भारतीय शेअर बाजारात २५ वर्षांनंतर मोठा बदल होणार आहे. आता निफ्टीची साप्ताहिक एक्सपायरी गुरुवारीऐवजी मंगळवारी होईल, तर सेन्सेक्सची एक्सपायरी गुरुवारीच राहील. हा बदल २ सप्टेंबर २०२५ पासून लागू होईल आणि त्याचा थेट परिणाम डेरिव्हेटिव्ह ट्रेडिंग, व्हॉल्यूम आणि गुंतवणूकदारांच्या धोरणांवर होईल.
Stock Market Alert: भारतीय शेअर बाजारात २५ वर्षांनंतर एक्सपायरीच्या नियमांमध्ये मोठा बदल करण्यात आला आहे. नॅशनल स्टॉक एक्सचेंज (NSE) ने निफ्टीची साप्ताहिक एक्सपायरी गुरुवारवरून बदलून मंगळवार केली आहे, ज्याची पहिली एक्सपायरी २ सप्टेंबर २०२५ रोजी होईल. तर, बॉम्बे स्टॉक एक्सचेंज (BSE) ने सेन्सेक्सची एक्सपायरी गुरुवारीच कायम ठेवली आहे. हे पाऊल SEBI च्या मध्यस्थीनंतर उचलले गेले आहे, जेणेकरून दोन्ही एक्सचेंजेसमध्ये चालू असलेला वाद संपुष्टात येऊ शकेल. या बदलामुळे डेरिव्हेटिव्ह मार्केटमध्ये नवीन धोरणे आणि व्हॉल्यूम पॅटर्न दिसू शकतात.
निफ्टी एक्सपायरीमध्ये नवा अध्याय
शेअर बाजारात निफ्टी फ्युचर्सची सुरुवात १२ जून २००० रोजी झाली होती. पहिली एक्सपायरी २९ जून २००० रोजी झाली होती. त्यावेळी केवळ मासिक एक्सपायरी होत असे आणि ती दर महिन्याच्या शेवटच्या गुरुवारी होत असे. नंतर डिसेंबर २०१९ मध्ये निफ्टीची साप्ताहिक एक्सपायरी सुरू करण्यात आली आणि ती गुरुवारीच निश्चित करण्यात आली.
आता सुमारे अडीच दशकांनंतर एक्सपायरीच्या दिवसात बदल करण्यात आला आहे. २८ ऑगस्ट म्हणजे आज गुरुवारी निफ्टीची शेवटची गुरुवार एक्सपायरी होईल. त्यानंतर दर मंगळवारी निफ्टीची साप्ताहिक एक्सपायरी होईल.
नवीन नियम कधीपासून लागू होईल
नवीन नियमानुसार पहिली मंगळवार एक्सपायरी २ सप्टेंबर रोजी होईल. म्हणजेच आता गुंतवणूकदारांना एक्सपायरीसाठी गुरुवारी वाट पाहावी लागणार नाही. दुसरीकडे, बॉम्बे स्टॉक एक्सचेंज (BSE) ने सेन्सेक्सची साप्ताहिक एक्सपायरी गुरुवारीच कायम ठेवण्याचा निर्णय घेतला आहे.
याप्रकारे दोन्ही एक्सचेंजेसचे डेरिव्हेटिव्ह आता वेगवेगळ्या दिवसांमध्ये एक्सपायर होतील. निफ्टी मंगळवारी आणि सेन्सेक्स गुरुवारी.
गुंतवणूकदार आणि ट्रेडर्सवर परिणाम
या बदलाचा थेट परिणाम गुंतवणूकदार आणि ट्रेडर्सच्या धोरणांवर होईल. आधी जिथे गुरुवार एक्सपायरीसाठी प्रसिद्ध होता, आता मंगळवारी त्याला नवी ओळख मिळेल. निफ्टीची साप्ताहिक एक्सपायरी आता केवळ तीन ट्रेडिंग सत्रांनंतर होईल. तर सेन्सेक्सची एक्सपायरी सहा ट्रेडिंग सत्रांनंतर होईल.
ट्रेडिंगची योजना आखण्यासाठी आणि ऑप्शन स्ट्रॅटेजीमध्ये गुंतवणूकदारांना नवीन पॅटर्न स्वीकारावे लागतील. यामुळे मार्केटमध्ये व्हॉल्यूम आणि अस्थिरतेवरही परिणाम होऊ शकतो.
बदल का करावा लागला
खरं तर, एक्सपायरीच्या दिवसांना घेऊन NSE आणि BSE मध्ये बराच काळ रस्सीखेच चालू होती. NSE ने आधी निफ्टीची साप्ताहिक एक्सपायरी सोमवार करण्याचा निर्णय घेतला होता. या निर्णयावर BSE ने आक्षेप घेतला. प्रकरण SEBI पर्यंत पोहोचले.
SEBI ने दोन्ही एक्सचेंजेसकडून सूचना मागवण्यासाठी कन्सल्टेशन पेपर जारी केला. त्यानंतर ठरले की NSE निफ्टीची साप्ताहिक एक्सपायरी मंगळवारी करेल आणि BSE सेन्सेक्सची एक्सपायरी गुरुवारी करेल. याप्रकारे दोन्ही इंडेक्सच्या एक्सपायरीचे दिवस वेगवेगळे झाले.
मार्केटमध्ये दिसेल नवीन पॅटर्न
आता जेव्हा निफ्टी आणि सेन्सेक्सची एक्सपायरी वेगवेगळ्या दिवसांमध्ये होईल, तेव्हा दोन्ही इंडेक्सच्या डेरिव्हेटिव्ह ॲक्टिव्हिटीज स्पष्टपणे वेगळ्या दिसतील. यामुळे ऑप्शन ट्रेडिंगच्या धोरणांमध्येही बदल येईल.
तज्ञांचे मत आहे की यामुळे बाजारात हेजिंग आणि आर्बिट्रेजच्या नवीन संधी निर्माण होऊ शकतात. त्याचबरोबर व्हॉल्यूम आणि अस्थिरतेचा आलेखही वेगळ्या प्रकारे दिसेल.
२५ वर्षांनंतर हा बदल ऐतिहासिक का आहे
भारतीय शेअर बाजारात हे पाऊल ऐतिहासिक मानले जात आहे कारण निफ्टीच्या एक्सपायरीमध्ये इतका मोठा बदल पहिल्यांदाच होत आहे. २००० मध्ये जेव्हा निफ्टी फ्युचर्सची सुरुवात झाली होती, तेव्हापासून आतापर्यंत गुरुवारीच एक्सपायरी होत राहिली आहे.
आता ही परंपरा तुटेल आणि मंगळवारला एक्सपायरीचा नवीन दिवस मानला जाईल. यामुळे केवळ गुंतवणूकदारांची विचारसरणीच बदलणार नाही, तर बाजाराची कार्यपद्धतीही नव्याने परिभाषित होईल.
