‘रिच डॅड पुअर डॅड’ या बेस्टसेलिंग पुस्तकाचे लेखक आणि जगभरात गुंतवणुकीवर बेधडक मतं ठेवणारे रॉबर्ट कियोसाकी (Robert Kiyosaki) यांनी पुन्हा एकदा आर्थिक अनिश्चिततेच्या काळात पारंपारिक आणि डिजिटल सुरक्षित मालमत्तेत गुंतवणूक करण्याचा सल्ला दिला आहे. त्यांनी दावा केला आहे की सध्या जागतिक अर्थव्यवस्थेत जे काही घडत आहे, त्याची चेतावणी त्यांनी २०१३ मध्ये आपल्या ‘रिच डॅड्स प्रॉफेसी’ या पुस्तकात आधीच दिली होती.
अमेरिकेची घटणारी क्रेडिट रेटिंग आणि सतत वाढणारे कर्ज संकट हे गंभीर असल्याचे कियोसाकी यांनी म्हटले आहे आणि ते मंदीकडे जाणारे सूचक आहे असे त्यांनी स्पष्ट केले आहे. अमेरिका ज्या आर्थिक टप्प्यावर उभा आहे, तो दीर्घकाळासाठी जागतिक आर्थिक स्थिरतेवर परिणाम करू शकतो असे त्यांचे मत आहे.
अमेरिकेच्या क्रेडिट रेटिंगमध्ये घट
हालच मूडीजने अमेरिकेचे क्रेडिट रेटिंग AAA वरून AA1 वर आणले आहे. एजन्सीने यामागचे कारण म्हणजे अमेरिकन सरकार वाढत्या कर्जाच्या आणि व्याजाच्या देयकांच्या दबावावर नियंत्रण आणण्यात अपयशी ठरली आहे. ही रेटिंग कमी करणे हे अमेरिका सारख्या जागतिक आर्थिक नेत्यासाठी एक गंभीर चेतावणी मानली जात आहे.
व्हाइट हाऊसकडून या रेटिंगवर तीव्र प्रतिक्रिया आली आहे. अमेरिकेच्या कम्युनिकेशन डायरेक्टर स्टीव्हन चेउंग यांनी मूडीजचे प्रमुख अर्थतज्ञ मार्क झांडी यांना राजकीय पक्षपाती असल्याचे म्हटले आहे.
मंदीची लक्षणे आणि कियोसाकी यांची प्रतिक्रिया
रॉबर्ट कियोसाकी यांनी मूडीजच्या रेटिंगमध्ये घट ही अमेरिकेच्या अर्थव्यवस्थेच्या कमकुवत होत असलेल्या पायाभूत सुविधांचे परिणाम असल्याचे सांगितले. त्यांनी म्हटले आहे की ही परिस्थिती अशा वडिलांसारखी आहे जे बेरोजगार असूनही कर्ज घेऊन घर चालवतात.
कियोसाकी यांच्या मते, मूडीजचे डाउनग्रेड हे भविष्यात व्याज दर अधिक वाढू शकतात, रिअल इस्टेट बाजार आणि बॉन्ड बाजारात घसरण येऊ शकते आणि बँकिंग क्षेत्रावरही गंभीर परिणाम होऊ शकतो याचे सूचक आहे.
जर परिस्थितीवर नियंत्रण मिळवले नाही तर अमेरिका पुन्हा १९२९ च्या महामंदीसारख्या परिस्थितीकडे जाऊ शकतो अशी त्यांनी भीती व्यक्त केली आहे.
गुंतवणुकीबाबत कियोसाकी यांचा सल्ला
कियोसाकी यांनी सध्याच्या आर्थिक परिस्थितीत गुंतवणुकीसाठी तीन पर्यायांना सर्वात सुरक्षित आणि व्यावहारिक मानले आहे—सोने, चांदी आणि बिटकॉइन. त्यांच्या मते, पारंपारिक चलनांची किंमत कमी होत आहे आणि आर्थिक अस्थिरतेच्या काळात हे मालमत्ताच मूल्य राखतात.
त्यांनी म्हटले आहे की मंदीच्या काळातच खरे संधी निर्माण होतात, कारण त्या काळात मालमत्ता स्वस्त असतात आणि बाजारात सुधारणा झाल्यावर या मालमत्ता अधिक परतावा देतात.
उद्योजकतेवर भर
कियोसाकी यांनी पुन्हा एकदा लोकांना पारंपारिक नोकऱ्यांवर अवलंबून राहण्याऐवजी उद्योजकतेचा मार्ग स्वीकारण्यास सांगितले आहे. त्यांनी म्हटले आहे की जेव्हा बाजार खाली येतो, तेव्हाच नवीन व्यवसायांच्या आणि गुंतवणुकीच्या संधी निर्माण होतात. त्यांच्या मते, मंदीच्या काळात मालमत्ता खरेदी करणे आणि व्यवसाय सुरू करणे सोपे असते कारण स्पर्धा कमी असते आणि संसाधने स्वस्त असतात.
बिटकॉइनच्या महत्त्वावर भर
क्रिप्टोकरन्सीबाबत रॉबर्ट कियोसाकी यांचे मत आधीपासूनच स्पष्ट आहे. ते अनेकदा सार्वजनिक व्यासपीठांवर बिटकॉइनला “डिजिटल गोल्ड” म्हणतात. त्यांचे मत आहे की बिटकॉइन आता फक्त एक डिजिटल चलन नाही तर आर्थिक सुरक्षेचे एक मजबूत माध्यम बनले आहे, विशेषतः जेव्हा पारंपारिक बँकिंग प्रणाली संकटात असेल.
रॉबर्ट कियोसाकी यांची ही ताजी टिप्पणी अशा वेळी आली आहे जेव्हा जागतिक आर्थिक व्यवस्था दबावाखाली आहे आणि बाजारात सतत उतार-चढाव पाहायला मिळत आहे. अमेरिकन कर्ज संकट, घटणारे क्रेडिट रेटिंग आणि जागतिक व्यापारात असलेली अनिश्चितता या पार्श्वभूमीवर त्यांचा सल्ला गुंतवणूकदारांना पुन्हा एकदा विचार करण्याची संधी देतो.
त्यांनी २०१३ मध्ये दिली होती ती चेतावणी आता खऱ्या होत असल्याचे त्यांनी पुन्हा एकदा सांगितले आहे. आता पाहणे हे आहे की गुंतवणूकदार आणि सामान्य नागरिक या चेतावणीला किती गांभीर्याने घेतात.
