ଚାରି ଧାମ, ଯାତ୍ରାର ପରମ୍ପରା ବିସ୍ତୃତ ଭାବେ ଜାଣନ୍ତୁ!

ଚାରି ଧାମ, ଯାତ୍ରାର ପରମ୍ପରା ବିସ୍ତୃତ ଭାବେ ଜାଣନ୍ତୁ!   Charo Dham, what is the tradition of Yatra, know in detail

ଭାରତ ଆସ୍ଥା ଓ ବିଶ୍ଵାସର ଦେଶ। ଭକ୍ତି ଓ ଭଗବାନଙ୍କ ପ୍ରତି ଅଟଳ ଆସ୍ଥା ଏହି ବିଶ୍ଵାସକୁ ମଜବୁତ କରେ ଯେ ଏଠାରେ କଣ-କଣରେ ଭଗବାନଙ୍କ ବାସ। ଏହି ଆସ୍ଥା ଓ ବିଶ୍ଵାସର ଚରମ ପ୍ରତୀକ ହେଉଛି ଚାରିଧାମ ଯାତ୍ରା। ଏହା କେବଳ ପୌରାଣିକ କିମ୍ବା ଧାର୍ମିକ ସ୍ଥାନର ତୀର୍ଥଯାତ୍ରା ନୁହେଁ, ବରଂ ପବିତ୍ରତା ଓ ଭକ୍ତିର ଶକ୍ତି ଯାହା ଭାରତୀୟ ଲୋକଙ୍କ ମନରେ ଗଭୀର ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ।

ହିନ୍ଦୁ ମତାନୁସାରେ ଚାରି ଧାମ ଯାତ୍ରାର ଅତ୍ୟନ୍ତ ମହତ୍ଵ ରହିଛି, ଯାହାକୁ ତୀର୍ଥଯାତ୍ରା ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ। ଆଦି ଗୁରୁ ଶଙ୍କରାଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାରି ବୈଷ୍ଣବ ତୀର୍ଥସ୍ଥାନର ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିଥିଲେ। ଏହି ସ୍ଥାନଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି ଯେଉଁଠି ପ୍ରତ୍ୟେକ ହିନ୍ଦୁ ନିଜ ଜୀବନକାଳରେ ଅବଶ୍ୟ ଯାଇ ଆସିବା ଉଚିତ, କାରଣ ଏହି ସ୍ଥାନଗୁଡ଼ିକ ମୋକ୍ଷ (ମୁକ୍ତି) ପାଇବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ବୋଲି ମାନାଯାଏ। ଉତ୍ତରରେ ବଦ୍ରୀନାଥ, ପଶ୍ଚିମରେ ଦ୍ୱାରକା, ପୂର୍ବରେ ଜଗନ୍ନାଥପୁରୀ ଓ ଦକ୍ଷିନରେ ରାମେଶ୍ଵରମ। ଏହି ଚାରି ଧାମ ଚାରି ଦିଗରେ ସ୍ଥିତ।

ବଦ୍ରୀନାଥ 

ବଦ୍ରୀନାଥକୁ ଉତ୍ତରର ପ୍ରମୁଖ ତୀର୍ଥସ୍ଥଳ ମାନାଯାଏ। ଏହା ଭଗବାନ ନର-ନାରାୟଣଙ୍କ ପୂଜାର ଘର ଓ ଏଥିରେ ଅନନ୍ତ ଜ୍ଵାଳା ଅଛି, ଯାହା ଜ୍ଞାନର ଅନନ୍ତ ଆଲୋକର ପ୍ରତୀକ। ପ୍ରତ୍ୟେକ ହିନ୍ଦୁ ନିଜ ଜୀବନକାଳରେ କମ୍‌ ସମୟରେ ବଦ୍ରୀନାଥଙ୍କ ଦର୍ଶନ କରିବାକୁ ଇଚ୍ଛା କରନ୍ତି। ପୁରାତନ କାଳରୁ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ବଦ୍ରୀନାଥ ମନ୍ଦିର ସତ୍ୟଯୁଗରୁ ପବିତ୍ର ସ୍ଥାନ ମାନାଯାଏ। ମନ୍ଦିର ଏପ୍ରିଲ୍‌ ଶେଷ କିମ୍ବା ମଇ ପ୍ରଥମ ପାଖ୍ଵାରାରେ ଦର୍ଶନ ପାଇଁ ଖୋଲେ ଓ ଛଅ ମାସର ପୂଜା-ଅର୍ଚ୍ଚନା ପରେ ନଭେମ୍ବର ଦ୍ୱିତୀୟ ସପ୍ତାହରେ ନିଜର ଦ୍ୱାର ବନ୍ଦ କରି ଦିଏ।

ରାମେଶ୍ଵରମ 

ରାମେଶ୍ଵରମ ସେହି ସ୍ଥାନ, ଯେଉଁଠି ଭଗବାନ ଶିବଙ୍କୁ ଲିଙ୍ଗ ରୂପେ ପୂଜା କରାଯାଏ। ଏହା ବାର ଜ୍ୟୋତିର୍‌ଲିଙ୍ଗ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ଓ ଉତ୍ତରରେ କାଶୀ ତିର୍ଥର ପରି ଦକ୍ଷିଣରେ ଏହାର ମହତ୍ଵ ରହିଛି। ରାମେଶ୍ଵରମ ଚେନ୍ନାଇରୁ ପ୍ରାୟ ୪୦୦ ମାଇଲ ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବରେ ଅବସ୍ଥିତ। କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅନୁସାରେ ଭଗବାନ ରାମ ଲଙ୍କାକୁ ଯିବା ପୂର୍ବରୁ ରାମେଶ୍ଵରମରେ ଶିବଲିଙ୍ଗ ସ୍ଥାପନ କରି ସମୁଦ୍ର ଉପରେ ପଥର ପୂଲ (ରାମସେତୁ) ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ, ଯାହା ଦ୍ଵାରା ସେମାନଙ୍କ ସୈନ୍ୟ ଲଙ୍କା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପହଞ୍ଚିପାରିଲା। ଏହି ମନ୍ଦିର ହିନ୍ଦ ମହାସାଗର ଓ ବଙ୍ଗୋପସାଗର ମଧ୍ୟରେ ରାମେଶ୍ଵରମ ଦ୍ୱୀପରେ ଅବସ୍ଥିତ।

ପୁରୀ 

ପୁରୀ ଭଗବାନ କୃଷ୍ଣଙ୍କୁ ସମର୍ପିତ ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିରର ଘର। ଏହା ଭାରତୀୟ ରାଜ୍ୟ ଓଡ଼ିଶାର ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ସହର ପୁରୀରେ ସ୍ଥିତ। ଜଗନ୍ନାଥ ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥ ହେଉଛି "ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡର ଭଗବାନ୍‌"। ଏହି ସହର ଜଗନ୍ନାଥପୁରୀ କିମ୍ବା କେବଳ ପୁରୀ ନାମରେ ପରିଚିତ। ରାଜା ଚୋଡ଼ାଗଙ୍ଗ ଦେବ ଓ ପରେ ରାଜା ଅନନ୍ତବର୍ମନ ଚୋଡ଼ାଗଙ୍ଗ ଦେବ ଏହି ମନ୍ଦିରର ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ। ଏହି ମନ୍ଦିରର ବାର୍ଷିକ ରଥଯାତ୍ରା ଉତ୍ସବ ପ୍ରସିଦ୍ଧ। ଚାଉଳ ଏଠାରେ ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରସାଦ।

ଦ୍ୱାରକା 

ଦ୍ୱାରକା ପଶ୍ଚିମ ଭାରତରେ ଆରବ ସାଗରର କୂଳରେ ସ୍ଥିତ। ହଜାର ହଜାର ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ଭଗବାନ କୃଷ୍ଣ ଏହାର ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ବୋଲି କୁହାଯାଏ। କୃଷ୍ଣଙ୍କ ଜନ୍ମ ମଥୁରାରେ, ପାଳନ-ପୋଷଣ ଗୋକୁଳରେ ଓ ଶାସନ କରିଥିଲେ ଦ୍ୱାରକାରୁ। ରାଜ୍ୟର କାମ ସମାଧାନ କରିଥିଲେ ଓ ପାଣ୍ଡବଙ୍କୁ ସମର୍ଥନ କରିଥିଲେ। କୁହାଯାଏ ମୂଳ ଦ୍ୱାରକା ସମୁଦ୍ରରେ ଡୁବି ଯାଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ବର୍ତ୍ତମାନ ବେଟ ଦ୍ୱାରକା ଓ ଗୋମତୀ ଦ୍ୱାରକା ଏହାର ନାମରେ ନାମିତ। ଗୋମତୀ ତଳାବ ଦ୍ୱାରକାର ଦକ୍ଷିଣରେ ଏକ ଲମ୍ବା ତଳାବ, ଏହି କାରଣରୁ ଏହାକୁ ଗୋମତୀ ଦ୍ୱାରକା କୁହାଯାଏ। ଗୋମତୀ ତଳାବ ଉପରେ ନଅଟି ଘାଟ ଅଛି। ସରକାରୀ ଘାଟ ନିକଟରେ ନିର୍ମଳ କୁଣ୍ଡ ନାମକ ଏକ ତଳାବ ଅଛି, ଯାହା ଗୋମତୀ ଜଳରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ। ଗୁଜରାଟରେ, ଜାମନଗର ନିକଟରେ ସମୁଦ୍ର କୂଳରେ ଭଗବାନ ଶ୍ରୀ କୃଷ୍ଣଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତି ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି।