ભાઈબીજ 2025 પર ચિત્રગુપ્ત પૂજાનું વિશેષ મહત્વ છે. આ દિવસે ભક્તો કલમ-દવાત અને બહી-ખાતાની પૂજા કરીને વિદ્યા, બુદ્ધિ, સાહસ અને આશીર્વાદ પ્રાપ્ત કરે છે. પૌરાણિક માન્યતા અનુસાર, ચિત્રગુપ્ત યમરાજના સહાયક અને લેખપાલ છે, તેથી ભાઈબીજ પર તેમની આરાધના શુભતા અને સમૃદ્ધિનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે.
ચિત્રગુપ્ત પૂજા: ભાઈબીજના દિવસે 25 ઓક્ટોબરે ચિત્રગુપ્ત પૂજાનું મહત્વ વિશેષ રૂપે જોવા મળશે. આ દિવસે ભક્તો પોતાના ઘરોમાં કલમ, દવાત અને બહી-ખાતાની પૂજા કરે છે, જેનાથી વિદ્યા, બુદ્ધિ અને સાહસની પ્રાપ્તિ થાય છે. ભારત સહિત અનેક સ્થળોએ શ્રદ્ધાળુઓ ચિત્રગુપ્તજીની આરાધના કરે છે. પૌરાણિક માન્યતા અનુસાર, ચિત્રગુપ્ત યમરાજના સહાયક અને લેખપાલ છે, તેથી ભાઈબીજ પર તેમની પૂજાથી પરિવારમાં સુખ-સમૃદ્ધિ, નૈતિક શિક્ષણ અને આધ્યાત્મિક લાભ મળે છે.
પૌરાણિક માન્યતા અને પૂજાનું મહત્વ
સનાતન ધર્મમાં ભાઈબીજના દિવસે ચિત્રગુપ્ત પૂજાનું વિશેષ મહત્વ છે. પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર, ચિત્રગુપ્તજી બ્રહ્માજીના ચિત્તમાંથી ઉત્પન્ન થયા હતા અને યમરાજના સહાયક માનવામાં આવે છે. તેમના હાથમાં પૃથ્વી પર જન્મ લેનારા સમસ્ત જીવોનો લેખા-જોખા હોય છે. આ જ કારણ છે કે ભાઈબીજ એટલે કે યમ દ્વિતીયા પર તેમની પૂજા કરવામાં આવે છે. આ દિવસે કલમ અને દવાતની પૂજા પણ થાય છે, તેથી તેને મસ્યાધાર પૂજા પણ કહેવાય છે.
ભાઈબીજ અને ચિત્રગુપ્તનો સંબંધ
ભાઈબીજના અવસરે બહેનો પોતાના ભાઈના કપાળ પર તિલક કરે છે અને હાથનું બનાવેલું ભોજન કરાવે છે. પૌરાણિક માન્યતા છે કે આ દિવસે યમરાજ પોતાની બહેન યમુનાના આદર-સત્કારથી પ્રસન્ન થઈને વરદાન આપે છે કે જે ભાઈ આ દિવસે પોતાની બહેનના ઘરે જઈને તિલક અને ભોજન ગ્રહણ કરશે, તેને અકાળ મૃત્યુનો ભય રહેશે નહીં. કારણ કે ચિત્રગુપ્ત યમરાજના સહાયક અને લેખપાલ છે, તેથી ભાઈબીજ પર તેમની પૂજા પણ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે.
પૂજા વિધિ અને આવશ્યક સામગ્રી
ભાઈબીજ પર ચિત્રગુપ્તજીની પૂજા કરવા માટે સ્વચ્છ સ્થાન પસંદ કરો અને પૂજા સ્થળ પર કલમ, દવાત અને બહી-ખાતું રાખો. પૂજા દરમિયાન કલમ-દવાત પર દીવો પ્રગટાવી તેમને સન્માન આપો. ભક્તો આ દિવસે પૂજા કરતી વખતે ભગવાન ચિત્રગુપ્ત પાસેથી વિદ્યા, બુદ્ધિ, સાહસ અને લેખનમાં કુશળતાની કામના કરે છે.
આશીર્વાદ અને લાભ
ચિત્રગુપ્તજીની પૂજા કરનારા ભક્તોને ફક્ત વિદ્યા અને બુદ્ધિના આશીર્વાદ જ નથી મળતા, પરંતુ વેપાર અને કારકિર્દીમાં પ્રગતિના યોગ પણ બને છે. સાથે જ લેખન અને વહીવટી કાર્યોમાં સફળતાની સંભાવના વધે છે. આ દિવસે દાન-પુણ્ય કરવું પણ ખૂબ શુભ માનવામાં આવે છે, જેનાથી ઘરમાં સુખ-સમૃદ્ધિ અને ઐશ્વર્ય આવે છે.
ધાર્મિક અને સાંસ્કૃતિક મહત્વ
ભાઈબીજ પર ચિત્રગુપ્ત પૂજા ધાર્મિક અને સાંસ્કૃતિક બંને દ્રષ્ટિએ મહત્વપૂર્ણ છે. આ દિવસ ભાઈ-બહેનના પ્રેમ અને આસ્થાને મજબૂત કરે છે. પૂજાના માધ્યમથી પરિવારના સભ્યો ફક્ત આધ્યાત્મિક લાભ જ નથી મેળવતા, પરંતુ સામાજિક અને નૈતિક શિક્ષણ પણ પ્રાપ્ત કરે છે.
વર્ષ 2025માં ભાઈબીજ અને ચિત્રગુપ્ત પૂજાનો અવસર 25 ઓક્ટોબરે છે. આ દિવસે શ્રદ્ધાળુઓ કલમ-દવાત અને બહી-ખાતાની પૂજા કરીને વિદ્યા, બુદ્ધિ, સાહસ અને આશીર્વાદ પ્રાપ્ત કરી શકે છે. આ પર્વ ભાઈ-બહેનના સંબંધમાં મીઠાશ લાવે છે અને આધ્યાત્મિક ઉન્નતિનો માર્ગ પ્રશસ્ત કરે છે.
