ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਉਪ-ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਹੁਦੇ ਲਈ ਵੋਟਿੰਗ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਐਨ.ਡੀ.ਏ. ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਸੀ.ਪੀ. ਰਾਧਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਅਤੇ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਬੀ. ਸੁਦਰਸ਼ਨ ਰੈੱਡੀ ਵਿਚਾਲੇ ਮੁਕਾਬਲਾ ਹੈ। ਸ਼ਾਮ ਤੱਕ ਗਿਣਤੀ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ ਅਤੇ ਦੇਰ ਰਾਤ ਤੱਕ ਨਤੀਜੇ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
VC Election 2025: ਦੇਸ਼ ਦਾ ਅਗਲਾ ਉਪ-ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਕੌਣ ਹੋਵੇਗਾ, ਇਹ ਅੱਜ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਵੋਟਿੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੈਅ ਹੋਵੇਗਾ। ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੇ ਐਨ.ਡੀ.ਏ. (NDA) ਨੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਰਾਜਪਾਲ ਸੀ.ਪੀ. ਰਾਧਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉੱਥੇ ਹੀ, ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰਾਂ ਦੇ ਗਠਜੋੜ (INDIA Alliance) ਨੇ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਜੱਜ ਬੀ. ਸੁਦਰਸ਼ਨ ਰੈੱਡੀ ਨੂੰ ਉਮੀਦਵਾਰ ਬਣਾਇਆ ਹੈ।
ਸਿਆਸੀ ਹਲਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਮੁਕਾਬਲਾ ਚਰਚਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅੰਕੜਿਆਂ ਮੁਤਾਬਕ ਭਾਜਪਾ ਗਠਜੋੜ ਸਪੱਸ਼ਟ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਆਪਣੀ ਜਿੱਤ ਵਿੱਚ ਆਤਮ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਰੱਖਦੇ ਹਨ।
ਅਹੁਦਾ ਕਿਉਂ ਖਾਲੀ ਹੋਇਆ
ਉਪ-ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜਗਦੀਪ ਧਨਖੜ ਦੇ ਸਿਹਤ ਕਾਰਨ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਅਹੁਦਾ ਖਾਲੀ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਉਪ-ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਹੁਦੇ ਦੀ ਚੋਣ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਵੋਟਿੰਗ ਦਾ ਸਮਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ
ਅੱਜ (ਮੰਗਲਵਾਰ) ਸੰਸਦ ਭਵਨ ਵਿੱਚ ਸਵੇਰੇ 10 ਤੋਂ ਸ਼ਾਮ 5 ਵਜੇ ਤੱਕ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਵੋਟ ਕਰਨਗੇ। ਸ਼ਾਮ 6 ਵਜੇ ਤੋਂ ਗਿਣਤੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ ਦੇਰ ਰਾਤ ਤੱਕ ਨਤੀਜੇ ਦਾ ਐਲਾਨ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ।
ਇਸ ਚੋਣ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ 'ਤੇ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਵ੍ਹਿਪ (party whip) ਲਾਗੂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਭਾਵ, ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਗੁਪਤ ਵੋਟਿੰਗ (secret ballot) ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੀ ਪਸੰਦ ਅਨੁਸਾਰ ਵੋਟ ਪਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਹਰੇਕ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਨੂੰ ਵੋਟ ਪੱਤਰ 'ਤੇ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਅੱਗੇ '1' ਲਿਖ ਕੇ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਤਰਜੀਹ ਦੱਸਣੀ ਪਵੇਗੀ। ਜੇਕਰ ਉਹ ਚਾਹਣ ਤਾਂ ਦੂਜੀ ਅਤੇ ਤੀਜੀ ਤਰਜੀਹ ਵੀ ਦਰਜ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
EVM ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਹੋਈ
ਉਪ-ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਲੋਕ ਸਭਾ ਅਤੇ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਵੱਖਰੀ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਵੋਟਿੰਗ ਸਿੰਗਲ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰਬਲ ਵੋਟ ਸਿਸਟਮ (Single Transferable Vote) ਅਧੀਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਪ੍ਰਪੋਰਸ਼ਨਲ ਰਿਪ੍ਰਜ਼ੈਂਟੇਸ਼ਨ ਸਿਸਟਮ (Proportional Representation System) 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹੈ।
ਇਸੇ ਕਾਰਨ ਕਰਕੇ ਇਸ ਚੋਣ ਵਿੱਚ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਵੋਟਿੰਗ ਮਸ਼ੀਨ (EVM) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਵੋਟਰ, ਅਰਥਾਤ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ, ਸਿਰਫ ਬੈਲਟ ਪੇਪਰ (ballot paper) 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਤਰਜੀਹ ਦਰਜ ਕਰਨਗੇ।
ਨੰਬਰ ਗੇਮ ਵਿੱਚ ਕੌਣ ਅੱਗੇ
ਉਪ-ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਹੁਦੇ ਲਈ ਚੋਣ ਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 788 ਮੈਂਬਰ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ 245 ਰਾਜ ਸਭਾ ਅਤੇ 543 ਲੋਕ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੇ 12 ਨਾਮਜ਼ਦ ਮੈਂਬਰ ਵੀ ਵੋਟ ਪਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, 781 ਮੈਂਬਰ ਵੋਟ ਕਰਨਗੇ ਕਿਉਂਕਿ 7 ਸੀਟਾਂ ਖਾਲੀ ਹਨ।
- ਜਿੱਤਣ ਲਈ 391 ਵੋਟਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋਵੇਗੀ।
- ਐਨ.ਡੀ.ਏ. ਦੇ 425 ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਹਨ।
- ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰਾਂ ਦੇ ਗਠਜੋੜ ਦੇ 324 ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਹਨ।
ਵਾਈ.ਐਸ.ਆਰ.ਸੀ.ਪੀ. (YSRCP) ਦੇ 11 ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਐਨ.ਡੀ.ਏ. ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉੱਥੇ ਹੀ ਬੀ.ਆਰ.ਐਸ. (BRS) ਅਤੇ ਬੀ.ਜੇ.ਡੀ. (BJD) ਨੇ ਵੋਟਿੰਗ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਅੰਕੜੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੰਕੇਤ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਐਨ.ਡੀ.ਏ. ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਹਨ।
ਐਨ.ਡੀ.ਏ. ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਸੀ.ਪੀ. ਰਾਧਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ
ਐਨ.ਡੀ.ਏ. ਨੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਰਾਜਪਾਲ ਸੀ.ਪੀ. ਰਾਧਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਨੂੰ ਉਪ-ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਹੁਦੇ ਦਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। 67 ਸਾਲਾ ਰਾਧਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਦੇ ਭਾਜਪਾ ਨੇਤਾ ਹਨ। ਉਹ ਗੋਂਡਰ-ਕੋਂਗੂ ਵੇਲਾਲਰ ਭਾਈਚਾਰੇ ਤੋਂ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸਨੂੰ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਓ.ਬੀ.ਸੀ. (OBC) ਭਾਈਚਾਰਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਰਾਧਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਰਮ ਅਤੇ ਵਿਵਾਦ ਰਹਿਤ ਨੇਤਾ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਹ 1998 ਅਤੇ 1999 ਵਿੱਚ ਕੋਇੰਬਟੂਰ ਤੋਂ ਦੋ ਵਾਰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਵੀ ਰਹਿ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਜੁਲਾਈ 2024 ਤੋਂ ਉਹ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਰਾਜਪਾਲ ਵਜੋਂ ਕਾਰਜਭਾਰ ਸੰਭਾਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਆਪਣੇ ਚੋਣ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੌਰਾਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਰੇ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲ ਕੇ ਸਮਰਥਨ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰੀ ਛਵੀ ਅਤੇ ਸੰਗਠਨਾਤਮਕ ਤਜਰਬੇ ਨੂੰ ਐਨ.ਡੀ.ਏ. ਆਪਣੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਤਾਕਤ ਮੰਨ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਵਿਰੋਧ ਧਿਰ ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਬੀ. ਸੁਦਰਸ਼ਨ ਰੈੱਡੀ
ਸੰਯੁਕਤ ਵਿਰੋਧ ਧਿਰ ਨੇ ਉਪ-ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣ ਲਈ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਜੱਜ ਬੀ. ਸੁਦਰਸ਼ਨ ਰੈੱਡੀ ਨੂੰ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਉਤਾਰਿਆ ਹੈ। 79 ਸਾਲਾ ਰੈੱਡੀ ਜੁਲਾਈ 2011 ਵਿੱਚ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਤੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਏ ਸਨ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਲੰਬੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਕਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਫੈਸਲਿਆਂ ਲਈ ਚਰਚਾ ਵਿੱਚ ਰਹੇ ਸਨ।
ਕਾਲੇ ਧਨ (Black Money) ਦੇ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਬੇਰੁਖੀ ਦੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਖ਼ਤ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਹੋ ਨਹੀਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਨਕਸਲ-ਵਿਰੋਧੀ ਅਭਿਆਨ ਸਲਵਾ ਜੁਡਮ ਨੂੰ ਗੈਰ-ਸੰਵਿਧਾਨਕ (unconstitutional) ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜੋ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਚਰਚਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ।
ਉਹ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਜੱਜ ਅਤੇ ਗੁਹਾਟੀ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੇ ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ ਵਜੋਂ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਤੇਲੰਗਾਨਾ ਵਿੱਚ ਜਾਤੀ ਸਰਵੇਖਣ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਰੈੱਡੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਤਜਰਬੇਕਾਰ ਅਤੇ ਇਮਾਨਦਾਰ ਉਮੀਦਵਾਰ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਿਆਂਇਕ ਤਜਰਬਾ ਸੰਸਦ ਅਤੇ ਲੋਕਤਾਂਤਰਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰੇਗਾ।
