पंतप्रधान नरेंद्र मोदी त्यांच्या पूर्वनियोजित कार्यक्रमांमुळे रविवारपासून सुरू होणाऱ्या आसियान शिखर परिषदेच्या संबंधित बैठकांमध्ये सहभागी होण्यासाठी कदाचित मलेशियाला जाणार नाहीत. अधिकाऱ्यांनी सांगितले की, पंतप्रधानांच्या अनुपस्थितीत परराष्ट्र मंत्री एस. जयशंकर या बैठकांमध्ये भारताचे प्रतिनिधित्व करतील.
नवी दिल्ली: पंतप्रधान नरेंद्र मोदी या वर्षी मलेशियामध्ये होणाऱ्या आसियान (ASEAN) शिखर परिषद २०२५ मध्ये सहभागी होणार नाहीत. भारत सरकारने याची पुष्टी केली आहे की, परराष्ट्र मंत्री डॉ. एस. जयशंकर या परिषदेत भारताचे प्रतिनिधित्व करतील. ही परिषद २६ ते २८ ऑक्टोबर दरम्यान मलेशियाची राजधानी क्वालालंपूर येथे आयोजित केली जात आहे. तथापि, पंतप्रधान मोदी या बैठकीत डिजिटल माध्यमातून संबोधित करू शकतात, अशी शक्यता अजूनही कायम आहे.
पूर्वनियोजित कार्यक्रमांमुळे दौरा स्थगित
सूत्रांनुसार, पंतप्रधान मोदींच्या अनेक पूर्वनियोजित कार्यक्रमांमुळे आणि देशांतर्गत बांधिलकीमुळे त्यांचा मलेशिया दौरा यावेळी पुढे ढकलण्यात आला आहे. अधिकाऱ्यांनी सांगितले की, या निर्णयाची माहिती मलेशियाई सरकारला औपचारिकपणे देण्यात आली आहे. सुरुवातीच्या योजनेनुसार पंतप्रधानाच्या कंबोडिया दौऱ्यावरही विचार सुरू होता, परंतु आता तोही स्थगित करण्यात आला आहे असे म्हटले जात आहे.
भारताने हे स्पष्ट केले आहे की, मलेशियामध्ये आयोजित होणाऱ्या आसियान-भारत शिखर परिषद आणि पूर्व आशिया शिखर परिषदेत परराष्ट्र मंत्री जयशंकर भारताचे प्रतिनिधित्व करतील, ज्यामुळे भारताच्या सहभागाची पातळी आणि मुत्सद्दी उपस्थिती कायम राहील.
पंतप्रधान मोदींच्या डिजिटल सहभागाची शक्यता
मोदी या परिषदेला प्रत्यक्ष उपस्थित नसले तरी, ते व्हिडिओ कॉन्फरन्सिंग किंवा व्हर्च्युअल प्लॅटफॉर्मद्वारे संबोधित करतील अशी दाट शक्यता आहे. परराष्ट्र मंत्रालयाच्या सूत्रांनुसार, पंतप्रधानाचा संदेश आसियान देशांमध्ये भारताची बांधिलकी आणि प्रादेशिक सहकार्य अधोरेखित करेल. भारताने गेल्या अनेक वर्षांपासून आसियान-भारत शिखर परिषदेत सक्रिय भूमिका बजावली आहे. पंतप्रधान मोदींनी जवळजवळ प्रत्येक आसियान बैठकीत भारताचे नेतृत्व केले आहे आणि त्यांच्या नेतृत्वाखाली भारताने ‘अॅक्ट ईस्ट पॉलिसी’ अंतर्गत दक्षिण-पूर्व आशियासोबतच्या आपल्या संबंधांना नवी दिशा दिली आहे.
ट्रम्प देखील सहभागी होतील, जागतिक लक्ष वाढेल
या वर्षाची आसियान शिखर परिषद अनेक दृष्टिकोनातून महत्त्वाची मानली जात आहे. मलेशियाने अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांच्यासह अनेक प्रमुख संवाद भागीदार देशांच्या नेत्यांना आमंत्रित केले आहे. ट्रम्प २६ ऑक्टोबर रोजी दोन दिवसांच्या दौऱ्यावर क्वालालंपूर येथे पोहोचतील. यामुळे इंडो-पॅसिफिक क्षेत्रात सुरक्षा, व्यापार आणि धोरणात्मक भागीदारीशी संबंधित मुद्द्यांवर उच्च-स्तरीय चर्चा होतील अशी अपेक्षा आहे.
भारताकडून जयशंकर यांची उपस्थिती हे दर्शवते की, भारत या व्यासपीठावर आपले मुत्सद्दी आणि आर्थिक हितसंबंध पूर्ण ताकदीने मांडेल. जयशंकर यांच्या अजेंड्यावर प्रादेशिक सुरक्षा, परस्पर व्यापार, सागरी सहकार्य आणि डिजिटल कनेक्टिव्हिटी यांसारखे मुद्दे प्रमुख राहतील. भारत आणि आसियान यांच्यातील संबंध १९९२ मध्ये प्रादेशिक भागीदारी म्हणून सुरू झाले होते. डिसेंबर १९९५ मध्ये याला पूर्ण संवाद भागीदारीचा दर्जा मिळाला, २००२ मध्ये याचे शिखर परिषद-स्तरीय भागीदारीत रूपांतर झाले आणि २०१२ मध्ये याला धोरणात्मक भागीदारी म्हणून मान्यता देण्यात आली.
सध्या आसियानचे १० सदस्य देश आहेत — इंडोनेशिया, मलेशिया, फिलिपिन्स, सिंगापूर, थायलंड, ब्रुनेई, व्हिएतनाम, लाओस, म्यानमार आणि कंबोडिया. या देशांसोबत भारताचा वार्षिक व्यापार १२० अब्ज डॉलरपेक्षा अधिक आहे आणि ‘इंडो-पॅसिफिक व्हिजन’मध्ये आसियानची भूमिका मध्यवर्ती मानली जाते.
