ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਨਵੇਂ ਬੈਟ ਵਾਇਰਸ ਦੀ ਖੋਜ ਨਾਲ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਵੱਧ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਦਾ ਨਾਮ HKU5-CoV-2 ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ SARS-CoV-2 (ਕੋਵਿਡ-19) ਅਤੇ MERS-CoV ਨਾਲ ਮਿਲਦਾ-ਜੁਲਦਾ ਹੈ।
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਨਵੇਂ ਬੈਟ ਵਾਇਰਸ ਦੀ ਖੋਜ ਨਾਲ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਵੱਧ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਦਾ ਨਾਮ HKU5-CoV-2 ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ SARS-CoV-2 (ਕੋਵਿਡ-19) ਅਤੇ MERS-CoV ਨਾਲ ਮਿਲਦਾ-ਜੁਲਦਾ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਵੀ ਇਨਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸੰਕਰਮਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸਦੀ ਸੰਕਰਾਮਕ ਸਮਰੱਥਾ ਕੋਵਿਡ-19 ਜਿੰਨੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਫਿਰ ਵੀ ਖੋਜਕਰਤਾ ਇਸਨੂੰ ਸੰਭਾਵੀ ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਵਜੋਂ ਵੇਖ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ 'ਤੇ ਗੂੜ੍ਹਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਕਿਵੇਂ ਹੋਈ ਵਾਇਰਸ ਦੀ ਪਛਾਣ?
HKU5-CoV-2 ਦੀ ਖੋਜ ਚੀਨ ਦੇ ਵੁਹਾਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਵਾਇਰੋਲੌਜੀ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਅਧਿਐਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਉਹੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸ਼ੀ ਜ਼ੇਂਗਲੀ (ਬੈਟਵੂਮੈਨ) ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੋਵਿਡ-19 'ਤੇ ਵੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਚਮਗਿੱਦੜਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਇੱਕ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਹੈ, ਜੋ ਇਨਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਤਨਧਾਰੀ ਜੀਵਾਂ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਕਾਵਾਂ ਦੇ ACE2 ਰਿਸੈਪਟਰ ਨਾਲ ਜੁੜ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਉਹੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਕੋਵਿਡ-19 ਵਾਇਰਸ ਨੇ ਇਨਸਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸੰਕਰਮਣ ਫੈਲਾਇਆ ਸੀ।
ਕੀ ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਇਨਸਾਨਾਂ ਲਈ ਖ਼ਤਰਾ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ?
ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ, ਫਿਲਹਾਲ ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਮਾਮਲਾ ਇਨਸਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਨਹੀਂ ਆਇਆ ਹੈ, ਪਰ ਇਸਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਕਾਰਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ। HKU5-CoV-2 ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਤੋਂ ਇਹ ਪਤਾ ਚੱਲਿਆ ਹੈ ਕਿ—
* ਇਹ ਇਨਸਾਨਾਂ ਦੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਅਤੇ ਆਂਤੜੀਆਂ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਕਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੰਕਰਮਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
* ਇਹ ਸਿੱਧੇ ਚਮਗਿੱਦੜਾਂ ਤੋਂ ਇਨਸਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਸਤਨਧਾਰੀ ਜਾਨਵਰ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਰਾਹੀਂ ਇਨਸਾਨਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦਾ ਹੈ।
* SARS-CoV-2 (ਕੋਵਿਡ-19) ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਸੰਕਰਾਮਕ ਸਮਰੱਥਾ ਘੱਟ ਹੈ, ਪਰ ਮਿਊਟੇਸ਼ਨ ਹੋਣ 'ਤੇ ਇਹ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
HKU5-CoV-2 ਦੇ ਸੰਭਾਵੀ ਲੱਛਣ
ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਵਾਇਰਸ SARS-CoV-2 (ਕੋਵਿਡ-19) ਅਤੇ MERS-CoV ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸਦੇ ਲੱਛਣ ਵੀ ਮਿਲਦੇ-ਜੁਲਦੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ:
* ਬੁਖ਼ਾਰ ਅਤੇ ਖਾਂਸੀ
* ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਦਿੱਕਤ
* ਗਲੇ ਵਿੱਚ ਖਰਾਸ਼ ਅਤੇ ਨੱਕ ਵਗਣਾ
* ਥਕਾਵਟ ਅਤੇ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਰਦ
* ਗੰਭੀਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਫੇਫੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸੰਕਰਮਣ
ਕਿਵੇਂ ਫੈਲ ਸਕਦਾ ਹੈ ਇਹ ਵਾਇਰਸ?
ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਵੀ ਕੋਵਿਡ-19 ਵਾਂਗ ਸਿੱਧੇ ਇਨਸਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ਹੋਰ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਰਾਹੀਂ ਫੈਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸੰਭਾਵੀ ਸੰਕਰਮਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ, ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਸੰਕਰਮਿਤ ਚਮਗਿੱਦੜ ਜਾਂ ਇਸਦੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਤਰਲ ਪਦਾਰਥਾਂ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਥੁੱਕ, ਪਿਸ਼ਾਬ, ਮਲ) ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਸੇ ਸਤਨਧਾਰੀ ਜਾਨਵਰ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਿਵੇਟ ਕੈਟ, ਪੈਂਗੋਲਿਨ, ਜਾਂ ਹੋਰ ਵਣਜੀਵ) ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇਨਸਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲਦਾ ਹੈ।
ਨਿਪੁੰਨਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ HKU5-CoV-2 ਹਾਲੇ ਇਨਸਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸੰਕਰਮਣ ਫੈਲਾਉਣ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਰੱਥ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਮਿਊਟੇਸ਼ਨ ਹੋਣ 'ਤੇ ਇਹ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਮਹਾਮਾਰੀ ਦਾ ਰੂਪ ਲੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨੀ ਲਗਾਤਾਰ ਇਸ 'ਤੇ ਅਧਿਐਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਜੇਕਰ ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਇਨਸਾਨਾਂ ਲਈ ਖ਼ਤਰਾ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਰੋਕਥਾਮ ਦੇ ਉਪਾਅ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਣ।
ਕੀ WHO ਦਖ਼ਲ ਦੇਵੇਗਾ?
ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ (WHO) ਅਤੇ ਹੋਰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਏਜੰਸੀਆਂ ਇਸ ਨਵੇਂ ਵਾਇਰਸ 'ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅਜੇ ਤੱਕ ਇਸਨੂੰ ਮਹਾਮਾਰੀ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਕੋਈ ਸਥਿਤੀ ਨਹੀਂ ਬਣੀ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਾਇਰਸ 'ਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਨਿਗਰਾਨੀ ਅਤੇ ਵਣਜੀਵਾਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਸੰਭਾਵੀ ਖ਼ਤਰੇ ਤੋਂ ਬਚਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।
