राजस्थानमा भाजपको राजनीति अहिले स्थिर पानीजस्तै देखिए पनि भित्रै धेरै उथलपुथल चलिरहेको छ। धेरै राजनीतिक नेताहरू आफ्नो भूमिकाको अवसर पर्खिरहेका छन्, तर सबैभन्दा बढी ध्यान एउटै अनुहारमा केन्द्रित छ - वसुन्धरा राजेमा।
जयपुर: राजस्थानको राजनीति अहिले उथलपुथलले भरिएको छ। राज्यमा बीजेपीमा नेतृत्वको विषयमा चर्चा तातेको छ र यसैबीच पूर्व मुख्यमन्त्री वसुन्धरा राजे पुनः एकपटक राजनीतिक चर्चामा आएकी छिन्। भर्खरै जोधपुर भ्रमणका क्रममा राजे राष्ट्रिय स्वयंसेवक संघ (RSS) का प्रमुख मोहन भागवतलाई भेटिन्, जुन लगभग २० मिनेट चलेको थियो। यो भेट उनको राजनीतिक 'वनवास' बाट पुनरागमनको सङ्केतका रूपमा हेरिएको छ।
राजनीतिक जानकारहरूका अनुसार राजस्थान बीजेपीमा नेतृत्वको चयन, महिला नेतृत्वको आवश्यकता र बलियो जन-आधारका कारण वसुन्धरा राजेको भूमिका महत्त्वपूर्ण हुन सक्छ। राजेले गत हप्ता धौलपुरमा एक धार्मिक मञ्चबाट भनेकी थिइन्, “जीवनमा हरेकको वनवास हुन्छ, तर त्यो सधैँका लागि हुँदैन। वनवास आयो भने त्यो अवश्यै जान्छ।” त्यसैगरी, उनले गत महिना दिल्लीमा प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीलाई भेटेर आफ्नो बदलँदो सम्बन्धका सङ्केत दिएकी थिइन्।
संघ र बीजेपीमा वसुन्धराको पुनरागमन
राजनीतिक विश्लेषक मनिष गोधा मान्छन् कि वसुन्धरा र मोहन भागवतबीचको यो भेट महत्त्वपूर्ण छ। उनले भने, “दुईबीच वन-टु-वन भेट भएको छ, त्यसैले यसको के असर पर्छ त्यो केवल कल्पनामा आधारित छ। तथापि, बीजेपीमा अहिले भइरहेका घटनाक्रम हेर्दा, यो राष्ट्रिय अध्यक्षको चुनावसँग र राजेको सम्भावित दाबीसँग जोडिन सक्छ।”
संघ प्रमुखले भर्खरै भनेका छन् कि, RSS बीजेपीको कामकाजमा प्रत्यक्ष हस्तक्षेप गर्दैन। उनीहरू सल्लाह दिन सक्छन्, तर सरकार चलाउने कुरामा पार्टी स्वतन्त्र छ। राजनीतिक विश्लेषकहरूका अनुसार, राष्ट्रिय अध्यक्षको चुनाव बीजेपीको जिम्मेवारी भए तापनि संघको भिटो र मार्गदर्शन सधैँ महत्त्वपूर्ण हुन्छ।
वसुन्धरा राजेको राजनीतिक मजबुती
वसुन्धरा राजेको राजनीतिक शक्ति र दाबी धेरै कारणले बलियो मानिन्छ:
- बलियो जन-आधार र जातीय सन्तुलन: राजस्थानमा राजेले आफूलाई “राजपूतकी छोरी, जाटनीकी बुहारी र गुर्जर को नातेदार” को रूपमा चिनाएकी छन्। यसले उनको विस्तृत जन-आधार र जातीय सन्तुलनलाई दर्शाउँछ।
- संगठन र सरकारको अनुभव: राजे राजस्थान बीजेपीको संगठन र प्रशासन दुवैमा अनुभवी छिन्। उनले १४ नोभेम्बर २००२ देखि १४ डिसेम्बर २००३ सम्म र २ फेब्रुअरी २०१३ देखि १२ फेब्रुअरी २०१४ सम्म राज्य अध्यक्षको रूपमा संगठनको काम हेरिन्। यसबाहेक, उनी दुई पटक राजस्थानको मुख्यमन्त्री र दुई पटक केन्द्रमा मन्त्री पनि रहिसकेकी छिन्।
- महिला नेतृत्वको आवश्यकता: बीजेपीको राष्ट्रिय संगठनमा आजसम्म कुनै पनि महिला अध्यक्ष बनेकी छैनन्। वर्ष २०२३ मा पार्टीले संसदमा महिला आरक्षण विधेयक पारित गरेर महिला मतदाताहरूलाई आकर्षित गर्ने प्रयास गर्यो। यस्तो अवस्थामा वसुन्धरा राजे निःसन्देह महिला नेतृत्वका लागि एक सक्षम नाम हुन्।
- संघसँग सुधारिएको सम्बन्ध: लामो समयसम्म अलग रहे पनि राजेले संघ र केन्द्रीय नेतृत्वसँग आफ्नो सम्बन्ध सुदृढ गरेकी छिन्। यो उनको राजनीतिक धैर्य र दूरदृष्टिको प्रतीक हो।
वसुन्धराको राजनीतिक यात्रा
वसुन्धरा राजेको राजनीतिक अनुभव धेरै समृद्ध छ।
- १९८५: धौलपुरबाट राजस्थान विधान सभामा पहिलोपटक निर्वाचित भइन्।
- १९८९-१९९९: लोकसभा झालावाड निर्वाचन क्षेत्रबाट लगातार पाँच पटक सांसद।
- झालरापाटन निर्वाचन क्षेत्र: चार पटक विधायक।
- १९९८–१९९९: विदेश राज्यमन्त्री।
- १९९९–२००३: लघु उद्योग, प्रशासनिक सुधार, लोक उजुरी, परमाणु ऊर्जा, अन्तरिक्ष र योजना विभागको मन्त्री।
- २००३: पहिलोपटक राजस्थानको मुख्यमन्त्री बनिन्; राजस्थानको पहिलो महिला मुख्यमन्त्री।
- २०१३–२०१८: दोस्रो पटक मुख्यमन्त्री।
राजस्थान बीजेपीमा नेतृत्वको विषयमा धेरै दाबेदार छन्। यस्तो अवस्थामा वसुन्धरा राजेको संघ प्रमुखसँगको भेटले राजनीतिक चर्चालाई अझ तीव्र पारेको छ। विश्लेषकहरूको भनाइ छ कि, राजेको बलियो जन-आधार, संगठन र सरकारको अनुभव, महिला नेतृत्वको आवश्यकता र संघसँग सुधारिएको सम्बन्धले उनलाई बीजेपीमा महत्त्वपूर्ण भूमिका दिलाउन सक्छ।
