ਸੇਬੀ ਨੇ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਧੋਖਾਧੜੀ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਵੈਲੀਡੇਟਿਡ ਯੂਪੀਆਈ ਹੈਂਡਲਜ਼ ਅਤੇ ਸੇਬੀ ਚੈੱਕ ਵਰਗੀਆਂ ਨਵੀਆਂ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। 1 ਅਕਤੂਬਰ ਤੋਂ ਸੇਬੀ-ਰਜਿਸਟਰਡ ਬ੍ਰੋਕਰਾਂ ਅਤੇ ਮਿਉਚੁਅਲ ਫੰਡਾਂ ਦੀਆਂ ਯੂਪੀਆਈ ਆਈਡੀਆਂ 'ਤੇ '@valid' ਹੈਂਡਲ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਭੁਗਤਾਨ 'ਤੇ ਹਰੇ ਤਿਕੋਣ ਵਿੱਚ ਅੰਗੂਠੇ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇਗਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਨਿਵੇਸ਼ਕ ਸਹੀ ਪਛਾਣ ਕਰਕੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਕਰ ਸਕਣਗੇ।
ਵੈਲੀਡੇਟਿਡ ਯੂਪੀਆਈ: ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਤੀਭੂਤੀ ਅਤੇ ਵਟਾਂਦਰਾ ਬੋਰਡ (SEBI) ਨੇ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਧੋਖਾਧੜੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ 1 ਅਕਤੂਬਰ ਤੋਂ ਵੈਲੀਡੇਟਿਡ ਯੂਪੀਆਈ ਹੈਂਡਲਜ਼ ਅਤੇ ਸੇਬੀ ਚੈੱਕ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ। ਸੇਬੀ-ਰਜਿਸਟਰਡ ਬ੍ਰੋਕਰਾਂ ਅਤੇ ਮਿਉਚੁਅਲ ਫੰਡਾਂ ਦੀਆਂ ਯੂਪੀਆਈ ਆਈਡੀਆਂ ਹੁਣ '@valid' ਹੈਂਡਲ ਦੇ ਨਾਲ ਹੋਣਗੀਆਂ, ਅਤੇ ਭੁਗਤਾਨ 'ਤੇ ਹਰੇ ਤਿਕੋਣ ਵਿੱਚ ਅੰਗੂਠੇ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇਗਾ। ਸੇਬੀ ਚੈੱਕ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਰਾਹੀਂ ਨਿਵੇਸ਼ਕ ਵਿਚੋਲਿਆਂ ਦੇ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਅਤੇ ਯੂਪੀਆਈ ਆਈਡੀ ਦੀ ਸੁਤੰਤਰ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਕੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਕਰ ਸਕਣਗੇ।
ਵੈਲੀਡੇਟਿਡ ਯੂਪੀਆਈ ਹੈਂਡਲਜ਼ ਕੀ ਹਨ
1 ਅਕਤੂਬਰ 2025 ਤੋਂ ਸੇਬੀ-ਰਜਿਸਟਰਡ ਬ੍ਰੋਕਰਾਂ, ਮਿਉਚੁਅਲ ਫੰਡਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਨਿਵੇਸ਼ਕ-ਸੰਬੰਧੀ ਵਿਚੋਲਿਆਂ ਦੀਆਂ ਯੂਪੀਆਈ ਆਈਡੀਆਂ ਹੁਣ NPCI (ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭੁਗਤਾਨ ਨਿਗਮ) ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ "@valid" ਹੈਂਡਲ ਦੇ ਨਾਲ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਇਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ ਕਿ ਨਿਵੇਸ਼ਕ ਕੇਵਲ ਵੈਧ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨਾਲ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਕਰਨ ਅਤੇ ਧੋਖਾਧੜੀ ਤੋਂ ਬਚ ਸਕਣ।
ਹਰੇਕ ਯੂਪੀਆਈ ਆਈਡੀ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੇਣੀ-ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪਿਛੇਤਰ ਵੀ ਹੋਵੇਗਾ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਬ੍ਰੋਕਰਾਂ ਲਈ ".brk" ਅਤੇ ਮਿਉਚੁਅਲ ਫੰਡਾਂ ਲਈ ".mf" ਜੋੜਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਨਾਲ ਨਿਵੇਸ਼ਕ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਪਛਾਣ ਸਕਣਗੇ ਕਿ ਉਹ ਸਹੀ ਸੰਸਥਾ ਨਾਲ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਨ ਵਜੋਂ, ਬ੍ਰੋਕਰ ਦੀ ਆਈਡੀ abc.brk@validhdfc ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਮਿਉਚੁਅਲ ਫੰਡ ਦੀ ਆਈਡੀ xyz.mf@validicici ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਖਾਸ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਤੋਂ ਮਿਲੇਗੀ ਪਛਾਣ
ਨਵੇਂ ਸਿਸਟਮ ਤਹਿਤ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਹਰੇਕ ਵੈਧ ਯੂਪੀਆਈ ਹੈਂਡਲ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ "ਹਰੇ ਤਿਕੋਣ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅੰਗੂਠੇ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ" ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇਗਾ। ਇਹ ਨਿਸ਼ਾਨ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਸੁਚੇਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਵੈਧ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਨਿਸ਼ਾਨ ਦਿਖਾਈ ਨਾ ਦੇਵੇ, ਤਾਂ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਅਣਅਧਿਕਾਰਤ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਬਾਰੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਮਿਲ ਜਾਵੇਗੀ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਵਿਚੋਲਿਆਂ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕੀਤੇ ਗਏ QR ਕੋਡ ਵੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਗੂਠੇ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਹੋਵੇਗਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਨਿਵੇਸ਼ਕ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰ ਸਕਣਗੇ।
ਸੇਬੀ ਚੈੱਕ ਦਾ ਕੰਮ
ਵੈਲੀਡੇਟਿਡ ਯੂਪੀਆਈ ਹੈਂਡਲਜ਼ ਦੇ ਨਾਲ ਸੇਬੀ ਨੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਸੇਬੀ ਚੈੱਕ ਲਾਂਚ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਡਿਜੀਟਲ ਵੈਰੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਟੂਲ ਹੈ ਜੋ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਰਜਿਸਟਰਡ ਵਿਚੋਲਿਆਂ ਦੇ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਅਤੇ ਯੂਪੀਆਈ ਆਈਡੀ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਨ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ਨਿਵੇਸ਼ਕ ਖਾਤਾ ਨੰਬਰ, ਆਈਐਫਐਸਸੀ ਕੋਡ ਜਾਂ @valid ਯੂਪੀਆਈ ਆਈਡੀ ਦਰਜ ਕਰਕੇ ਸੇਬੀ ਚੈੱਕ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਜਾਂ ਸਾਰਥੀ ਮੋਬਾਈਲ ਐਪ ਰਾਹੀਂ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਅਤੇ ਡਿਜੀਟਲ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਭਰੋਸਾ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲੇਗੀ।
ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਭਰੋਸੇ ਦਾ ਲਾਭ
ਸੇਬੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਨਾਲ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਮਿਲੇਗੀ ਅਤੇ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦਾ ਜੋਖਮ ਘਟੇਗਾ। ਡਿਜੀਟਲ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਦੌਰਾਨ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਵਧੇਗਾ ਅਤੇ ਮਾਰਕੀਟ ਦੀ ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ ਵੀ ਬਣੀ ਰਹੇਗੀ। ਇਹ ਕਦਮ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਲਈ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੈ, ਜੋ ਆਨਲਾਈਨ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਹੀ ਪਛਾਣ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਤ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।
ਡਿਜੀਟਲ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਲਈ ਆਸਾਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ
ਨਿਵੇਸ਼ਕ ਹੁਣ ਕੇਵਲ ਸਹੀ ਯੂਪੀਆਈ ਹੈਂਡਲ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਕੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸੇਬੀ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ 90% ਤੋਂ ਵੱਧ ਬ੍ਰੋਕਰਾਂ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਮਿਉਚੁਅਲ ਫੰਡਾਂ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਹੈਂਡਲ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਅਪਡੇਟ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਆਨਲਾਈਨ ਭੁਗਤਾਨ ਦੌਰਾਨ ਵਾਧੂ ਸਾਵਧਾਨੀ ਵਰਤਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਪਵੇਗੀ।
