चीनको विशेष संसदीय समितिका अध्यक्ष एवं मिशिगनका रिपब्लिकन सांसद जोन मुलनारले वाणिज्य विभागका सचिव होवर्ड लटकनिकलाई पत्र लेख्दै चीनमा निर्यात हुने AI चिप्समा RTT नीति लागू गर्न सिफारिस गरेका छन्।
वाशिङ्टन: अमेरिका र चीनबीचको प्रविधि वर्चस्वको लडाई नयाँ चरणमा पुगेको छ। अमेरिकी संसदको विशेष समितिका अध्यक्ष एवं मिशिगनका रिपब्लिकन सांसद जोन मुलनारले चीनमा AI (आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स) चिप निर्यातमा कडा कदम चाल्न सिफारिस गरेका छन्। उनले वाणिज्य विभागका सचिव होवर्ड लटकनिकलाई लेखेको पत्रमा चीनमा पठाइने AI चिप्समा "रोलिंग टेक्निकल थ्रेसहोल्ड" (RTT) नीति लागू गर्ने प्रस्ताव गरेका छन्।
यस नीतिको उद्देश्य स्पष्ट छ: चीनको AI कम्प्युटिङ क्षमतालाई अमेरिकाको तुलनामा केवल १०% सम्म सीमित राख्नु र प्रविधिमा अमेरिकाको अग्रतालाई दीर्घकालसम्म कायम राख्नु।
RTT नीति के हो?
रोलिंग टेक्निकल थ्रेसहोल्ड नीतिका अनुसार, चीनलाई ती AI चिप्स निर्यात गरिनेछ जुन चीनमा स्वदेशी रूपमा उत्पादित चिप्सभन्दा मात्र सानो स्तरमा राम्रो हुनेछ। यसको मतलब, अमेरिकाले चीनलाई पूर्ण रूपमा उन्नत प्रविधिको पहुँच दिनेछैन। यसरी चीनको क्षमता सीमित रहनेछ र ऊ अमेरिकी प्रविधिको भरमा रहनेछ।
अमेरिकाले यो सुनिश्चित गर्नेछ कि चीनले आफ्नो बलबुँतामा अमेरिका वा उसका सहयोगी राष्ट्रहरू जति उन्नत AI मोडेलहरू विकास गर्न सकोस्। चीनको कुल AI कम्प्युटिङ शक्ति अमेरिकाको तुलनामा केवल १०% सम्म मात्र रहनेछ। अमेरिकी प्रविधि कम्पनीहरूलाई निर्देशन दिइनेछ कि चीनमा निर्यात हुने चिप्स "कटअफ लेभल" भन्दा बढी उन्नत नहुन्।
चीनमाथि कडा किन?
जोन मुलनारका अनुसार, चीनको प्रविधिमा प्रगतिले अमेरिका र उसका सहयोगी राष्ट्रहरूका लागि खतरा उत्पन्न गर्न सक्छ। उनले आफ्नो पत्रमा लेखेका छन् कि चीनले आफ्नो सैन्य क्षमता मात्र बढाउँदैन, बल्कि रुस, इरान र अन्य शत्रु राष्ट्रहरूसँग प्रविधि पनि साझा गरिरहेको छ। यसले अमेरिका र मित्र राष्ट्रहरूको सुरक्षामा खतरा पैदा गरिरहेको छ।
अप्रिल २०२५ मा संसदीय समितिले सार्वजनिक गरेको डीपसीक प्रतिवेदनमा यस्तो दाबी गरिएको थियो कि अमेरिकी कम्पनी Nvidia को H20 जस्ता चिप्स चीनमा बनेको AI मोडेल R1 को निर्माणमा महत्त्वपूर्ण भएका थिए। यो मोडेल चीनको सेनाका लागि विकसित गरिएको थियो र भविष्यमा यसको प्रयोग AI-सक्षम सैन्य ड्रोन, इलेक्ट्रोनिक युद्ध प्रणाली र स्वचालित हतियारहरूमा हुन सक्छ। मुलनारले चेतावनी दिएका थिए कि यदि चीनले यस्ता ड्रोन इरानजस्ता देशहरूलाई बेच्यो भने, त्यो अमेरिका र इजरायलको सेनाका लागि गम्भीर चुनौती बन्नेछ।
AI प्रविधि र विश्व सुरक्षा
अमेरिकाको चिन्ता केवल आर्थिक नभई सुरक्षा र कूटनीतिक सम्बन्धहरूसँग पनि जोडिएको छ। AI, क्वांटम कम्प्युटिंग र सेमीकन्डक्टर अब केवल व्यावसायिक स्रोत मात्र होइन, राष्ट्रिय सुरक्षा र विश्वव्यापी प्रभावको आधार बनेका छन्। मुलनारका अनुसार, यदि चीनले उन्नत AI प्रविधि प्राप्त गर्यो भने, त्यसको प्रयोग आफ्ना भू-राजनीतिक हित र सैन्य विस्तारका लागि गर्नेछ।
विशेष गरी इरान र रुसजस्ता देशहरूसँग चीनको निकटताले यो खतरालाई थप बढाउँछ। अमेरिकी सांसदहरूले चीनलाई AI चिप निर्यातमा चिन्ता व्यक्त गरेको यो पहिलो पटक होइन। गत महिना जोन मुलनारले Nvidia द्वारा चीनलाई H20 चिप निर्यात गरेकोमा असन्तुष्टि व्यक्त गरेका थिए। उनको भनाइ थियो कि यस्ता उन्नत चिप्स चीनले आफैं बनाउन सक्दैन र अमेरिकी कम्पनीहरूद्वारा यसको निर्यात राष्ट्रिय सुरक्षाका लागि खतरा हो।
