દિલ્હી સરકાર 15 ઓગસ્ટથી 'રાષ્ટ્રનીતિ' કાર્યક્રમની શરૂઆત કરી રહી છે. તેનો ઉદ્દેશ્ય શાળાના બાળકોને લોકશાહી, શાસન અને નાગરિક જવાબદારીઓની વ્યવહારિક સમજ આપવાનો છે. વિદ્યાર્થી સમિતિઓની ચૂંટણી કરીને લોકશાહી પ્રક્રિયા શીખશે.
Delhi Education Update: સ્વતંત્રતા દિવસ 2025ના અવસર પર દિલ્હી સરકાર એક નવી શૈક્ષણિક પહેલની શરૂઆત કરવા જઈ રહી છે, જેનું નામ છે 'રાષ્ટ્રનીતિ'. આ કાર્યક્રમ દિલ્હીની તમામ સરકારી શાળાઓમાં લાગુ કરવામાં આવશે. તેનો ઉદ્દેશ્ય વિદ્યાર્થીઓને નૈતિક શાસન, લોકશાહી અને નાગરિક જવાબદારીઓ પ્રત્યે વ્યવહારિક જ્ઞાન આપવાનો છે.
શું છે 'રાષ્ટ્રનીતિ' કાર્યક્રમ?
'રાષ્ટ્રનીતિ' એક શૈક્ષણિક અને નાગરિક વિકાસ કાર્યક્રમ છે જે વિદ્યાર્થીઓને લોકશાહીની મૂળભૂત સંકલ્પનાઓ, શાસન વ્યવસ્થા અને નીતિ નિર્માણની વ્યવહારિક જાણકારી આપશે. તેનો હેતુ બાળકોમાં એક જવાબદાર અને જાગૃત નાગરિકની સમજ વિકસાવવાનો છે.
કાર્યક્રમની શરૂઆત અને ઉદ્દેશ્ય
દિલ્હી સરકાર આ કાર્યક્રમની શરૂઆત 15 ઓગસ્ટ 2025ના રોજ કરશે. શિક્ષણ વિભાગના જણાવ્યા અનુસાર, રાષ્ટ્રનીતિ કાર્યક્રમ હેઠળ વિદ્યાર્થીઓને શાળા સ્તર પર વિવિધ જવાબદારીઓ અને નિર્ણય લેવાની પ્રક્રિયાઓમાં ભાગ લેવાની તક મળશે.
આનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય નીચે મુજબ છે:
- નૈતિક શાસનની સંકલ્પના સમજાવવી
- લોકશાહી પ્રક્રિયાઓથી જોડાવું
- નાગરિક ભાગીદારીના મહત્વને સમજાવવું
- નીતિ નિર્માણ અને શાસનની ભૂમિકાનું વ્યવહારિક પ્રશિક્ષણ આપવું
શાળાઓમાં બનશે 7 સમિતિઓ
શિક્ષણ વિભાગે દરેક શાળામાં ઓછામાં ઓછી 7 સમિતિઓ બનાવવાનો નિર્દેશ આપ્યો છે. આ સમિતિઓ વિવિધ જવાબદારીઓ અને વિષયોને આવરી લેશે:
- પર્યાવરણ સમિતિ – પર્યાવરણ સુરક્ષા અને જાગૃતિ ફેલાવવા પર કાર્ય
- એન્ટી-બુલીઈંગ સમિતિ – શાળામાં સકારાત્મક માહોલ અને સુરક્ષિત વાતાવરણ સુનિશ્ચિત કરવું
- કેન્ટીન સમિતિ – ભોજનની ગુણવત્તા અને પોષણની દેખરેખ રાખવી
- સ્વાસ્થ્ય અને સ્વચ્છતા સમિતિ
- સંવાદ સમિતિ – વિદ્યાર્થીઓ અને શાળા સંચાલન વચ્ચે સંવાદનું માધ્યમ
- સાંસ્કૃતિક સમિતિ – સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમોનું આયોજન
- શિક્ષણ અને પુસ્તકાલય સમિતિ – શૈક્ષણિક ગુણવત્તા અને સંસાધનો પર કાર્ય
નેતૃત્વ માટે ચૂંટણી થશે
આ કાર્યક્રમની એક ખાસ વાત એ છે કે સમિતિઓનું નેતૃત્વ વિદ્યાર્થીઓ જ કરશે. તેમના માટે એક ચૂંટણી પ્રક્રિયા આયોજિત કરવામાં આવશે. શિક્ષક ફક્ત માર્ગદર્શકની ભૂમિકામાં રહેશે. આ પ્રકારે વિદ્યાર્થીઓ સ્વયં નિર્ણય લેવાની પ્રક્રિયાનો અનુભવ કરશે અને જવાબદારી નિભાવતા શીખશે.
લોકશાહીની વ્યવહારિક શિક્ષા
'રાષ્ટ્રનીતિ' દ્વારા વિદ્યાર્થીઓને એ સમજાવવામાં આવશે કે લોકશાહી માત્ર એક ચૂંટણી પ્રક્રિયા નથી, પરંતુ ભાગીદારી, ઉત્તરદાયિત્વ અને નૈતિકતા પર આધારિત શાસન વ્યવસ્થા છે. તેઓ એ જાણશે કે એક નાગરિક તરીકે તેમનું શું યોગદાન હોઈ શકે છે અને તેમણે કઈ જવાબદારીઓને નિભાવવી જોઈએ.
વિદ્યાર્થીઓના સમગ્ર વિકાસ પર ઝોર
આ કાર્યક્રમથી વિદ્યાર્થીઓમાં નેતૃત્વ ક્ષમતા, ટીમ વર્ક, સંવાદ કૌશલ્ય અને નીતિ નિર્માણની સમજ વિકસિત થશે. સાથે જ તેમને સરકારી કામકાજ, નિર્ણય લેવાની પ્રક્રિયા અને સામાજિક સમસ્યાઓનું વ્યવહારિક સમાધાન શીખવાની તક મળશે.
