ବନାରସ ସହର ସହିତ ସମ୍ପର୍କିତ ପୌରାଣିକ କାହାଣୀ
ବନାରସ, ଯାହାକୁ କାଶୀ ଏବଂ ବାରାଣସୀ ଭାବେ ମଧ୍ୟ ଜଣାଶୁଣା, ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମର ସବୁଠାରୁ ପବିତ୍ର ସହରଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ। ଏହି ସହରର ଇତିହାସ ଏବଂ ସଂସ୍କୃତି ଅତ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରାଚୀନ ଏବଂ ସମୃଦ୍ଧ। ବନାରସ ସହିତ ଅନେକ ପୌରାଣିକ କାହାଣୀ ସମ୍ପର୍କିତ, ଯେଉଁଥିରୁ ଏକ ପ୍ରମୁଖ କାହାଣୀ ହେଉଛି ଭଗବାନ ଶିବ ସହିତ ସମ୍ପର୍କିତ।
ଭଗବାନ ଶିବ ଓ ବନାରସର ପ୍ରତିଷ୍ଠା:
ପୌରାଣିକ କଥାନୁସାରେ, ବନାରସର ସମ୍ପର୍କ ସିଧାସଳଖ ଭଗବାନ ଶିବ ସହିତ। ଏହା ମାନ୍ୟ କରାଯାଏ ଯେ ଏହି ସହର ସ୍ୱୟଂ ଭଗବାନ ଶିବ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା। ଏକ ସମୟରେ, ଭଗବାନ ଶିବ ଓ ମାତା ପାର୍ବତୀ କୈଳାସ ପର୍ବତକୁ ଛାଡ଼ି ପୃଥିବୀରେ ଆସିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲେ। ସେମାନେ ଏକ ଶାନ୍ତ ଓ ପବିତ୍ର ସ୍ଥାନର ଖୋଜାଖୋଜି କରିଥିଲେ। ସେମାନଙ୍କ ଖୋଜାଖୋଜି ସମାପ୍ତ ହୋଇଥିଲା ଯେତେବେଳେ ସେମାନେ ଗଙ୍ଗା ନଦୀ କୂଳରେ ଏକ ସୁନ୍ଦର ସ୍ଥାନକୁ ପହଞ୍ଚିଥିଲେ। ସେମାନେ ଏହାକୁ ନିଜର ବାସସ୍ଥାନ କରିବା ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲେ ଓ ଏହାକୁ 'କାଶୀ' ନାମ ଦେଇଥିଲେ, ଯାହାର ଅର୍ଥ 'ଆଲୋକର ସ୍ଥାନ'।
ଭଗବାନ ଶିବ କହିଥିଲେ ଯେ କାଶୀରେ ବାସ କରୁଥିବା ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ତାଙ୍କ ସୁରକ୍ଷାରେ ରହିବେ ଓ କେବେ କୌଣସି ପ୍ରକାରର ଦୁଃଖ ଭୋଗ କରିବେ ନାହିଁ। ଏହା ମଧ୍ୟ ମାନ୍ୟ କରାଯାଏ ଯେ କାଶୀରେ ମୃତ୍ୟୁ ଲାଭ କରିବାରୁ ବ୍ୟକ୍ତି ସିଧାସଳଖ ମୋକ୍ଷ ପାଇବେ ଓ ପୁନର୍ଜନ୍ମ ଚକ୍ରରୁ ମୁକ୍ତି ପାଇବେ। ଏହି କାରଣରୁ ବନାରସକୁ ମୋକ୍ଷର ନଗରୀ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ।
ବିଷ୍ଣୁ ଓ ଶିବଙ୍କ କାହାଣୀ:
ଅନ୍ୟ ଏକ ପୌରାଣିକ କାହାଣୀ ଅନୁସାରେ, ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁ ଥରେ କାଶୀରେ ଆସି ତପସ୍ୟା କରିଥିଲେ। ତାଙ୍କ ତପସ୍ୟାରେ ପ୍ରସନ୍ନ ହୋଇ ଭଗବାନ ଶିବ ତାଙ୍କୁ ଦର୍ଶନ ଦେଇଥିଲେ ଏବଂ ଏକ ବରଦାନ ଦେଇଥିଲେ ଯେ କାଶୀରେ ଆସି ଗଙ୍ଗା ସ୍ନାନ କରି ଓ ତାଙ୍କର (ଶିବଙ୍କ) ଧ୍ୟାନ କରିବା ବ୍ୟକ୍ତି ମୋକ୍ଷ ପାଇବେ। ତେଣୁ, ବନାରସରେ ଗଙ୍ଗା ସ୍ନାନ ଏବଂ ଶିବଙ୍କ ପୂଜାର ବିଶେଷ ମହତ୍ୱ ରହିଛି।
ଦୁର୍ଗାକୁଣ୍ଡ ଓ ଦୁର୍ଗା ମନ୍ଦିରର କାହାଣୀ:
ବନାରସରେ ଅବସ୍ଥିତ ଦୁର୍ଗାକୁଣ୍ଡ ଓ ଦୁର୍ଗା ମନ୍ଦିରର ମଧ୍ୟ ଏକ ପୌରାଣିକ କାହାଣୀ ରହିଛି। କୁହାଯାଏ ଯେ ଏହି ସ୍ଥାନରେ ମାତା ଦୁର୍ଗା ମହିଷାସୁରର ବଧ କରିଥିଲେ। ଏଠାରେ ମନ୍ଦିର ଓ କୁଣ୍ଡ ଏହି ଘଟଣାର ସ୍ମୃତିରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଛି। ପ୍ରତିବର୍ଷ ଏହି ମନ୍ଦିରରେ ଦୁର୍ଗା ପୂଜା ସମୟରେ ହଜାର ହଜାର ଭକ୍ତ ଆସି ମାତା ଦୁର୍ଗାଙ୍କୁ ପୂଜା କରନ୍ତି।
ଏହି ପୌରାଣିକ କାହାଣୀଗୁଡ଼ିକ ବନାରସକୁ ଏକ ବିଶେଷ ଧାର୍ମିକ ଓ ସଂସ୍କୃତିକ ମହତ୍ୱ ପ୍ରଦାନ କରିଛି। ଏହି ସହର କେବଳ ଧାର୍ମିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ନୁହେଁ, ବରଂ ଏହା ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତି ଓ ସଭ୍ୟତାର ଏକ ପ୍ରମୁଖ କେନ୍ଦ୍ର।
