જમ્મુ-કાશ્મીરના પહલગામમાં થયેલા આતંકવાદી હુમલા બાદ ભારતે કડક કુટનીતિક પગલાં ભરીને જવાબી કાર્યવાહી શરૂ કરી દીધી છે. બુધવારે મોડી રાત્રે દિલ્હીમાં પાકિસ્તાનના ટોચના રાજદ્વારી સાદ અહેમદ વરાઈચને બોલાવવામાં આવ્યા હતા અને તેમને ભારતના કડક વિરોધથી વાકેફ કરવામાં આવ્યા હતા.
નવી દિલ્હી: જમ્મુ-કાશ્મીરના પહલગામમાં મંગળવારે થયેલા ભયાનક આતંકવાદી હુમલામાં 26 નિર્દોષ પ્રવાસીઓના મોત થયા અને અનેક લોકો ઘાયલ થયા બાદ ભારત સરકારે પાકિસ્તાન સામે કડક કુટનીતિક, આર્થિક અને વહીવટી પગલાં લીધા છે. આ હુમલાની જવાબદારી ભલે કોઈ આતંકવાદી સંગઠને લીધી હોય, પરંતુ ભારત સરકારે તેને પાકિસ્તાન પ્રાયોજિત આતંકવાદની સીધી કાર્યવાહી માનીને કડક એક્શન લીધું છે.
પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીના અધ્યક્ષતામાં બુધવારે કેબિનેટ કમિટી ઓન સિક્યોરિટી (CCS) ની એક કટોકટી બેઠક બોલાવવામાં આવી હતી, જે લગભગ બે કલાક ચાલી હતી. આ બેઠકમાં દેશના ટોચના સંરક્ષણ અને વિદેશ નીતિ સાથે જોડાયેલા મંત્રીઓ સામેલ થયા હતા અને અનેક મહત્વપૂર્ણ નિર્ણયો લેવામાં આવ્યા હતા, જેની સીધી અસર ભારત-પાકિસ્તાનના સંબંધો પર પડશે.
1. ‘પર્સોના નોન ગ્રાટા’ નોટ સાથે પાકિસ્તાનને કડક ચેતવણી
ભારતે પાકિસ્તાનના ડિફેન્સ, નેવલ અને એર એડવાઈઝર્સને ‘પર્સોના નોન ગ્રાટા’ જાહેર કરીને એક અઠવાડિયામાં ભારત છોડવાનો આદેશ આપ્યો છે. આ નોટ મધ્યરાત્રિએ દિલ્હીમાં પાકિસ્તાનના ટોચના રાજદ્વારી સાદ અહેમદ વરાઈચને સોંપવામાં આવી હતી. ‘પર્સોના નોન ગ્રાટા’નો અર્થ એ થાય છે કે સંબંધિત વ્યક્તિ હવે તે દેશમાં અનિચ્છનીય છે અને તેણે તાત્કાલિક બહાર નીકળવું પડશે.
આ સાથે જ ભારતે ઇસ્લામાબાદ સ્થિત પોતાના હાઈ કમિશનમાંથી પણ સૈન્ય સલાહકારોને પાછા બોલાવવાનો નિર્ણય લીધો છે. તેનો સીધો અર્થ એ થાય છે કે ભારત-પાકિસ્તાનના કુટનીતિક સંબંધો હવે ન્યૂનતમ સ્તરે પહોંચાડી દેવામાં આવ્યા છે.
2. સિંધુ જળ સંધિનું અસ્થાયી સ્થગન: પાણી હવે શસ્ત્ર
ભારતે 1960માં થયેલી સિંધુ જળ સંધિને તાત્કાલિક અસરથી અસ્થાયી રૂપે સ્થગિત કરી દીધી છે. આ સંધિ વિશ્વની સૌથી અનુકરણીય જળ કરારોમાં ગણાતી રહી છે, જેમાં ભારતે સિંધુ, ઝેલમ અને ચિનાબ જેવી નદીઓના પાણીનો મોટા ભાગ પાકિસ્તાનને આપ્યો છે. હવે ભારતે સ્પષ્ટ કર્યું છે કે જ્યાં સુધી પાકિસ્તાન સરહદ પારથી આતંકવાદનું સમર્થન બંધ ન કરે ત્યાં સુધી તેને એક ટીપું પાણી મળશે નહીં.
નિષ્ણાતોના મતે, આ નિર્ણયથી પાકિસ્તાનના સિંચાઈ અને પીવાના પાણીની વ્યવસ્થા પર ગંભીર અસર પડી શકે છે.
3. અટારી ચેક પોસ્ટ બંધ: હવે રસ્તા માર્ગથી કોઈ એન્ટ્રી નહીં
ભારતે અટારી સ્થિત ઇન્ટિગ્રેટેડ ચેક પોસ્ટને તાત્કાલિક અસરથી બંધ કરવાની પણ જાહેરાત કરી છે. તેનો અર્થ એ થાય છે કે હવે ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે રસ્તા માર્ગથી કોઈ પણ આવાગમન થશે નહીં. જોકે, જેમની પાસે માન્ય દસ્તાવેજો છે અને જેઓ પહેલાથી જ આ રસ્તાથી ભારતમાં પ્રવેશ કરી ચૂક્યા છે, તેમને 1 મે 2025 સુધી આ જ માર્ગથી પાછા જવાની પરવાનગી આપવામાં આવી છે.
4. સાર્ક વીઝા છૂટ યોજના રદ્દ, બધા પાકિસ્તાની નાગરિકોને 48 કલાકમાં ભારત છોડવાનો આદેશ
ભારત સરકારે પાકિસ્તાનને આપવામાં આવેલી સાર્ક વીઝા એક્ઝેમ્પ્શન સ્કીમ (SVES) હેઠળ આપવામાં આવતી મુસાફરી છૂટ રદ કરી દીધી છે. SVES વીઝા પર ભારતમાં હાજર બધા પાકિસ્તાની નાગરિકોને 48 કલાકમાં દેશ છોડવાનો આદેશ આપવામાં આવ્યો છે. હવેથી પાકિસ્તાનના નાગરિકોને આ યોજના હેઠળ ભારતમાં પ્રવેશની પરવાનગી મળશે નહીં.
5. હાઈ કમિશનમાં સ્ટાફ ઘટાડીને 30 કરવામાં આવ્યો
નવી દિલ્હી સ્થિત પાકિસ્તાન હાઈ કમિશનમાં હવે સ્ટાફની મહત્તમ સંખ્યા 30 કરી દેવામાં આવી છે, જે હાલમાં 55 છે. આ નિર્ણય 1 મે 2025થી લાગુ થશે. આ સાથે જ સ્પષ્ટ સંદેશ આપવામાં આવ્યો છે કે ભારત હવે પાકિસ્તાન સાથે માત્ર જરૂરી ઔપચારિક વાતચીત જ જાળવી રાખશે.
ભારતનો સંદેશ સ્પષ્ટ: આતંકનું સમર્થન સહન કરવામાં નહીં આવે
CCS બેઠક બાદ વિદેશ સચિવ વિક્રમ મિશ્રીએ પ્રેસને સંબોધિત કરતાં કહ્યું, હુમલાના દોષીઓને ગમે તેમ કરીને સજા અપાવવામાં આવશે અને તેમના રક્ષકોને પણ આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે ઉજાગર કરવામાં આવશે. ભારત હવે માત્ર પ્રતિક્રિયા આપશે નહીં, પરંતુ વ્યૂહાત્મક રીતે કાર્યવાહી કરશે. તેમણે એવું પણ કહ્યું કે ભારતે સંયુક્ત રાષ્ટ્ર અને અન્ય આંતરરાષ્ટ્રીય મંચો પર પાકિસ્તાનને આતંકવાદનું રક્ષણ કરનાર દેશ તરીકે ચિહ્નિત કરવાની પ્રક્રિયા ઝડપી કરી દીધી છે.
પાકિસ્તાનમાં મચ્યો હડકંપ, શહબાઝ સરકારની કટોકટી બેઠક
ભારતની આક્રમક કુટનીતિ અને નિર્ણયોથી પાકિસ્તાનની સરકારમાં ખળભળાટ મચી ગયો છે. પ્રધાનમંત્રી શહબાઝ શરીફે ગુરુવારે સવારે રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સમિતિની કટોકટી બેઠક બોલાવી છે જેમાં સેનાના ત્રણેય અંગોના વડા, ગુપ્તચર વડા અને વરિષ્ઠ કેબિનેટ મંત્રીઓ સામેલ થઈ રહ્યા છે. સૂત્રોના મતે, પાકિસ્તાન હવે ભારતના પગલાં પર આંતરરાષ્ટ્રીય દબાણ બનાવવાનો પ્રયાસ કરશે, પરંતુ ભારતના સુદ્રઢ પુરાવા અને વૈશ્વિક જનમતને કારણે તેનો આ પ્રયાસ પણ નબળો માનવામાં આવી રહ્યો છે.
પહલગામમાં મૃત્યુ પામેલા 26 પ્રવાસીઓના મૃતદેહ તેમના ઘરો સુધી પહોંચાડવામાં આવ્યા છે. સમગ્ર દેશમાં શોક અને ગુસ્સાનો માહોલ છે. સોશિયલ મીડિયા પર ‘JusticeForPahalgam’ અને ‘IndiaStrikesBack’ જેવા હેશટેગ ટ્રેન્ડ કરી રહ્યા છે. દેશભરમાં પાકિસ્તાન વિરોધી પ્રદર્શનો થઈ રહ્યા છે અને લોકો સરકાર પાસે વધુ કડક કાર્યવાહીની માંગ કરી રહ્યા છે.
```
