ભારતની ન્યાયપાલિકામાં નિમણૂકોને લઈને ફરી એકવાર મોટો વિવાદ સામે આવ્યો છે. સુપ્રીમ કોર્ટ બાર એસોસિએશન (SCBA) એ CJI બી.આર. ગવઈ અને કાયદા મંત્રી અર્જુન રામ મેઘવાલને પત્ર લખીને આ મુદ્દે પોતાની ચિંતા વ્યક્ત કરી છે.
નવી દિલ્હી: ભારતની ન્યાયપાલિકામાં ન્યાયાધીશોની નિમણૂકોને લઈને ફરી એકવાર વિવાદ ગરમાયો છે. સુપ્રીમ કોર્ટ બાર એસોસિએશન (SCBA) એ મુખ્ય ન્યાયાધીશ (CJI) બી.આર. ગવઈ અને કાયદા મંત્રી અર્જુન રામ મેઘવાલને પત્ર લખીને ન્યાયપાલિકામાં નિમણૂકો માટે મેમોરેન્ડમ ઑફ પ્રોસિજર (MOP) ને વહેલામાં વહેલી તકે અંતિમ સ્વરૂપ આપવા વિનંતી કરી છે. SCBA એ હાલની કોલેજિયમ પ્રણાલીની ખામીઓને ઉજાગર કરતા પારદર્શિતા, નિષ્પક્ષતા અને યોગ્યતા-આધારિત પસંદગી પ્રક્રિયાની માંગ કરી છે.
SCBA એ કોલેજિયમ પ્રણાલીની ખામીઓ ઉજાગર કરી
SCBA અધ્યક્ષ અને વરિષ્ઠ અધિવક્તા વિકાસ સિંહે 12 સપ્ટેમ્બરે CJI અને કાયદા મંત્રીને પત્ર લખીને હાલની કોલેજિયમ પ્રણાલીની સંરચનાત્મક ખામીઓને સામે રાખી. પત્રમાં જણાવાયું હતું કે વર્તમાન પ્રણાલીમાં નિમણૂકોમાં વિલંબ અને અસંગતતા ન્યાયપાલિકાની નિષ્પક્ષતા અને જનતાના વિશ્વાસને નબળો પાડી રહી છે.
SCBA એ જણાવ્યું કે ન્યાયપાલિકાની સ્વતંત્રતા અને વિશ્વસનીયતા જાળવી રાખવા માટે સૌપ્રથમ નિમણૂક પ્રક્રિયાને પારદર્શક અને વ્યવસ્થિત બનાવવી જરૂરી છે.
મેમોરેન્ડમ (MOP) નું મહત્વ
SCBA એ પોતાના પત્રમાં મેમોરેન્ડમ ઑફ પ્રોસિજર (MOP) ને તાત્કાલિક અંતિમ સ્વરૂપ આપવા પર ભાર મૂક્યો. આ મેમોરેન્ડમ ન્યાયપાલિકામાં નિમણૂકોની પ્રક્રિયાને સ્પષ્ટ, નિષ્પક્ષ અને યોગ્યતા-આધારિત માળખામાં બદલવામાં માર્ગદર્શન આપશે. સંગઠને જણાવ્યું કે જો ન્યાયપાલિકાને ખરેખર સ્વતંત્ર અને નિષ્પક્ષ બનાવવી હોય, તો ન્યાયાધીશોની નિમણૂક પ્રક્રિયાને પ્રભાવી, પારદર્શક અને સમયબદ્ધ બનાવવી અનિવાર્ય છે. MOP ના અમલથી માત્ર નિમણૂકોમાં વિલંબ જ ઓછો નહીં થાય પરંતુ પ્રતિભાશાળી વકીલો અને ન્યાયાધીશોને પણ યોગ્ય તક મળશે.
બાર એસોસિએશને પત્રમાં એ પણ ઉલ્લેખ કર્યો કે વર્તમાન કોલેજિયમ પ્રણાલી, જે શરૂઆતમાં ન્યાયપાલિકાની સ્વતંત્રતા સુનિશ્ચિત કરવા માટે બનાવવામાં આવી હતી, તે હવે પોતાના જ બોજ હેઠળ દબાઈ ગઈ છે. SCBA એ આરોપ લગાવ્યો કે સુપ્રીમ કોર્ટ બારના અનેક પ્રતિભાશાળી વકીલોને જાણી જોઈને તેમના ગૃહ રાજ્યની હાઈકોર્ટમાં ન્યાયાધીશ બનવાથી વંચિત રાખવામાં આવી રહ્યા છે. જ્યારે આ વકીલો પાસે રાષ્ટ્રીય કાયદાકીય વ્યવસ્થા અને ન્યાયિક દ્રષ્ટિકોણનો વ્યાપક અનુભવ છે. SCBA અનુસાર, આ સીધા મેધા આધારિત પસંદગી પ્રણાલીના મૂળ સિદ્ધાંતની વિરુદ્ધ છે.
સંગઠને આ મુદ્દા પર ભાર મૂકતા જણાવ્યું કે યોગ્યતા અને અનુભવના આધારે પસંદગી એ ન્યાયપાલિકાની ગુણવત્તા અને સ્વતંત્રતા સુનિશ્ચિત કરવાનો સૌથી વિશ્વસનીય માર્ગ છે.
