पीटर नवाऱोले युक्रेन युद्धलाई प्रोत्साहन दिएको आरोपमा भारतमाथि औंलो ठड्याए। अमेरिकी विशेषज्ञहरूले यसलाई गलत र खतरनाक भनेका छन्। भारतले आफ्नो तेल खरिद आर्थिक आवश्यकतामा आधारित रहेको स्पष्ट पारेको छ। द्विपक्षीय सम्बन्धमा तनाव बढेको छ।
अमेरिकी ट्यारिफ (US Tariff): ह्वाइट हाउसका व्यापार सल्लाहकार पीटर नवाऱोले पुनः एकपटक भारतविरुद्ध कठोर अडान लिएका छन्। भारतीय सामानमा ५० प्रतिशत ट्यारिफ लगाउने निर्णयको समर्थन गर्दै उनले भारतले रुसबाट तेल खरिद गरेर युक्रेनविरुद्धको युद्धलाई प्रोत्साहन दिइरहेको बताए। नवाऱोको विचारमा, युक्रेनमा शान्तिको बाटो नयाँ दिल्लीबाट जान्छ र भारतले यस दिशामा अवरोध खडा गरिरहेको छ।
अमेरिका-भारत सम्बन्ध जोखिममा
पीटर नवाऱोको बयानपछि अमेरिकाभित्रै उनको आलोचना सुरु भएको छ। एसियाका विशेषज्ञ र दुई अमेरिकी विदेश सचिवका पूर्वसल्लाहकार इभान ए. फिगेनबौमले नवाऱोलाई "नियन्त्रण बाहिरको तोप" भन्दै उनको बयानले दशकौंदेखिको प्रयासबाट बनेको अमेरिका-भारत सम्बन्ध जोखिममा पार्न सक्ने बताए। फिगेनबौमको विचारमा, युक्रेन युद्धको लागि भारतलाई जिम्मेवार ठहराउनु पूर्णतया हास्यास्पद छ र यस बयानले अमेरिका र भारतबीचको द्विपक्षीय सम्बन्धमा नकारात्मक प्रभाव पार्न सक्छ।
भारतलाई 'अयल फन्डिङ सेन्टर' भन्नु गलत हो
आफ्नो बयानमा, नवाऱोले रुसबाट तेल खरिद गरेर युद्धमा योगदान गरिरहेको दाबी गरेका थिए। उनले भारतीय रिफाइनरीहरूले कालोबजारी तेलबाट नाफा कमाइरहेको, जसले रुसलाई फाइदा पुर्याइरहेको छ, जबकि युक्रेनमा मानिसहरू मरिरहेका छन् भनेका थिए। नवाऱोले यही आधारमा भारतीय सामानमा ५० प्रतिशत ट्यारिफको समर्थन गरेका थिए। उनको विचारमा, २५ प्रतिशत ट्यारिफ अनुचित व्यापारिक अभ्यास रोक्नका लागि हो, र बाँकी २५ प्रतिशत राष्ट्रिय सुरक्षाको कारणले हो।
तेल आयात र निर्यातमा आरोप
नवाऱोले भारतको रुसी तेल आयातको विस्तृत तथ्यांक प्रस्तुत गरेका थिए। उनले सन् २०२२ भन्दा पहिले भारतको हिस्सा १ प्रतिशत थियो, जुन अहिले बढेर ३० प्रतिशतभन्दा बढी, अर्थात् दैनिक करिब १.५ मिलियन ब्यारेल पुगेको बताए। नवाऱोले भारतीय रिफाइनरीहरूले दैनिक १ मिलियन ब्यारेलभन्दा बढी परिष्कृत उत्पादनहरूको निर्यात गरिरहेको, जसले रुसलाई आर्थिक लाभ पुर्याइरहेको आरोप लगाएका थिए। उनको दावीलाई भारतको नीति र व्यापार आवश्यकतामा आधारित निर्णयहरूलाई रद्द गर्ने प्रयासको रूपमा हेरिएको थियो।
नीतिबाट विचलित हुने बयान
फिगेनबौमले नवाऱोको दावीलाई खारेज गर्दै भने कि यी बयानहरू इतिहास र वास्तविक नीतिहरूबाट पूर्णतया अलग छन्। उनले भारतलाई हतियारमा "रणनीतिक फ्री-राइडर" भन्नु गलत र भ्रामक भएको बताए। विशेषज्ञहरूको विचारमा, नवाऱो जस्ता बयानहरूले अमेरिकाको नीति निर्माण प्रक्रियालाई असर गर्न सक्छ र द्विपक्षीय सम्बन्धमा अनावश्यक तनाव सिर्जना गर्न सक्छ।
अमेरिका-भारत साझेदारीमा खतरा
फिगेनबौमले चेतावनी दिए कि यदि अमेरिका-भारत सम्बन्धमा यस्ता बयानहरू जारी रहेमा यो साझेदारी टुट्न सक्छ। उनले भने कि अवस्था सुधार गर्न र यसलाई अधिक फलदायी मार्गमा फर्काउनका लागि प्रशासनले परिवर्तनहरू गर्नुपर्नेछ। उनको विश्वास छ कि द्विपक्षीय सम्बन्धलाई सुदृढ गर्न इतिहास, सन्दर्भ र वास्तविक राजनीतिक परिस्थितिहरूलाई ध्यानमा राख्नु आवश्यक छ।
