અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે શુક્રવાર, 17 ઓક્ટોબર 2025ના રોજ વ્હાઇટ હાઉસમાં યુક્રેનના રાષ્ટ્રપતિ વોલોડીમિર ઝેલેન્સકી સાથેની બેઠક દરમિયાન ફરીથી દાવો કર્યો કે ભારત હવે રશિયા પાસેથી તેલની આયાત નહીં કરે.
વોશિંગ્ટન: અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે શુક્રવાર, 17 ઓક્ટોબર 2025ના રોજ વ્હાઇટ હાઉસમાં યુક્રેનના રાષ્ટ્રપતિ વોલોડીમિર ઝેલેન્સકી સાથેની બેઠક દરમિયાન દાવો કર્યો કે ભારત હવે રશિયા પાસેથી તેલની આયાત બંધ કરી દેશે. ટ્રમ્પે કહ્યું કે તેમણે પહેલાથી જ ભારતમાંથી આયાતમાં ઘટાડો થવાની વાત સાંભળી છે અને તેને “મોટું પગલું” ગણાવ્યું. આ પહેલા બુધવાર, 15 ઓક્ટોબરના રોજ પણ ટ્રમ્પે આ દાવો કર્યો હતો કે વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ તેમને રશિયા પાસેથી તેલ ન ખરીદવાનું આશ્વાસન આપ્યું હતું.
જોકે, ભારતના વિદેશ મંત્રાલય (MEA) એ ટ્રમ્પના દાવાને સંપૂર્ણપણે નકારી દીધો છે. પ્રવક્તા રણધીર જયસ્વાલે સ્પષ્ટ કર્યું કે ભારત અને અમેરિકા વચ્ચે તાજેતરમાં આ વિષય પર કોઈ વાતચીત કે ટેલિફોન કોલ થયો નથી. તેમણે કહ્યું, વડાપ્રધાન મોદી અને રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પ વચ્ચે કોઈપણ પ્રકારની વાતચીત થઈ નથી, તેથી તેલ ખરીદી પર કોઈ આશ્વાસન આપવાનો પ્રશ્ન જ ઊભો થતો નથી.
ટ્રમ્પે ચીન પર પણ દબાણ લાવવાની વાત કરી
રશિયન તેલને લઈને ટ્રમ્પે ફક્ત ભારત પર જ નહીં, પરંતુ ચીન પર પણ દબાણ લાવવાની વાત કરી. તેમણે કહ્યું કે હવે તેઓ ચીનને પણ એ સુનિશ્ચિત કરવા પ્રેરિત કરશે કે તે રશિયા પાસેથી ક્રૂડ ઓઇલ ન ખરીદે. ટ્રમ્પનું આ વલણ અમેરિકાની વૈશ્વિક વ્યૂહરચનાનો ભાગ માનવામાં આવે છે, જેનો ઉદ્દેશ્ય મોસ્કોને યુક્રેન યુદ્ધના ભંડોળમાંથી રોકવાનો છે.
ભારતે વારંવાર સ્પષ્ટ કર્યું છે કે તે તેની ઊર્જા સુરક્ષા અને રાષ્ટ્રીય હિતોને પ્રાથમિકતા આપે છે. ભારત હજુ પણ રશિયા પાસેથી રાહત દરે ક્રૂડ ઓઇલ ખરીદી રહ્યું છે, પરંતુ છેલ્લા કેટલાક મહિનામાં આયાતમાં ઘટાડો થયો છે. આંકડા અનુસાર, જૂન 2025માં ભારતે રશિયા પાસેથી લગભગ 20 લાખ બેરલ પ્રતિદિન તેલની આયાત કરી હતી, જે સપ્ટેમ્બરમાં ઘટીને 16 લાખ બેરલ પ્રતિદિન થઈ ગઈ હતી.
ઓક્ટોબરના પહેલા પખવાડિયામાં આ આંકડો ફરીથી મજબૂત થયો, જેનાથી જુલાઈ-સપ્ટેમ્બર દરમિયાન ત્રણ મહિનાનો ઘટાડો અટક્યો. આ ગતિ તહેવારોની માંગ અને રિફાઇનરીઓની સક્રિયતાને કારણે વધી છે. નિષ્ણાતોનું કહેવું છે કે અમેરિકાની ચેતવણી અને દાવા છતાં, ભારતની ઊર્જા વ્યૂહરચના સ્થિર છે અને તે ફક્ત વૈશ્વિક દબાણોના આધારે બદલાવાની નથી.
હંગેરી પર નરમ, ભારત પર સખત વલણ
ટ્રમ્પે પત્રકારો સાથેની વાતચીતમાં હંગેરીના રશિયન તેલ આયાત પર નરમ વલણ અપનાવ્યું. તેમણે કહ્યું કે હંગેરી એક વિશેષ પરિસ્થિતિમાં છે કારણ કે તેની પાસે દરિયાઈ માર્ગો નથી અને તેલ લાવવા માટે ફક્ત પાઇપલાઇન પર નિર્ભર રહેવું પડે છે. ટ્રમ્પે કહ્યું કે હંગેરીએ હવે લગભગ આયાત અટકાવી દીધી છે અને અમેરિકી દૃષ્ટિકોણથી આ સ્વીકાર્ય છે.
તેમણે હંગેરીના વડાપ્રધાન વિક્ટર ઓર્બાનને “મહાન નેતા” ગણાવતા કહ્યું કે આવનારા અઠવાડિયામાં તેઓ તેમને મળશે. આ સરખામણીથી એ સ્પષ્ટ થઈ ગયું કે ટ્રમ્પ ભારતને લઈને પ્રમાણમાં કડક છે, જ્યારે હંગેરી જેવા મર્યાદિત વિકલ્પો ધરાવતા દેશોના કિસ્સામાં નરમાઈ દાખવી રહ્યા છે.
અમેરિકા માને છે કે ભારત દ્વારા રશિયા પાસેથી તેલની ખરીદી ચાલુ રાખવાથી મોસ્કોને યુક્રેન યુદ્ધમાં નાણાકીય મદદ મળે છે. ભારતની રાહત દરે તેલની આયાતે તેને વૈશ્વિક ઊર્જા બજારમાં વ્યૂહાત્મક રીતે મહત્વપૂર્ણ બનાવી દીધું છે. રશિયન તેલની સતત આયાતથી ભારતની ઊર્જા સુરક્ષા સુનિશ્ચિત થાય છે, ખાસ કરીને સ્થાનિક માંગ અને રિફાઇનરીઓની ક્ષમતાને ધ્યાનમાં લેતા.
