अमेरिका यस समय गम्भीर आर्थिक र प्रशासनिक संकटबाट गुज्रिरहेको छ। सरकारी ढुकुटीमा धनको कमी र राजनीतिक गतिरोधका कारण विगत २४ दिनदेखि चलिरहेको सरकारी शटडाउनले अब अभूतपूर्व रूप लिएको छ। यसका कारण लाखौं सरकारी कर्मचारी बेरोजगार भएका छन्।
वासिङटन: विश्वको सबैभन्दा ठूलो अर्थतन्त्र मानिने संयुक्त राज्य अमेरिकामा जारी सरकारी शटडाउनले देशको सामाजिक र आर्थिक स्थितिलाई हल्लाइदिएको छ। यो शटडाउन अब आफ्नो २४औं दिनमा प्रवेश गरिसकेको छ र यसलाई अमेरिकाको इतिहासको दोस्रो सबैभन्दा लामो शटडाउन मानिएको छ। लाखौं सरकारी कर्मचारी तलब नपाएर चिन्तित छन्, फुड बैंकबाहिर निःशुल्क खानाका लागि लामो-लामो लाइनहरू लागिरहेका छन्, र बच्चाहरूको पढाइ समेत ठप्प भएको छ।
फुड बैंकहरूमा भिडभाड, भोकमरीको संकट बढ्यो
अमेरिकाको मेरील्यान्ड, क्यालिफोर्निया, एरिजोना र टेक्सास जस्ता राज्यहरूमा हजारौं मानिसहरू फुड बैंकहरू अगाडि निःशुल्क भोजनका लागि घण्टौंसम्म लाइनमा उभिएको देखिन्छन्। सरकारी कर्मचारीहरूको तलब रोकिँदा र खाद्य सहायता योजनाहरू बन्द हुँदा मानिसहरूसँग दैनिक आवश्यकताहरू पूरा गर्नका लागि पनि पैसा बचेको छैन।
फुड बैंकहरूले अब चन्दा र दानको सहयोगमा भोजन सङ्कलन गरिरहेका छन् र यसलाई गरिब, बेसहारा मानिसहरू र बेरोजगार सरकारी कर्मचारीहरूमाझ बाँडिरहेका छन्। तर माग यति बढेको छ कि धेरै फुड बैंकहरूमा खानाको कमी भएको छ। अमेरिकाकी कृषि मन्त्री ब्रूक रलिन्सले अवस्थाप्रति चिन्ता व्यक्त गर्दै भनिन्, “शटडाउनका कारण करोडौं परिवार समस्यामा छन्। फुड स्ट्याम्प र सरकारी सहायता योजनाहरू बन्द हुँदा मानिसहरू भोकै बस्न बाध्य छन्।
ठप्प भएको SNAP फुड स्ट्याम्प योजना
अमेरिकाको सप्लिमेन्टल न्युट्रिशन असिस्टेन्स प्रोग्राम (SNAP), जसलाई सामान्यतया फुड स्ट्याम्प योजना भनिन्छ, करिब ४ करोड अमेरिकी नागरिकलाई हरेक महिना भोजन सहायता प्रदान गर्दछ। तर सरकारी ढुकुटी खाली भएकाले यो योजना पूर्ण रूपमा ठप्प भएको छ। SNAP सेवाकी निर्देशक जीना प्लाटा-निनोले बताइन्, “फुड बैंकहरूले आफ्नो क्षमताभन्दा बढी काम गरिरहेका छन्, तर उनीहरूले SNAP को ठाउँ लिन सक्दैनन्। जहाँ फुड बैंकले एक व्यक्तिलाई खाना दिन्छ, त्यहीँ SNAP ले नौ जनालाई भोजन उपलब्ध गराउँछ।
उनले यो पनि भनिन् कि बढ्दो महँगी र कोषको कमीका कारण आवश्यकतामा परेकाहरूको मद्दत गर्नु अब अत्यन्तै कठिन भएको छ। शटडाउनको सबैभन्दा गहिरो प्रभाव बालबालिकाको शिक्षा र पोषण योजनाहरूमा परेको छ। अमेरिकामा गरिब बालबालिकाका लागि सञ्चालित हेडस्टार्ट कार्यक्रम सरकारी कोष नपाउँदा ठप्प भएको छ।
यस योजना अन्तर्गत ६५,००० गरिब बालबालिका र हजारौं शिक्षकहरूको भविष्य अन्योलमा परेको छ। मिसौरी राज्यका धेरै विद्यालयहरूले अस्थायी रूपमा आफ्ना ढोका बन्द गरेका छन्, र धेरै शिक्षकहरू तलब बिना काम गर्न बाध्य छन्। हेडस्टार्ट कार्यक्रमकी निर्देशक केसी लसनले भनिन्, “हाम्रो संस्थालाई अस्थायी रूपमा बन्द गर्नुपरेको छ। जुन विद्यालयहरूमा हामी २,३०० भन्दा बढी बालबालिकालाई मद्दत गर्थ्यौं, त्यहाँ अब कक्षाहरू बन्द छन्। यो स्थिति बालबालिकाको भविष्यका लागि खतरनाक छ।”
लाखौं रोजगारी गुम्यो, हवाई सेवाहरू प्रभावित
शटडाउनका कारण धेरै सरकारी विभागहरूले आफ्ना कर्मचारीहरूलाई जागिरबाट निकाल्नुपरेको छ। राष्ट्रिय आणविक सुरक्षा प्रशासनले आफ्नो रिपोर्टमा उल्लेख गरेको छ कि १,४०० कर्मचारीहरूलाई जागिरबाट निकालिएको छ, जो देशको आणविक सुरक्षा सुविधाहरूमा काम गर्थे। अमेरिकाका ऊर्जा मन्त्री क्रिस राइटले भने, “हाम्रो वित्तीय क्षमता समाप्त भइसकेको छ। सरकारी कोष सकिएको छ, जसका कारण हामीले हाम्रा कर्मचारीहरूलाई फिर्ता पठाउनुपरेको छ।”
विमानस्थल सेवाहरूमा पनि यसको प्रत्यक्ष असर परेको छ। तलब नपाउँदा हवाई कर्मचारीहरूमा असन्तुष्टि बढिरहेको छ र ६,००० भन्दा बढी उडानहरू दैनिक ढिलाइमा चलिरहेका छन्। धेरै कर्मचारीहरू अब वैकल्पिक जागिरको खोजीमा छन्, जसले गर्दा हवाई यातायात अझै प्रभावित भइरहेको छ। शटडाउनको मार अमेरिकी सेनामाथि पनि परेको छ। सेना, नौसेना, एयरफोर्स र मरिनका हजारौं जवानहरूको तलब रोकिएको छ। ट्रम्प प्रशासनले सैनिकहरूको तलबका लागि आपतकालीन कोष प्रयोग गर्ने प्रयास गरिरहेको छ, तर संसदको स्वीकृति बिना यो सीमित छ।
आश्चर्यजनक कुरा के छ भने राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले बताए कि उनका एक गुप्त दाताले सैनिकहरूको तलबका लागि १३० मिलियन डलरको चेक पठाएका छन्। ट्रम्पले भने, मेरा एक मित्रले सैनिकहरूको मद्दतका लागि व्यक्तिगत रूपमा दान दिएका छन् ताकि तलबको संकट समाप्त होस्। यसैबीच, जर्मनीले आफ्नो यहाँ तैनाथ १२,००० अमेरिकी सैनिकहरूको तलबका लागि ५८ मिलियन युरो (करिब ६०० करोड रुपैयाँ) को आर्थिक सहयोगको प्रस्ताव गरेको छ।
राजनीतिक टकराव संकटको मूल कारण
यो संकट तब सुरु भयो जब राष्ट्रपति ट्रम्पका बजेट प्रस्तावहरूलाई अमेरिकी संसद (कांग्रेस) ले स्वीकृति दिएन। यसले गर्दा सरकारसँग कोषको कमी भयो र धेरै योजनाहरू रोक्नुपर्यो। ट्रम्प प्रशासनले यस शटडाउनका लागि डेमोक्रेटिक पार्टीलाई जिम्मेवार ठहर्याइरहेको छ, जबकि विपक्षीले आरोप लगाएका छन् कि राष्ट्रपतिले सहमतिका लागि लचिलोपन देखाएनन्।
अमेरिकामा भोक र फुड बैंकहरूको लामो लाइन चिन्ताको विषय बनेका बेला, भारतले प्रधानमन्त्री गरीब कल्याण अन्न योजना अन्तर्गत विगत धेरै वर्षदेखि ८० करोड नागरिकलाई निःशुल्क राशन उपलब्ध गराएको छ। यो विश्वको सबैभन्दा ठूलो सामाजिक सुरक्षा कार्यक्रम मानिन्छ।
