित्र दिलवाले दुल्हनिया ले जाएंगेको लागि सन् १९९६ मा बेस्ट एक्टर पुरस्कारबाट सम्मानित गरियो।
चलचित्र दिल तो पागल हैको लागि उनलाई सन् १९९८ मा बेस्ट एक्टर पुरस्कारबाट सम्मानित गरियो।
सन् २००३ मा चलचित्र देवदासको लागि सर्वश्रेष्ठ अभिनेता पुरस्कारबाट सम्मानित गरियो।
सन् २००५ मा चलचित्र स्वदेश एवं सन् २००८ मा चलचित्र चक दे इंडियाको लागि बेस्ट एक्टर पुरस्कारबाट सम्मानित गरियो।
चलचित्र माई नेम इज खानको लागि सन् २०११ मा बेस्ट एक्टर पुरस्कारबाट सम्मानित गरियो।
शाहरुख खानसँग जोडिएका रोचक एवं रमाइला कुराहरू
शाहरुख बलिउडमा आज एक ठूलो नाम हो तर के तपाईंलाई थाहा छ कि किंग खानको पहिलो नाम 'अब्दुल रहमान' थियो जुन उनकी हजुरआमाले उनको जन्म हुँदा राखेकी थिइन्। तर जब शाहरुख अलि ठूलो भए तब उनका पिताले उनको नाम शाहरुख राखिदिए।
सुरुवाती संघर्षका दिनहरूमा शाहरुखले धेरै साना-ठूला कामहरू गरेका छन्, जसमध्ये एउटा काम पंकज उदासको कन्सर्टमा सहयोगी कर्मचारीको थियो, जसको लागि शाहरुखले एक दिनको ५० रुपैयाँ पाउँथे र यही कमाई उनको जीवनको पहिलो कमाई थियो।
धेरै मानिसहरूलाई यो लाग्छ कि शाहरुखको पहिलो टिभी सिरियल 'फौजी' हो तर त्यस्तो होइन, फौजीभन्दा पहिले नै शाहरुखले 'दिल दरिया' टिभी सिरियलको सुटिङ सुरु गरिसकेका थिए, तर यसको उत्पादनमा ढिलाइ भएको कारणले गर्दा फौजीमा पहिलो पटक शाहरुखलाई देखियो।
चलचित्र ‘दीवाना’ शाहरुखको पहिलो चलचित्रको रूपमा चिनिन्छ, तर उनको यो चलचित्रभन्दा पहिले नै सन् १९८९ मा रिलिज भएको चलचित्र ‘इन विच एनी गिव्स इट दोज वन्स’ मा देखिइसकेका थिए। यो चलचित्रमा शाहरुख केही दृश्यहरूमा कलेजको विद्यार्थीको भूमिकामा देखिएका थिए।
सबैभन्दा पहिला ८० को दशकका टिभी अभिनेता 'पवन मल्होत्रा' लाई टिभी सिरियल सर्कस अफर गरिएको थियो तर त्यही समयमा उनलाई एक फिल्मको अफर आयो जसको कारणले उनले त्यो शो छोड्नु पर्यो र त्यसपछि शाहरुखलाई सर्कसमा लिइयो जसको कारणले गर्दा उनी टेलिभिजन इन्डस्ट्रीका चर्चित अनुहार बने।
सुपरहिट फिल्म 'नायक' को मुख्य भूमिकाको लागि सबैभन्दा पहिले शाहरुखलाई अफर गरिएको थियो, तर उनलाई लाग्यो कि यो फिल्मको कथा दर्शकहरूले खासै मन पराउँदैनन्, त्यसैले उनले यो फिल्मको लागि अस्वीकार गरे, जसपछि यो फिल्म अनिल कपूरले गरे।
२३ वर्षको उमेरमा शाहरुखले आफ्नो जीवनको पहिलो कमर्सियल विज्ञापन शूट गरेका थिए, यो विज्ञापन लिबर्टीको स्पोर्ट्स शूजको थियो।
शाहरुख जीले धेरै मानिसहरूलाई सहयोग र दान गरेका छन्, जसको लागि स्कटल्याण्डको विश्वविद्यालयले उनलाई उनको मानवताको सेवाको लागि सम्मानजनक पीएचडीको उपाधि प्रदान गरेको छ। किंग खानले धेरै प्रकारका दान गरेका छन् जसको लागि उनलाई यो उपाधि दिइएको हो।
धेरै कम मानिसहरूलाई थाहा छ कि शाहरुखलाई किताबहरू पढ्न धेरै मनपर्छ, र उनको मनपर्ने किताबको नाम 'द हिचहाइकर्स गाइड टु द ग्यालेक्सी' हो, जसका लेखक 'डगलस एडम्स' हुन्।
जब शाहरुखले ‘डीडीएलजे’ साइन गरे तब फिल्मको सुटिङको २ महिनापछि जब शाहरुखलाई फिल्मको कथा सुनाइयो तब उनी यो फिल्म गर्न चाहिरहेका थिएनन्, किनभने ती दिनहरूमा शाहरुख नकारात्मक भूमिकाका लागि चर्चित थिए। तर पछि यश चोपडाको कुरा मानेर शाहरुखले यो फिल्म पूरा गरे र यो फिल्म रिलिज हुनासाथ यस फिल्मले बक्स अफिसमा सबै रेकर्ड तोडिदियो। पछि शाहरुखले यश चोपडालाई फिल्मको लागि धन्यवाद पनि दिए।
