भारत आणि ब्रिटनने ₹4200 कोटींच्या हलक्या क्षेपणास्त्र करारावर स्वाक्षऱ्या केल्या आहेत. नॉर्दर्न आयर्लंडमधील थालेस कंपनी भारतीय लष्कराला ही क्षेपणास्त्रे पुरवेल. हा करार दोन्ही देशांमधील संरक्षण आणि तांत्रिक सहकार्य अधिक मजबूत करेल, तसेच ब्रिटनमधील 700 नोकऱ्या सुरक्षित ठेवेल.
संरक्षण करार: ब्रिटनने गुरुवारी भारतासोबत सुमारे ₹4200 कोटी (350 दशलक्ष पौंड) च्या हलक्या क्षेपणास्त्र करारावर स्वाक्षऱ्या केल्या. हा करार ब्रिटनमधील थालेस कंपनीद्वारे नॉर्दर्न आयर्लंडमध्ये तयार केल्या जात असलेल्या शस्त्रांशी संबंधित आहे. ब्रिटिश पंतप्रधान कीर स्टार्मर आणि भारतीय पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या मुंबईतील भेटीदरम्यान या कराराची घोषणा करण्यात आली. या करारामुळे भारताची संरक्षण क्षमता आणि ब्रिटनची संरक्षण अर्थव्यवस्था या दोन्हीला बळकटी मिळेल. त्याचबरोबर, दोन्ही देश नौदलाच्या जहाजांसाठी इलेक्ट्रिक इंजिन निर्मितीसारख्या नवीन संरक्षण-तांत्रिक प्रकल्पांवरही काम करतील.
हलक्या क्षेपणास्त्र करारामुळे भारताची मारक क्षमता वाढेल
संरक्षण करारानुसार, ब्रिटनमधील थालेस कंपनी भारतीय लष्कराला हलक्या आणि अत्याधुनिक क्षेपणास्त्र प्रणालींचा पुरवठा करेल. या कराराची किंमत 350 दशलक्ष पौंड (सुमारे 4200 कोटी रुपये) असल्याचे सांगितले जात आहे. थालेस कंपनीचे मुख्यालय नॉर्दर्न आयर्लंडमध्ये असून, हीच कंपनी युक्रेनलाही अशीच शस्त्रे तयार करून देते.
या करारामुळे ब्रिटनमधील सुमारे 700 लोकांच्या नोकऱ्या सुरक्षित राहतील. तर भारतासाठी हा करार आधुनिक क्षेपणास्त्र तंत्रज्ञान मिळवण्याच्या दिशेने एक महत्त्वाचे पाऊल मानले जात आहे. या हलक्या क्षेपणास्त्रांमुळे भारतीय लष्कराच्या फील्ड आणि बटालियन स्तरावरील मारक क्षमतेत आणखी वाढ होईल.
मुंबईत झाली पंतप्रधान स्तरावरील भेट
ब्रिटनचे पंतप्रधान कीर स्टार्मर सध्या भारताच्या दौऱ्यावर आहेत. मुंबईत त्यांनी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांची भेट घेतली. या भेटीदरम्यान दोन्ही नेत्यांनी केवळ संरक्षणच नव्हे तर व्यापार आणि तंत्रज्ञान क्षेत्रातही परस्पर सहकार्य वाढवण्यावर चर्चा केली.
दोन्ही देशांदरम्यान नुकत्याच झालेल्या भारत-ब्रिटन व्यापार कराराचे (India-UK Trade Deal) देखील कौतुक करण्यात आले. मोदी आणि स्टार्मर यांनी सांगितले की, या करारामुळे दोन्ही देशांमधील आर्थिक संबंध आणि संरक्षण भागीदारी दोन्ही मजबूत होतील.
नौदलासाठी इलेक्ट्रिक इंजिनवर नवीन करार
संरक्षण सहकार्यांतर्गत आणखी एक महत्त्वाचा करार दोन्ही देशांदरम्यान झाला आहे. या अंतर्गत भारत आणि ब्रिटनने नौदलाच्या जहाजांसाठी इलेक्ट्रिक इंजिन तयार करण्याच्या करारावरही स्वाक्षऱ्या केल्या आहेत. या प्रकल्पाची सुरुवातीची किंमत 250 दशलक्ष पौंड (सुमारे 3000 कोटी रुपये) असल्याचे सांगितले जात आहे.
हा करार दोन्ही देशांदरम्यान तांत्रिक सहकार्य आणि उत्पादन क्षमतेला चालना देईल. तज्ञांचे म्हणणे आहे की, या पावलामुळे भारताच्या नौदलाला ऊर्जा कार्यक्षम आणि आधुनिक तंत्रज्ञानाचे इंजिन मिळतील, ज्यामुळे त्यांची दूर पल्ल्याची युद्ध क्षमता वाढेल.
ब्रिटनसाठीही आर्थिक लाभ
या करारामुळे केवळ भारतालाच नव्हे तर ब्रिटनलाही आर्थिक बळकटी मिळेल. ब्रिटिश संरक्षण कंपन्यांना भारतासारख्या मोठ्या बाजारपेठेत प्रवेश करण्याची संधी मिळाली आहे. ब्रिटनमधील थालेससारख्या कंपन्यांसाठी हा करार त्यांची उत्पादन क्षमता आणि शस्त्र निर्यात वाढवण्यास मदत करेल.
ब्रिटिश पंतप्रधान कीर स्टार्मर गेल्या एका वर्षापासून देशाच्या संरक्षण उद्योगाला मजबूत करण्याच्या दिशेने काम करत आहेत. त्यांचे उद्दिष्ट देशांतर्गत उत्पादन वाढवणे आणि निर्यातीला प्रोत्साहन देण्यावर केंद्रित आहे. नुकतेच ब्रिटनने नॉर्वेसोबत 13.5 अब्ज डॉलरचा मोठा युद्धनौका करारही केला होता.
नवीन भागीदारीमुळे विश्वास वाढेल
दोन्ही देशांदरम्यानच्या या संरक्षण कराराला रणनीतिक भागीदारीचा एक नवीन मैलाचा दगड मानले जात आहे. ब्रिटिश पंतप्रधानांनी सांगितले की, ब्रिटन भारतासोबत दीर्घकाळ टिकणारे संरक्षण आणि तांत्रिक संबंध मजबूत करू इच्छितो. तर पंतप्रधान मोदींनीही या सहकार्याला "दोन लोकशाही देशांची सामायिक सुरक्षा प्रतिबद्धता" असे म्हटले.
व्यापार आणि संरक्षण दोन्हीमध्ये बळकटी
या संरक्षण करारासोबतच, दोन्ही देशांदरम्यानचे व्यापारी संबंधही नवीन उंचीवर पोहोचत आहेत. भारत-ब्रिटन व्यापार करारानंतर आता संरक्षण क्षेत्रातही दीर्घकालीन भागीदारीची दिशा निश्चित झाली आहे.
तज्ञांचे म्हणणे आहे की, येत्या काही वर्षांत भारत आणि ब्रिटन संयुक्त संरक्षण संशोधन, तंत्रज्ञान हस्तांतरण आणि सैन्य प्रशिक्षणाच्या क्षेत्रात आणखी अनेक पाऊले उचलू शकतात.
