ભારતીય મૂળની અમેરિકન અંતરીક્ષયાત્રી સુનીતા વિલિયમ્સના પૃથ્વી પર પરત ફરવામાં થઈ રહેલી વિલંબ પાછળનું એક મોટું કારણ કોલંબિયા સ્પેસ શટલ દુર્ઘટના હોઈ શકે છે.
નવી દિલ્હી: ભારતીય મૂળની અમેરિકન અંતરીક્ષયાત્રી સુનીતા વિલિયમ્સને પાછા લાવવા માટે એલન મસ્કની કંપની સ્પેસએક્સનું રોકેટ ફોલ્કન 9 ભારતીય સમય અનુસાર સવારે 4:30 વાગ્યે લોન્ચ કરવામાં આવ્યું છે. અનુમાન છે કે લગભગ ચાર દિવસની યાત્રા બાદ 19 માર્ચના રોજ સુનીતા વિલિયમ્સ આંતરરાષ્ટ્રીય અંતરીક્ષ સ્ટેશન (ISS) પરથી પૃથ્વી પર પાછા આવી જશે. જોકે, નાસાએ તેમના પરત ફરવામાં ઘણો સમય લીધો છે, જેનાથી આ પ્રશ્ન ઉઠે છે કે આટલો વિલંબ શા માટે થયો? તેની પાછળનું સૌથી મોટું કારણ 2003માં થયેલી કોલંબિયા સ્પેસ શટલ દુર્ઘટના માનવામાં આવે છે, જેને નાસા કોઈપણ કિંમતે પુનરાવર્તન કરવા માંગતું નથી.
સુનીતા વિલિયમ્સના પરત ફરવામાં શા માટે વિલંબ થઈ રહ્યો છે?
સુનીતા વિલિયમ્સને પાછા લાવવા માટે સ્પેસએક્સનું ફોલ્કન-9 રોકેટ ભારતીય સમય અનુસાર સવારે 4:30 વાગ્યે લોન્ચ કરવામાં આવ્યું. અનુમાન છે કે આગામી ચાર દિવસમાં, એટલે કે 19 માર્ચના રોજ, તેઓ ઇન્ટરનેશનલ સ્પેસ સ્ટેશન (ISS) પરથી પૃથ્વી પર પરત ફરશે. પરંતુ આ પ્રક્રિયા આટલી મોડી શા માટે થઈ રહી છે? નિષ્ણાતો માને છે કે નાસા આ મિશનના દરેક નાનામાં નાના પાસાઓને ફરીથી તપાસી રહ્યું છે જેથી કોઈ પણ ભૂલ ન થાય.
1 ફેબ્રુઆરી 2003, આ તારીખ અંતરીક્ષ વિજ્ઞાનના ઇતિહાસમાં એક દુઃખદ પ્રકરણ તરીકે નોંધાયેલી છે. નાસાનું કોલંબિયા સ્પેસ શટલ સફળ મિશન પૂર્ણ કર્યા પછી પૃથ્વી તરફ પરત ફરી રહ્યું હતું, પરંતુ વાતાવરણમાં પ્રવેશ કરતાં જ તે દુર્ઘટનાનો શિકાર બન્યું. આ દુર્ઘટનામાં કલ્પના ચાવલા સહિત સાત અંતરીક્ષયાત્રીઓના મૃત્યુ થયા હતા.
કેવી રીતે થઈ હતી દુર્ઘટના?
જ્યારે કોલંબિયાએ પૃથ્વીની કક્ષા છોડી હતી, ત્યારે એક ફોમનો ટુકડો સ્પેસ શટલના ડાબા પાંખ સાથે અથડાયો હતો. આ અથડામણથી પાંખમાં એક નાનો છિદ્ર થયો હતો, જે પરત ફરતી વખતે જીવલેણ સાબિત થયો. પૃથ્વીના વાતાવરણમાં પ્રવેશ કરતાં જ ઝડપી ગરમ ગેસ આ છિદ્ર દ્વારા શટલમાં પ્રવેશ કરવા લાગ્યા. આનાથી શટલનું સંતુલન બગડ્યું અને જોતજોતામાં આ અંતરીક્ષયાન ટુકડાઓમાં વિખેરાઈ ગયું.
બાદમાં થયેલા તપાસમાં ખુલાસો થયો કે જો નાસા સમયસર પગલાં લેત, તો આ દુર્ઘટના ટાળી શકાય તેમ હતી. નાસાએ પહેલા જ જોયું હતું કે લોન્ચ દરમિયાન શટલ સાથે કંઈક ખોટું થયું હતું. રક્ષા વિભાગે ઓર્બિટલ સ્પાય કેમેરાથી શટલની તપાસ કરવાની ઓફર પણ કરી હતી, પરંતુ નાસાના અધિકારીઓએ તેને અવગણ્યું હતું.
હવે નાસા કોઈ ભૂલ પુનરાવર્તન કરશે નહીં
કોલંબિયાને લેન્ડિંગ રનવે પર પહોંચવામાં માત્ર 12 મિનિટ બાકી હતા, જ્યારે મિશન કંટ્રોલ સેન્ટરને એક કોલ આવ્યો. તેમાં જણાવાયું હતું કે ટીવી નેટવર્ક પર આકાશમાં બળી રહેલા શટલના ટુકડા પડતા દ્રશ્યો બતાવવામાં આવી રહ્યા છે. થોડા સમય પછી નાસાએ શોધ દળ મોકલ્યા, પરંતુ તેમને માત્ર મલબાનો ઢગલો મળ્યો. આ દુર્ઘટના પછી નાસાએ પોતાના સુરક્ષા પ્રોટોકોલમાં ઘણા ફેરફારો કર્યા. હવે જ્યારે સુનીતા વિલિયમ્સના પરત ફરવાની વાત છે, તો નાસા કોઈ પણ જોખમ ઉઠાવવા માંગતું નથી. તેથી, દરેક સિસ્ટમને વારંવાર તપાસવામાં આવી રહી છે જેથી કોઈ પણ પ્રકારની ભૂલની કોઈ શક્યતા ન રહે.
