ભારત સખત યુએસ શરતોને કારણે વેપાર કરારમાંથી પીછેહઠ કરી રહ્યું છે. ભૂતપૂર્વ નાણા સચિવ સુભાષ ગર્ગે જણાવ્યું હતું કે રશિયા પાસેથી સસ્તું તેલ ખરીદીને ભારતે ૨.૫ અબજ ડોલર બચાવ્યા છે.
ભારત-યુએસ વેપાર સંબંધો: કેટલાક સમયથી ભારત-યુએસ સંબંધોમાં તણાવ જોવા મળી રહ્યો છે. ઓપરેશન સિંદૂર બાદ બંને દેશો વચ્ચેના સંબંધો વણસ્યા છે અને હવે વેપાર કરારને લઈને નવો વિવાદ ઉભો થયો છે. ભૂતપૂર્વ નાણા સચિવ સુભાષ ગર્ગે કહ્યું છે કે અમેરિકાની શરતો ખૂબ કડક હોવાને કારણે ભારત હવે યુએસ સાથેના વેપાર કરારમાંથી પીછેહઠ કરી શકે છે.
ઓપરેશન સિંદૂર બાદ સંબંધો વણસ્યા
ઓપરેશન સિંદૂર બાદ ભારત-યુએસ સંબંધોમાં તણાવ ખુલ્લેઆમ જોવા મળ્યો હતો. ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે યુદ્ધવિરામ કરાવવામાં સફળતા ન મળ્યા બાદ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્રે ભારત સામે કડક વલણ અપનાવ્યું હતું. ટ્રમ્પ સરકારે ભારત પર ૫૦ ટકા સુધી ટેરિફની જાહેરાત કરી હતી. આ પગલાં પછી, બંને દેશો વચ્ચે આર્થિક અને રાજકીય સંબંધોમાં તણાવ વધી રહ્યો છે.
યુએસના આ નિર્ણયોને ધ્યાનમાં રાખીને, ભારતે સ્પષ્ટપણે દબાણ કરવાનો ઇનકાર કર્યો હતો. હવે એવી ખબર છે કે ભારત યુએસ સાથેના વેપાર કરારમાંથી પણ પીછેહઠ કરી શકે છે.
ભૂતપૂર્વ નાણા સચિવનું મોટું નિવેદન
એનડીટીવી સાથેની વાતચીતમાં, ભૂતપૂર્વ નાણા સચિવ સુભાષ ગર્ગે અનેક મહત્વપૂર્ણ ખુલાસા કર્યા. તેમણે જણાવ્યું કે ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ સતત એવો દાવો કરી રહ્યા છે કે ભારત રશિયા પાસેથી સસ્તા ભાવે તેલ ખરીદીને ભારે નફો કમાઈ રહ્યું છે. જોકે, સુભાષ ગર્ગે સ્પષ્ટ કર્યું કે ટ્રમ્પનું નિવેદન સંપૂર્ણપણે રાજકીય દાવપેચ છે. ભૂતપૂર્વ નાણા સચિવના જણાવ્યા મુજબ, આર્થિક વાસ્તવિકતા અલગ છે અને ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્ર તેને ભારત સામે હથિયાર તરીકે વાપરી રહ્યું છે.
રશિયા પાસેથી તેલ ખરીદીમાં કેટલી બચત?
સુભાષ ગર્ગના જણાવ્યા મુજબ, રશિયા પાસેથી તેલ ખરીદીને ભારત વાર્ષિક આશરે ૨.૫ અબજ ડોલર, એટલે કે લગભગ ૨.૨૨ લાખ કરોડ રૂપિયાની બચત કરી રહ્યું છે. ટ્રમ્પ વેપાર કરારમાં પોતાની શરતો લાદવા અને ભારત પર દબાણ લાવવા માટે આ બચતને વારંવાર વધારીને રજૂ કરી રહ્યા છે.
તેમણે સમજાવ્યું કે ભારત રશિયા પાસેથી ૩-૪ ડોલર, અથવા આશરે ૨૬૪-૩૫૨ રૂપિયા પ્રતિ બેરલના ભાવે તેલ ખરીદી રહ્યું છે. આ કરાર આંતરરાષ્ટ્રીય નિયમો અનુસાર છે અને ગેરકાયદેસર નથી.
વેપાર કરાર પર ભારતનું વલણ
ભૂતપૂર્વ નાણા સચિવ સુભાષ ગર્ગે સ્પષ્ટ કર્યું કે ભારતે યુએસ સાથેના વેપાર કરાર સંબંધિત પોતાના પગલાં પાછા ખેંચી લીધા છે. જોકે ઔપચારિક વાતચીતના દરવાજા બંધ નથી થયા, પરંતુ વર્તમાન પરિસ્થિતિમાં ભારત દબાણ સ્વીકારવાના મૂડમાં નથી.
ગર્ગના મતે, કોઈપણ દેશ આટલા ઊંચા ટેરિફ અને કડક શરતો સાથે વેપાર કરવાનું પસંદ કરશે નહીં. ખાસ કરીને જ્યારે કૃષિ અને ગ્રાહક ચીજવસ્તુઓની વાત આવે, ત્યારે ભારત પોતાના ખેડૂતો અને સામાન્ય ગ્રાહકોના હિતો સાથે સમાધાન કરશે નહીં.
ખેડૂતોના હિતો સાથે કોઈ સમાધાન નહીં
સુભાષ ગર્ગે જણાવ્યું કે વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ પણ સ્પષ્ટ કર્યું છે કે ભારત પોતાના ખેડૂતોના હિતો સાથે સમાધાન કરશે નહીં. અમેરિકાની માંગ હતી કે ભારતે અમેરિકન કંપનીઓ માટે પોતાના કૃષિ બજારને સંપૂર્ણપણે ખોલી દેવું જોઈએ. જોકે, ભારતીય સરકાર માને છે કે આનાથી ભારતીય ખેડૂતો પર ગંભીર અસર પડશે અને સ્થાનિક બજાર અસ્થિર થશે.
ટ્રમ્પની રાજકીય રણનીતિ
ભૂતપૂર્વ નાણા સચિવે ટ્રમ્પના નિવેદનોને રાજકીય દાવપેચ ગણાવ્યા. તેમણે કહ્યું કે ટ્રમ્પ ભારતના સંદર્ભમાં જે આંકડા રજૂ કરી રહ્યા છે તે સત્યથી ઘણા દૂર છે. હકીકત એ છે કે ભારત પોતાની આર્થિક નીતિઓને ધ્યાનમાં રાખીને, દેશની ઊર્જા જરૂરિયાતોને પહોંચી વળવા અને આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં વધતા તેલના ભાવની અસર ઘટાડવા માટે રશિયા પાસેથી સસ્તું તેલ ખરીદી રહ્યું છે.
ચીન સાથે સંબંધો સુધારવાની સલાહ
સુભાષ ગર્ગે ભારત-ચીન સંબંધો પર પણ ટિપ્પણી કરી. તેમણે કહ્યું કે ચીન તરફથી આવતી તમામ રોકાણો પર પ્રતિબંધ મૂકવો એ ભારતની સૌથી મોટી આર્થિક ભૂલ રહી છે. જો ભારત ચીની રોકાણકારો માટે પોતાનું બજાર ખોલે તો તે અન્ય દેશો પરની પોતાની આર્થિક નિર્ભરતા ઘટાડી શકે છે. તેમણે જણાવ્યું કે આર્થિક મોરચે ચીન સાથે સંબંધો સુધારવા ભારત માટે ફાયદાકારક બની શકે છે, કારણ કે રોકાણ અને ટેકનોલોજીની દ્રષ્ટિએ ચીનની ભૂમિકા નોંધપાત્ર છે.
