રાજદ માટે પરિસ્થિતિ દિન-પ્રતિદિન પડકારજનક બની રહી છે કારણ કે કોંગ્રેસ અને વીઆઇપીની વધતી માંગો વચ્ચે હવે વામદળોએ પણ બેઠકોને લઈને દબાણ શરૂ કરી દીધું છે. 2025ની ચૂંટણીને લઈને વામદળો મળીને લગભગ 65 બેઠકો પર ચૂંટણી લડવાની યોજના બનાવી રહ્યા છે.
પટના: બિહારની રાજનીતિ ફરી એકવાર ગરમાઈ ગઈ છે, પરંતુ આ વખતે મુદ્દો વધતી બેઠકોની માંગને લઈને છે. 2025ની વિધાનસભા ચૂંટણી પહેલાં મહાગઠબંધનની સૌથી મોટી પાર્ટી રાષ્ટ્રીય જનતા દળ (રાજદ) સમક્ષ સહયોગી દળોની મહત્વાકાંક્ષાઓ મોટો પડકાર બની રહી છે. કોંગ્રેસ અને વિકાસશીલ ઇન્સાન પાર્ટી (વીઆઇપી) પછી હવે વામદળોએ પણ રાજદ પર બેઠકના વહેંચણીને લઈને દબાણ શરૂ કરી દીધું છે.
વામદળોની આક્રમક દાવેદારી
રાજકીય ગલીઓમાં ખળભળાટ મચાવી દેતી માહિતી એ છે કે ભારતીય કમ્યુનિસ્ટ પાર્ટી (ભાકપા), ભારતીય કમ્યુનિસ્ટ પાર્ટી (માર્ક્ષવાદી-લેનિનવાદી) અને માર્ક્ષવાદી કમ્યુનિસ્ટ પાર્ટી (માકપા) એ આ વખતે મળીને કુલ 65 બેઠકો પર દાવેદારી ઠોકી છે. ગયા વખતે આ ત્રણેય દળોને કુલ 29 બેઠકો આપવામાં આવી હતી, જેમાંથી 16 પર જીત મેળવી હતી. આ પ્રદર્શન વામદળો માટે સંબળ બન્યું અને હવે તેઓ તેનાથી બમણી બેઠકો માંગી રહ્યા છે.
ભાકપા (માલે) એ રાજદ પાસે આ વખતે 30 બેઠકોની માંગ કરી છે. મિથિલાંચલ પ્રભારી અને પાર્ટીના પોલિટ બ્યુરો સભ્ય ધીરેન્દ્ર ઝાએ તેની પુષ્ટિ કરી છે. તેમનું કહેવું છે કે 2020ના પ્રદર્શનને જોતાં આ માંગ સંપૂર્ણપણે યોગ્ય છે. માલેએ ગયા વખતે 19 બેઠકો પર ચૂંટણી લડી હતી અને 12 બેઠકો જીતીને તે મહાગઠબંધનનો મજબૂત સ્તંભ બનીને ઉભરી હતી.
ભાકપા અને માકપાએ પણ મૂકી પોતાની માંગ
આ જ ક્રમમાં ભારતીય કમ્યુનિસ્ટ પાર્ટી (ભાકપા) એ 25 બેઠકો પર લડવાની ઇચ્છા વ્યક્ત કરી છે. ગયા વખતે તેને માત્ર છ બેઠકો મળી હતી, જેમાંથી બે પર જીત મળી હતી. છતાં, ભાકપા પોતાની સંગઠનાત્મક તાકાત અને નવા વિસ્તારોમાં જનઆધારનો ઉલ્લેખ કરીને બેઠકોની સંખ્યા વધારવા માંગે છે. માર્ક્ષવાદી કમ્યુનિસ્ટ પાર્ટી (માકપા) એ પણ આ વખતે 10 બેઠકો પર દાવો કર્યો છે. ગયા વખતે તેને ચાર બેઠકો આપવામાં આવી હતી અને બે પર વિજય મળ્યો હતો.
માકપાના રાજ્ય સચિવ લલન ચૌધરીએ કહ્યું કે રાજ્ય કમિટીએ 10 બેઠકો પર ચૂંટણી લડવાની ભલામણ કરી છે, જોકે અંતિમ નિર્ણય કેન્દ્રીય કમિટી દ્વારા લેવામાં આવશે.
રાજદ સામે પડકાર
કોંગ્રેસ અને વીઆઇપી પહેલાથી જ મહાગઠબંધનમાં વધુ હિસ્સો માંગી રહ્યા છે. કોંગ્રેસ જ્યાં પોતાના ઐતિહાસિક આધાર અને અખિલ ભારતીય ઓળખનો ઉલ્લેખ કરીને બેઠકો વધારવા માંગે છે, ત્યાં વીઆઇપી રાજ્યના કેટલાક અતિ-પછાત વર્ગોમાં પકડને આધાર બનાવીને પોતાનો હિસ્સો નક્કી કરાવવાની કોશિશમાં છે. હવે વામદળોની આ આક્રમક માંગો રાજદ માટે સમીકરણ સાધવાનું વધુ મુશ્કેલ બનાવી રહી છે.
રાજદ નેતૃત્વ માટે આ સ્થિતિ અસ્વસ્થ છે કારણ કે એક તરફ તેને બધા સહયોગી દળોને સંતુષ્ટ રાખવા છે તો બીજી તરફ પોતાની બેઠકોની સંખ્યા જાળવી રાખવી પણ જરૂરી છે. જો સહયોગી દળોની માંગો માનવામાં આવે છે, તો તે રાજદની બેઠકો પર સીધી અસર કરશે.
સીમાંચલ અને દક્ષિણ બિહાર પર વામદળોની નજર
ભાકપા (માલે) એ સીમાંચલ અને ઉત્તર બિહારમાં નવી બેઠકોની માંગ કરી છે, જ્યારે ભાકપા દક્ષિણ બિહારમાં પોતાના પ્રભાવનો વિસ્તાર કરવા માંગે છે. માકપા પણ આ વખતે ચૂંટણી ક્ષેત્ર વધારવાની યોજનામાં છે, જેનાથી સ્પષ્ટ સંકેત મળે છે કે વામદળો હવે માત્ર પરંપરાગત ક્ષેત્રો સુધી મર્યાદિત રહેવા માંગતા નથી. રાજકીય વિશ્લેષકોનું માનવું છે કે જો આ બેઠકોની માંગોને લઈને કોઈ સર્વમાન્ય ઉકેલ નહીં નીકળે તો તે મહાગઠબંધનની એકતા પર પ્રશ્નાર્થ ઉભો કરી શકે છે. બેઠક વહેંચણીને લઈને જલ્દી કોઈ ઠોસ રણનીતિ નહીં બને તો આંતરિક ખેંચતાણ અને અસંતોષ જાહેર સ્વરૂપ લઈ શકે છે.
