ਭਾਰਤੀ ਸ਼ੇਅਰ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ 25 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਵੱਡਾ ਬਦਲਾਅ ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਨਿਫਟੀ ਦੀ ਹਫਤਾਵਾਰੀ ਐਕਸਪਾਇਰੀ ਵੀਰਵਾਰ ਦੀ ਬਜਾਏ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਹੋਵੇਗੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸੈਂਸੈਕਸ ਦੀ ਐਕਸਪਾਇਰੀ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਹੀ ਰਹੇਗੀ। ਇਹ ਬਦਲਾਅ 2 ਸਤੰਬਰ 2025 ਤੋਂ ਲਾਗੂ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਸਿੱਧਾ ਅਸਰ ਡੈਰੀਵੇਟਿਵ ਟਰੇਡਿੰਗ, ਵੋਲਿਊਮ ਅਤੇ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਰਣਨੀਤੀ 'ਤੇ ਪਵੇਗਾ।
ਸਟਾਕ ਮਾਰਕੀਟ ਅਲਰਟ: ਭਾਰਤੀ ਸ਼ੇਅਰ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ 25 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਐਕਸਪਾਇਰੀ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਬਦਲਾਅ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਨੈਸ਼ਨਲ ਸਟਾਕ ਐਕਸਚੇਂਜ (NSE) ਨੇ ਨਿਫਟੀ ਦੀ ਹਫਤਾਵਾਰੀ ਐਕਸਪਾਇਰੀ ਵੀਰਵਾਰ ਤੋਂ ਬਦਲ ਕੇ ਮੰਗਲਵਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਪਹਿਲੀ ਐਕਸਪਾਇਰੀ 2 ਸਤੰਬਰ 2025 ਨੂੰ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਬੰਬਈ ਸਟਾਕ ਐਕਸਚੇਂਜ (BSE) ਨੇ ਸੈਂਸੈਕਸ ਦੀ ਐਕਸਪਾਇਰੀ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਹੀ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖੀ ਹੈ। ਇਹ ਕਦਮ SEBI ਦੀ ਵਿਚੋਲਗੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੁੱਕਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਦੋਵੇਂ ਐਕਸਚੇਂਜਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਵਿਵਾਦ ਖਤਮ ਹੋ ਸਕੇ। ਇਸ ਬਦਲਾਅ ਨਾਲ ਡੈਰੀਵੇਟਿਵ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਨਵੀਂ ਰਣਨੀਤੀ ਅਤੇ ਵੋਲਿਊਮ ਪੈਟਰਨ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਨਿਫਟੀ ਐਕਸਪਾਇਰੀ ਵਿੱਚ ਨਵਾਂ ਅਧਿਆਇ
ਸ਼ੇਅਰ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਨਿਫਟੀ ਫਿਊਚਰਜ਼ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 12 ਜੂਨ 2000 ਨੂੰ ਹੋਈ ਸੀ। ਪਹਿਲੀ ਐਕਸਪਾਇਰੀ 29 ਜੂਨ 2000 ਨੂੰ ਹੋਈ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਸਿਰਫ ਮਾਸਿਕ ਐਕਸਪਾਇਰੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਆਖਰੀ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਦਸੰਬਰ 2019 ਵਿੱਚ ਨਿਫਟੀ ਦੀ ਹਫਤਾਵਾਰੀ ਐਕਸਪਾਇਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਅਤੇ ਉਹ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਹੀ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ।
ਹੁਣ ਕਰੀਬ ਢਾਈ ਦਹਾਕਿਆਂ ਬਾਅਦ ਐਕਸਪਾਇਰੀ ਦੇ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। 28 ਅਗਸਤ, ਯਾਨੀ ਅੱਜ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਨਿਫਟੀ ਦੀ ਆਖਰੀ ਵੀਰਵਾਰ ਐਕਸਪਾਇਰੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਰ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨਿਫਟੀ ਦੀ ਹਫਤਾਵਾਰੀ ਐਕਸਪਾਇਰੀ ਹੋਵੇਗੀ।
ਨਵੇਂ ਨਿਯਮ ਕਦੋਂ ਤੋਂ ਲਾਗੂ ਹੋਣਗੇ
ਨਵੇਂ ਨਿਯਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਪਹਿਲੀ ਮੰਗਲਵਾਰ ਐਕਸਪਾਇਰੀ 2 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਹੋਵੇਗੀ। ਯਾਨੀ ਹੁਣ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਐਕਸਪਾਇਰੀ ਲਈ ਵੀਰਵਾਰ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਬੰਬਈ ਸਟਾਕ ਐਕਸਚੇਂਜ (BSE) ਨੇ ਸੈਂਸੈਕਸ ਦੀ ਹਫਤਾਵਾਰੀ ਐਕਸਪਾਇਰੀ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਹੀ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੋਵੇਂ ਐਕਸਚੇਂਜਾਂ ਦੇ ਡੈਰੀਵੇਟਿਵ ਹੁਣ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦਿਨਾਂ 'ਤੇ ਐਕਸਪਾਇਰ ਹੋਣਗੇ। ਨਿਫਟੀ ਮੰਗਲਵਾਰ ਅਤੇ ਸੈਂਸੈਕਸ ਵੀਰਵਾਰ।
ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਅਤੇ ਟਰੇਡਰਾਂ 'ਤੇ ਅਸਰ
ਇਸ ਬਦਲਾਅ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਅਸਰ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਅਤੇ ਟਰੇਡਰਾਂ ਦੀ ਰਣਨੀਤੀ 'ਤੇ ਪਵੇਗਾ। ਪਹਿਲਾਂ ਜਿੱਥੇ ਵੀਰਵਾਰ ਐਕਸਪਾਇਰੀ ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੀ, ਹੁਣ ਮੰਗਲਵਾਰ ਉਸਦੀ ਨਵੀਂ ਪਛਾਣ ਬਣੇਗੀ। ਨਿਫਟੀ ਦੀ ਹਫਤਾਵਾਰੀ ਐਕਸਪਾਇਰੀ ਹੁਣ ਸਿਰਫ ਤਿੰਨ ਟਰੇਡਿੰਗ ਸੈਸ਼ਨਾਂ ਬਾਅਦ ਹੋਵੇਗੀ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਸੈਂਸੈਕਸ ਦੀ ਐਕਸਪਾਇਰੀ ਛੇ ਟਰੇਡਿੰਗ ਸੈਸ਼ਨਾਂ ਬਾਅਦ ਹੋਵੇਗੀ।
ਟਰੇਡਿੰਗ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਆਪਸ਼ਨ ਸਟਰੈਟੇਜੀ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਪੈਟਰਨ ਅਪਣਾਉਣੇ ਪੈਣਗੇ। ਇਸ ਨਾਲ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਵੋਲਿਊਮ ਅਤੇ ਅਸਥਿਰਤਾ 'ਤੇ ਵੀ ਅਸਰ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਕਿਉਂ ਬਦਲਣਾ ਪਿਆ
ਦਰਅਸਲ, ਐਕਸਪਾਇਰੀ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ NSE ਅਤੇ BSE ਵਿੱਚ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਖਿੱਚੋਤਾਣ ਚੱਲ ਰਹੀ ਸੀ। NSE ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਨਿਫਟੀ ਦੀ ਹਫਤਾਵਾਰੀ ਐਕਸਪਾਇਰੀ ਸੋਮਵਾਰ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਫੈਸਲੇ 'ਤੇ BSE ਨੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਜਤਾਇਆ ਸੀ। ਗੱਲ SEBI ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ।
SEBI ਨੇ ਦੋਵੇਂ ਐਕਸਚੇਂਜਾਂ ਤੋਂ ਸੁਝਾਅ ਮੰਗਣ ਲਈ ਕੰਸਲਟੇਸ਼ਨ ਪੇਪਰ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਤੈਅ ਹੋਇਆ ਕਿ NSE ਨਿਫਟੀ ਦੀ ਹਫਤਾਵਾਰੀ ਐਕਸਪਾਇਰੀ ਮੰਗਲਵਾਰ ਕਰੇਗੀ ਅਤੇ BSE ਸੈਂਸੈਕਸ ਦੀ ਐਕਸਪਾਇਰੀ ਵੀਰਵਾਰ ਕਰੇਗੀ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੋਵੇਂ ਇੰਡੈਕਸਾਂ ਦੇ ਐਕਸਪਾਇਰੀ ਦੇ ਦਿਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੋ ਗਏ।
ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਨਵਾਂ ਪੈਟਰਨ ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇਗਾ
ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਨਿਫਟੀ ਅਤੇ ਸੈਂਸੈਕਸ ਦੀ ਐਕਸਪਾਇਰੀ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦਿਨਾਂ 'ਤੇ ਹੋਵੇਗੀ, ਤਾਂ ਦੋਵੇਂ ਇੰਡੈਕਸਾਂ ਦੀ ਡੈਰੀਵੇਟਿਵ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਸਪਸ਼ਟ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੱਖਰੀਆਂ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣਗੀਆਂ। ਇਸ ਨਾਲ ਆਪਸ਼ਨ ਟਰੇਡਿੰਗ ਦੀਆਂ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਦਲਾਅ ਆਵੇਗਾ।
ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮਤ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਹੈਜਿੰਗ ਅਤੇ ਆਰਬਿਟਰੇਜ ਦੇ ਨਵੇਂ ਮੌਕੇ ਸਿਰਜੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਨਾਲ ਹੀ, ਵੋਲਿਊਮ ਅਤੇ ਅਸਥਿਰਤਾ ਦਾ ਗ੍ਰਾਫ ਵੀ ਵੱਖਰੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇਗਾ।
25 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਬਦਲਾਅ ਇਤਿਹਾਸਕ ਕਿਉਂ ਹੈ
ਭਾਰਤੀ ਸ਼ੇਅਰ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਕਦਮ ਇਤਿਹਾਸਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਨਿਫਟੀ ਦੀ ਐਕਸਪਾਇਰੀ ਵਿੱਚ ਇੰਨਾ ਵੱਡਾ ਬਦਲਾਅ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। 2000 ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਨਿਫਟੀ ਫਿਊਚਰਜ਼ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੋਈ ਸੀ, ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਹੀ ਐਕਸਪਾਇਰੀ ਹੁੰਦੀ ਆ ਰਹੀ ਸੀ।
ਹੁਣ ਇਹ ਪਰੰਪਰਾ ਟੁੱਟ ਜਾਵੇਗੀ ਅਤੇ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਐਕਸਪਾਇਰੀ ਦਾ ਨਵਾਂ ਦਿਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਬਦਲੇਗੀ, ਬਲਕਿ ਬਾਜ਼ਾਰ ਦੀ ਕਾਰਜ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਵੀ ਨਵੇਂ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕਰੇਗਾ।
