તુર્કિયેમાં પાકિસ્તાન અને અફઘાનિસ્તાન વચ્ચેની શાંતિ વાર્તા પહેલા પાકિસ્તાનના સંરક્ષણ મંત્રી ખ્વાજા આસિફના સૈન્ય કાર્યવાહીના નિવેદનથી તણાવ વધી ગયો છે. સરહદી હિંસા અને આતંકવાદના આરોપો વચ્ચે વાર્તાના સફળ પરિણામો હવે અનિશ્ચિત મનાઈ રહ્યા છે.
Pakistan: તુર્કિયેની રાજધાની ઇસ્તંબુલમાં અફઘાનિસ્તાન અને પાકિસ્તાન વચ્ચે શાંતિ વાર્તા શરૂ થવાની છે. પરંતુ તે પહેલા જ પાકિસ્તાનના સંરક્ષણ મંત્રી ખ્વાજા આસિફે એવું નિવેદન આપ્યું, જેણે સ્થિતિને તણાવપૂર્ણ બનાવી દીધી. ખ્વાજા આસિફે તાલિબાન સરકારને ચેતવણી આપી કે જો અફઘાનિસ્તાન તેની ભૂમિ પર હાજર આતંકવાદી જૂથો સામે કાર્યવાહી નહીં કરે, તો પાકિસ્તાન પોતે લશ્કરી પગલાં લેવાનું વિચારશે. આ નિવેદન વાર્તાના થોડા કલાકો પહેલા આપવામાં આવ્યું હતું, જેના કારણે વાતચીતના વાતાવરણ પર અસર પડી છે.
ખ્વાજા આસિફનું નિવેદન
એક ટીવી ઇન્ટરવ્યુ દરમિયાન ખ્વાજા આસિફને પૂછવામાં આવ્યું કે શું અફઘાનિસ્તાનમાં તાલિબાન સાથે વ્યવહાર કરવા માટે સૈન્ય કાર્યવાહી જ એકમાત્ર વિકલ્પ છે. જવાબમાં તેમણે કહ્યું, "યુદ્ધ થશે." આ એક સીધી ચેતવણી હતી. આસિફે આરોપ લગાવ્યો કે અફઘાનિસ્તાન આતંકવાદીઓને આશ્રય આપી રહ્યું છે અને સરહદ પર થતા હુમલાઓ પર ધ્યાન આપી રહ્યું નથી. તેમના મતે, પાકિસ્તાનને તેની સુરક્ષા (National Security) બચાવવા માટે મજબૂત પગલાં લેવા પડી શકે છે.
સરહદી હિંસાની પૃષ્ઠભૂમિ
છેલ્લા કેટલાક મહિનાઓમાં પાકિસ્તાન અને અફઘાનિસ્તાનની સરહદ પર અનેક હુમલાઓ અને અથડામણો જોવા મળી છે. પાકિસ્તાનનું કહેવું છે કે તહરીક-એ-તાલિબાન પાકિસ્તાન (TTP) ના સભ્યો અફઘાનિસ્તાન તરફથી પ્રવેશ કરીને હુમલા કરી રહ્યા છે. પાકિસ્તાનનો આરોપ છે કે તાલિબાન સરકાર આ જૂથો સામે કાર્યવાહી કરવામાં નિષ્ફળ રહી છે. આ સ્થિતિ પાકિસ્તાન માટે સુરક્ષા પડકાર બની ગઈ છે.
અફઘાનિસ્તાનનો જવાબ
અફઘાનિસ્તાને પાકિસ્તાનના આરોપોને ખોટા ગણાવ્યા. કાબુલે કહ્યું કે પાકિસ્તાન સરહદ પર ડ્રોન હુમલા કરી રહ્યું છે, જેનાથી નાગરિકોના મોત થઈ રહ્યા છે. અફઘાનિસ્તાને પાકિસ્તાનની નીતિને વિરોધાભાસી ગણાવતા કહ્યું કે પાકિસ્તાન તેની સમસ્યાઓનો દોષ કાબુલ પર ઢોળી રહ્યું છે. અફઘાન સરકારે એમ પણ કહ્યું કે પાકિસ્તાન ISIS (આઈએસઆઈએસ) થી સંબંધિત તત્વો પર કાર્યવાહી ન કરીને મોટી સમસ્યાને અવગણી રહ્યું છે.
વાર્તાની ભૂમિકા
તુર્કિયે અને કતાર આ શાંતિ બેઠકની મધ્યસ્થી કરી રહ્યા છે. બેઠકનો ઉદ્દેશ્ય સરહદી સંઘર્ષો, આતંકવાદના આરોપો અને રાજદ્વારી તણાવને ઘટાડવાનો છે. વાર્તાથી એવી અપેક્ષા હતી કે બંને દેશો તેમના સંબંધોને સ્થિર દિશા આપશે. પરંતુ ખ્વાજા આસિફના નિવેદનથી બેઠકના પરિણામો અનિશ્ચિત બની ગયા છે.
પ્રાદેશિક સ્થિતિ
અફઘાનિસ્તાન અને પાકિસ્તાન બંને એવા પ્રદેશમાં સ્થિત છે જ્યાં રાજકીય અસ્થિરતાની અસર પાડોશી દેશો સુધી પહોંચે છે. અફઘાનિસ્તાનમાં તાલિબાન સરકાર બન્યા પછી આ ક્ષેત્રમાં શક્તિ સંતુલન બદલાયું છે. પાકિસ્તાન શરૂઆતમાં તાલિબાન સાથે નજીકના સંબંધો ધરાવતું હતું, પરંતુ હવે બંને દેશો વચ્ચે વિશ્વાસ ઘટતો જઈ રહ્યો છે. આ સ્થિતિ દક્ષિણ એશિયાની સુરક્ષા (Security Stability) માટે ચિંતાનો વિષય છે.
