सोन्याच्या भावात पुन्हा एकदा लक्षणीय वाढ दिसून येत आहे. सोमवारी, मल्टी कमोडिटी एक्सचेंज (MCX) वर सोने ₹1,01,210 प्रति 10 ग्रॅमच्या सर्वकालीन उच्चांकावर पोहोचले. हा भाव ऑगस्ट फ्युचर्स कॉन्ट्रॅक्टसाठी आहे. आंतरराष्ट्रीय बाजारात, कोमेक्स (COMEX) वर सोने $3,430 प्रति औंस भावाने ट्रेड झाले.
सध्याच्या वाढीसाठी अनेक आंतरराष्ट्रीय घटकांना जबाबदार धरले जात आहे. युनायटेड स्टेट्समधील कमकुवत आर्थिक आकडेवारीमुळे फेडरल रिझर्व्हद्वारे व्याजदरात कपात होण्याची शक्यता वाढली आहे. याव्यतिरिक्त, अमेरिकेचे अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी लादलेल्या नवीन टॅरिफमुळे गुंतवणूकदार सोन्याकडे आकर्षित झाले आहेत, ज्यामुळे भावात सतत वाढ होत आहे.
दिवाळीपर्यंत भाव आणखी वाढू शकतात
फायनान्शियल रिसर्च एजन्सी एमके ग्लोबल फायनान्शियल सर्व्हिसेसच्या विश्लेषक रिया सिंह यांच्या म्हणण्यानुसार, भारतातील सोने आणि चांदीचे भाव आगामी महिन्यांमध्ये, विशेषत: दिवाळीच्या आसपास आणखी वाढण्याची शक्यता आहे. एका अहवालात, त्यांनी म्हटले आहे की जागतिक राजकीय आणि आर्थिक अनिश्चितता गुंतवणूकदारांना सुरक्षित गुंतवणुकीकडे आकर्षित करते, ज्याचा थेट परिणाम सोन्यावर होतो.
रिया सिंह यांच्या मते, दिवाळीच्या आसपास सोने ₹1,10,000 ते ₹1,12,000 प्रति 10 ग्रॅम पर्यंत पोहोचू शकते, तर चांदी ₹1,20,000 ते ₹1,25,000 प्रति किलो पर्यंत पोहोचण्याची शक्यता आहे.
सणासुदीच्या मागणीवर संभाव्य परिणाम
परंपरेने, भारतात दिवाळी आणि धनत्रयोदशीसारख्या सणांमध्ये सोने आणि चांदीची मोठ्या प्रमाणात खरेदी होते. मात्र, या वेळी उच्च भावामुळे दागिन्यांच्या मागणीत घट होण्याची शक्यता आहे. विशेषत: मध्यमवर्गीय ग्राहक उच्च भावामुळे सावध राहू शकतात.
असे असले तरी, 9-कॅरेट आणि कमी वजनाच्या दागिन्यांमध्ये ग्राहकांची आवड वाढू शकते. सरकारने हॉलमार्किंगमध्ये केलेल्या अलीकडील बदलांमुळे हलक्या पण स्टायलिश दागिन्यांकडे कल वाढला आहे.
सेंट्रल बँकांकडून जोरदार खरेदी
गेल्या काही वर्षांपासून, जगभरातील सेंट्रल बँका सोन्याची जोरदार खरेदी करत आहेत. तुर्की, कझाकिस्तान, भारत आणि रशियासारख्या देशांनी त्यांच्या परकीय चलन साठ्यात सोन्याचा वाटा वाढवला आहे. यामुळे सोन्याच्या भावात सतत वाढ होण्याचे वातावरण तयार झाले आहे.
चीनमधील रिअल इस्टेट संकटामुळे, तेथील गुंतवणूकदारांनी रिअल इस्टेटऐवजी गोल्ड ईटीएफ (Gold ETFs) आणि भौतिक सोन्यामध्ये गुंतवणूक करण्यास सुरुवात केली आहे. यामुळे आंतरराष्ट्रीय बाजारात सोन्याची मागणी वाढली आहे.
सोन्याचे भाव का वाढत आहेत?
गेल्या काही वर्षांपासून सोन्याच्या भावात मोठी वाढ झाली आहे. 2019 पासून, जवळपास सहा वर्षात सोन्याच्या भावात सुमारे 200 टक्क्यांनी वाढ झाली आहे. याचे कारण म्हणजे जगभरातील भू-राजकीय तणाव, महामारीनंतरची अनिश्चितता आणि सेंट्रल बँकांकडून जोरदार खरेदी यांसारखे अनेक घटक आहेत.
2022 मध्ये रशिया आणि युक्रेनमध्ये युद्धाची सुरुवात झाल्यानंतर, युनायटेड स्टेट्स आणि युरोपीय देशांनी रशियन मालमत्तेवर निर्बंध लादले. परिणामी, अनेक देशांनी डॉलर आधारित राखीव निधीऐवजी सोन्याचा साठा करण्यास सुरुवात केली, कारण ते सुरक्षित आणि धोरणात्मक मालमत्ता मानली जाते.
सोन्याची खरेदी आता गुंतवणुकीचा भाग
भारतात सोने पूर्वी मुख्यतः दागिने म्हणून खरेदी केले जात होते, पण आता लोक त्याकडे गुंतवणूक म्हणूनही पाहू लागले आहेत. गोल्ड ईटीएफ (Gold ETFs), सार्वभौम गोल्ड बाँड्स (Sovereign Gold Bonds) आणि डिजिटल गोल्ड (Digital Gold) सारख्या पर्यायांमुळे, लोक आता सोन्याला दीर्घकालीन गुंतवणूक म्हणून स्वीकारत आहेत. यामुळे मागणी सतत टिकून राहते, मग भाव कितीही जास्त असले तरी.
सोन्याचे भाव पूर्णपणे जागतिक आर्थिक निर्देशांक आणि राजकीय स्थिरतेवर अवलंबून असतात. युनायटेड स्टेट्समधील व्याजदरांबाबत फेडरल रिझर्व्हची आगामी बैठक, चीनची आर्थिक स्थिती आणि युरोपमधील सध्याची आर्थिक धोरणे या भावाची दिशा ठरवतील.