भारतातील काही कंपन्यांना चीनमधून रेअर अर्थ मॅग्नेट्स आयात करण्यास मंजुरी मिळाली आहे, ज्यामुळे इलेक्ट्रॉनिक्स, इलेक्ट्रिक वाहने आणि संरक्षण क्षेत्राला बळकटी मिळेल. परराष्ट्र मंत्रालयाने सांगितले की, कंपन्यांना यासाठी परवाने जारी करण्यात आले आहेत. चीन-अमेरिकेतील रेअर अर्थ वाद मिटल्यानंतर हे पाऊल भारतासाठी मोठा दिलासा ठरेल.
Rare Earth Import: भारतासाठी उच्च-तंत्रज्ञान उद्योगांशी संबंधित मोठी बातमी आहे. परराष्ट्र मंत्रालयाने 30 ऑक्टोबर रोजी सांगितले की, काही भारतीय कंपन्यांना चीनमधून रेअर अर्थ मॅग्नेट्स आयात करण्याची परवानगी देण्यात आली आहे. हे घटक मोबाइल फोन, इलेक्ट्रिक वाहने, पवन टर्बाइन आणि क्षेपणास्त्र प्रणालींसारख्या तंत्रज्ञानामध्ये आवश्यक आहेत. अमेरिका आणि चीन यांच्यातील रेअर अर्थचा वाद मिटल्यानंतर हे पाऊल अशा वेळी आले आहे. चीनकडून परवाने मिळाल्यानंतर, भारतातील उत्पादन उद्योगाला (मॅन्युफॅक्चरिंग इंडस्ट्रीला) पुरवठ्यात दिलासा मिळेल आणि देशांतर्गत उत्पादनावरील दबाव कमी होईल.
रेअर अर्थ मेटल्स म्हणजे काय?
रेअर अर्थ मेटल्स हे असे विशेष घटक आहेत ज्यांचा उपयोग आधुनिक तंत्रज्ञानाच्या जवळपास प्रत्येक क्षेत्रात होतो. यांचा वापर मोबाइल फोन, लॅपटॉप, इलेक्ट्रिक वाहने, पवन टर्बाइन, सौर पॅनेल, क्षेपणास्त्र प्रणाली आणि इतर प्रगत तंत्रज्ञान उपकरणांमध्ये केला जातो. हे मेटल्स अनेक उत्पादनांमध्ये कमी प्रमाणात वापरले जातात, पण यांच्याशिवाय उच्च-तंत्रज्ञान उद्योगांचा विकास अशक्य आहे.
जगभरात या धातूंच्या उत्पादन आणि निर्यातीवर चीनचे वर्चस्व आहे. जवळपास 70 टक्के रेअर अर्थ मेटल्सचा जागतिक पुरवठा चीनमधून होतो. हेच कारण आहे की, भारतासाठी चीनमधून या धातूंची आयात सुरू होणे एक धोरणात्मकदृष्ट्या महत्त्वाचे पाऊल मानले जात आहे.
भारताला चीनकडून मिळालेली मंजुरी
परराष्ट्र मंत्रालयाचे प्रवक्ते रणधीर जयस्वाल यांनी सांगितले की, भारतातील काही कंपन्यांना चीनमधून रेअर अर्थ मॅग्नेट्स आयात करण्यासाठी परवाने जारी करण्यात आले आहेत. यामुळे देशातील अनेक औद्योगिक क्षेत्रांना दिलासा मिळेल, विशेषतः इलेक्ट्रॉनिक्स, संरक्षण आणि ऑटोमोबाइल क्षेत्राला.
या निर्णयानंतर, भारतातील अनेक उच्च-तंत्रज्ञान उत्पादन कंपन्यांना आवश्यक कच्च्या मालाच्या पुरवठ्यात सहजता येईल. यामुळे इलेक्ट्रिक वाहनांच्या उत्पादनात वाढ होण्याची अपेक्षा आहे, तसेच संरक्षण क्षेत्रातही नवीन तंत्रज्ञानाच्या उपकरणांची निर्मिती सुरळीतपणे सुरू राहू शकेल.
भारतीय उद्योगांसाठी मोठा दिलासा
भारत दीर्घकाळापासून रेअर अर्थ मेटल्सच्या पुरवठ्यासाठी (सप्लायसाठी) पर्यायी स्रोतांचा शोध घेत होता. देशात या धातूंचे मर्यादित उत्पादन होते, तर मागणी सातत्याने वाढत आहे. आता चीनकडून परवाने मिळाल्यानंतर, भारतीय कंपन्या त्यांचे उत्पादन सुरळीतपणे सुरू ठेवू शकतील.
इलेक्ट्रिक वाहन उद्योगासाठी हा निर्णय अत्यंत महत्त्वाचा आहे, कारण रेअर अर्थ मॅग्नेट्सचा वापर ईव्ही मोटर्स आणि बॅटरीजमध्ये केला जातो. याव्यतिरिक्त, संरक्षण क्षेत्रातही क्षेपणास्त्रे, रडार आणि इतर अत्याधुनिक शस्त्रप्रणालींच्या निर्मितीमध्ये यांचा उपयोग होतो. यामुळे भारताच्या स्वदेशी संरक्षण प्रकल्पांनाही गती मिळेल.
आत्मनिर्भर भारत अभियानाला गती मिळेल
सरकारच्या या पावलाला भारताच्या औद्योगिक आत्मनिर्भरतेच्या दिशेने एक महत्त्वाचे पाऊल मानले जात आहे. तज्ञांनुसार, या निर्णयामुळे देशांतर्गत उत्पादनावरील दबाव कमी होईल आणि भारताच्या उत्पादन क्षेत्राला (मॅन्युफॅक्चरिंग सेक्टरला) आवश्यक संसाधने सहज मिळतील.
देशात सुरू असलेल्या “मेक इन इंडिया” आणि “आत्मनिर्भर भारत” अभियानांनाही यामुळे बळ मिळेल. जेव्हा आवश्यक कच्चा माल उपलब्ध राहील, तेव्हा स्थानिक कंपन्या इलेक्ट्रिक वाहने, उच्च-तंत्रज्ञान उपकरणे आणि संरक्षण सामग्रीच्या निर्मितीमध्ये वेग आणू शकतील.
