ਨਾਸਾ ਅਤੇ ਬੋਇੰਗ ਦੇ ਸਾਂਝੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਸਟਾਰਲਾਈਨਰ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਅਪਡੇਟ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ। ਨਾਸਾ ਨੇ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਬੋਇੰਗ CST-100 ਸਟਾਰਲਾਈਨਰ ਨੂੰ 2026 ਤੱਕ ਲਈ ਗਰਾਊਂਡ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਯਾਨੀ, ਹੁਣ ਇਹ ਕਰੂ ਮਿਸ਼ਨ ਲਈ ਉਡਾਣ ਨਹੀਂ ਭਰੇਗਾ। ਜੂਨ 2024 ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੇ ਕਰੂ ਟੈਸਟ ਦੌਰਾਨ ਕਈ ਗੰਭੀਰ ਤਕਨੀਕੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈਆਂ ਸਨ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਾਸਾ ਨੇ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ।
ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਆਈਆਂ ਸਨ ਦਿੱਕਤਾਂ
ਬੋਇੰਗ ਸਟਾਰਲਾਈਨਰ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਇੱਕ ਅਹਿਮ ਮਿਸ਼ਨ 'ਤੇ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੀ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਸੁਨੀਤਾ ਵਿਲੀਅਮਸ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਐਸਟ੍ਰੋਨੋਟਸ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਇਹ ਮਿਸ਼ਨ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਸਪੇਸ ਸਟੇਸ਼ਨ (ISS) ਦੇ ਲਈ ਸੀ। ਪਰ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਅਚਾਨਕ ਕੈਪਸੂਲ ਵਿੱਚ ਦਿੱਕਤ ਆ ਗਈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲਿਆਉਣਾ ਪਿਆ। ਤਦ ਨਾਸਾ ਨੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਪਹਿਲ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਕਿ ਐਸਟ੍ਰੋਨੋਟਸ ਨੂੰ ISS 'ਤੇ ਹੀ ਰਹਿਣ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਕੈਪਸੂਲ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਕਰੂ ਦੇ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਭੇਜਿਆ ਜਾਵੇ।
ਹੀਲੀਅਮ ਲੀਕੇਜ ਅਤੇ ਥ੍ਰਸਟਰ ਫੇਲੀਅਰ ਬਣੇ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਦੀ ਜੜ੍ਹ
ਬੋਇੰਗ ਸਟਾਰਲਾਈਨਰ ਦੀ ਤਕਨੀਕੀ ਖਰਾਬੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਸੀ ਹੀਲੀਅਮ ਗੈਸ ਦਾ ਰਿਸਾਵ। ਨਾਸਾ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ, ਫਲਾਈਟ ਟੈਸਟ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਕੈਪਸੂਲ ਦੇ ਅੰਦਰੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਹੀਲੀਅਮ ਲੀਕ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਥ੍ਰਸਟਰ ਯਾਨੀ ਕੰਟਰੋਲ ਇੰਜਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਖਰਾਬੀ ਪਾਈ ਗਈ। 28 ਵਿੱਚੋਂ 5 ਕੰਟਰੋਲ ਥ੍ਰਸਟਰ ਨੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕੈਪਸੂਲ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।
ਫਲਾਈਟ ਦੇ ਬਾਅਦ ਵਧਿਆ ਰਿਸਰਚ ਅਤੇ ਸੁਧਾਰ ਦਾ ਕੰਮ
ਇਸ ਹਾਦਸੇ ਦੇ ਬਾਅਦ ਨਾਸਾ ਅਤੇ ਬੋਇੰਗ ਨੇ ਸਾਂਝੇ ਰੂਪ ਨਾਲ ਜਾਂਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। ਹਰ ਇੱਕ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਚੈੱਕ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਡਿਟੇਲ ਵਿੱਚ ਰਿਪੋਰਟ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਪਰ ਜਾਂਚ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਕਈ ਹੋਰ ਖਾਮੀਆਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈਆਂ। ਸਟਾਰਲਾਈਨਰ ਦੇ ਕਈ ਕੰਪੋਨੈਂਟਸ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਦੱਸੀ ਗਈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹਾਰਡਵੇਅਰ ਤੱਕ, ਹਰ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਤਕਨੀਕੀ ਬਦਲਾਅ ਦੀ ਲੋੜ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੀ ਗਈ।
ਬਿਨਾਂ ਕਰੂ ਦੇ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ ਅਗਲੀ ਉਡਾਣ
ਨਾਸਾ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਬੋਇੰਗ ਸਟਾਰਲਾਈਨਰ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਤਕਨੀਕੀ ਖਾਮੀਆਂ ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ, ਤਦ ਤੱਕ ਉਸਨੂੰ ਮਨੁੱਖੀ ਮਿਸ਼ਨ ਲਈ ਇਸਤੇਮਾਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਅਗਲੀ ਟੈਸਟ ਫਲਾਈਟ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਕਰੂ ਦੇ ਭੇਜਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਉਡਾਣ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਸਫਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਹੀ ਇਸਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਇਨਸਾਨਾਂ ਦੇ ਲਈ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।
2026 ਤੱਕ ਲੱਗ ਸਕਦਾ ਹੈ ਸੁਧਾਰ ਵਿੱਚ ਸਮਾਂ
ਅਜੋਕੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਵੇਖਦੇ ਹੋਏ ਨਾਸਾ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਟਾਰਲਾਈਨਰ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਰੁਸਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ 2026 ਤੱਕ ਦਾ ਸਮਾਂ ਲੱਗ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਪੁਰਜਿਆਂ ਦੀ ਟੈਸਟਿੰਗ, ਸਿਸਟਮ ਅਪਗ੍ਰੇਡ ਅਤੇ ਫੁੱਲ-ਸਕੇਲ ਸਿਮੂਲੇਸ਼ਨ ਵਰਗੀਆਂ ਕਈ ਤਕਨੀਕੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਨਾਲ ਹੀ, ਸੁਰੱਖਿਆ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਵੀ ਕਈ ਵਾਰ ਰਿਵਿਊ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
ਬੋਇੰਗ ਦੀ ਸਪੇਸ ਯਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਫਿਰ ਅੜਚਨ
ਬੋਇੰਗ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਨਾਸਾ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਸਪੇਸ ਮਿਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਹੈ। ਪਰ ਬੀਤੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਟਾਰਲਾਈਨਰ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਦੇਰੀ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਗੜਬੜੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਸਾਖ 'ਤੇ ਅਸਰ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਇਸ ਸਪੇਸ ਕੈਪਸੂਲ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਟੈਸਟ ਉਡਾਣਾਂ ਅਸਫਲ ਰਹੀਆਂ ਸਨ। ਹੁਣ ਇਸ ਤਾਜ਼ਾ ਘਟਨਾਕ੍ਰਮ ਨੇ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਸਪੇਸ ਯਾਤਰਾ ਨੂੰ ਫਿਰ ਤੋਂ ਪਟੜੀ ਤੋਂ ਉਤਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਨਾਸਾ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਥਮਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸਮਝੌਤਾ ਨਹੀਂ
ਨਾਸਾ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ, ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਰਵਉੱਚ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਾਰਨ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਮਝੌਤਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਭਾਵੇਂ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਹੋਵੇ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਸਾਰੇ ਪਹਿਲੂਆਂ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਗਰੰਟੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ, ਤਦ ਤੱਕ ਮਨੁੱਖੀ ਮਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਆਗਿਆ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।
ਸਪੇਸਕਰਾਫਟ ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਟੈਸਟ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ
ਹੁਣ ਸਟਾਰਲਾਈਨਰ ਦਾ ਅਗਲਾ ਟ੍ਰਾਇਲ ਬਿਨਾਂ ਕਰੂ ਦੇ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਨਾਸਾ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰੇ ਸਿਸਟਮਸ ਦੀ ਟੈਸਟਿੰਗ ਦੇ ਬਾਅਦ ਉਸਨੂੰ 2025 ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਜਾਂ 2026 ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਸਪੇਸ ਵਿੱਚ ਭੇਜਿਆ ਜਾਵੇ। ਇਹ ਟ੍ਰਾਇਲ ਹੀ ਤੈਅ ਕਰੇਗਾ ਕਿ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਇਹ ਕਰੂ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਲਈ ਦੁਬਾਰਾ ਉਪਯੋਗ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਜਾਂ ਨਹੀਂ।
ਨਾਸਾ ਅਤੇ ਬੋਇੰਗ ਦਾ ਸਹਿਯੋਗ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗਾ
ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਨਾਸਾ ਅਤੇ ਬੋਇੰਗ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਬਣਿਆ ਰਹੇਗਾ। ਦੋਵੇਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਮਿਲ ਕੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਟਾਰਲਾਈਨਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਸਪੇਸ ਵ੍ਹੀਕਲ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਤਕਨੀਕੀ ਖਾਮੀਆਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ, ਤਦ ਤੱਕ ਇਹ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਆਪਣੀ ਉਡਾਣ ਨਹੀਂ ਭਰੇਗਾ।
