आयकर विभागाने आर्थिक वर्ष 2024-25 साठी टॅक्स ऑडिट रिपोर्ट सादर करण्याची अंतिम तारीख 30 सप्टेंबरवरून वाढवून 31 ऑक्टोबर 2025 केली आहे. चार्टर्ड अकाउंटंट्स आणि व्यावसायिक संघटनांची मागणी, न्यायालयाचे आदेश आणि वेळेची कमतरता लक्षात घेता CBDT चा हा निर्णय लाखो करदात्यांना आणि ऑडिटर्सना मोठा दिलासा देईल.
Tax audit report: करदात्यांना आणि ऑडिटर्सना दिलासा देत, आयकर विभागाने आर्थिक वर्ष 2024-25 साठी टॅक्स ऑडिट रिपोर्ट दाखल करण्याची अंतिम मुदत एक महिन्याने वाढवली आहे. आता हा रिपोर्ट 31 ऑक्टोबर 2025 पर्यंत दाखल करता येईल, तर यापूर्वी अंतिम तारीख 30 सप्टेंबर होती. चार्टर्ड अकाउंटंट संस्था आणि व्यावसायिक संस्थांच्या विनंत्या, तसेच राजस्थान आणि कर्नाटक उच्च न्यायालयाच्या आदेशांनंतर CBDT ने हा निर्णय घेतला. या निर्णयामुळे वेळेची कमतरता आणि कामाच्या बोजामुळे त्रस्त असलेल्या लाखो करदात्यांना व ऑडिटर्सना मोठा दिलासा मिळेल.
अंतिम मुदत वाढल्याने मिळाला दिलासा
CBDT च्या निर्णयामुळे लाखो करदात्यांना आणि चार्टर्ड अकाउंटंट्सना मोठा दिलासा मिळाला आहे. यापूर्वी टॅक्स ऑडिट रिपोर्ट दाखल करण्यासाठी केवळ 15 दिवसांचा अवधी देण्यात आला होता, कारण आयकर रिटर्नची अंतिम मुदत 15 सप्टेंबर निश्चित करण्यात आली होती. इतक्या कमी वेळात लाखो रिपोर्ट तयार करणे व्यावहारिकदृष्ट्या शक्य नव्हते. आता एक महिन्याची अतिरिक्त मुदत मिळाल्याने ऑडिट प्रक्रिया पूर्ण करण्याचा ताण मोठ्या प्रमाणात कमी होईल.
कमी वेळात काम करणे होते अवघड
दरवर्षी कंपन्या, ट्रस्ट आणि विविध व्यावसायिक संस्थांना 30 सप्टेंबरपर्यंत टॅक्स ऑडिट रिपोर्ट सादर करावे लागतात. या वर्षी परिस्थिती वेगळी होती. अनेक राज्यांमध्ये नैसर्गिक आपत्तींमुळे कामकाजाची गती मंदावली होती. देशभरात सरासरी सुमारे 40 लाख टॅक्स ऑडिट रिपोर्ट्स दाखल केले जातात. परंतु 23 सप्टेंबर 2025 पर्यंत केवळ 4 लाख रिपोर्टच जमा होऊ शकले होते. अशा स्थितीत उर्वरित 36 लाख रिपोर्ट्स केवळ काही दिवसांत दाखल करणे अशक्य वाटत होते.
CBDT ला देशभरातील चार्टर्ड अकाउंटंट संस्था आणि व्यावसायिक संघटनांकडून अनेक विनंत्या प्राप्त झाल्या. यामध्ये वेळेची कमतरता, नैसर्गिक आपत्तींचा परिणाम आणि कामाचा ताण यांसारखी कारणे नमूद केली गेली होती. व्यावसायिकांचे म्हणणे होते की, इतक्या कमी वेळात योग्य प्रकारे ऑडिट रिपोर्ट तयार करणे शक्य नाही. हेच कारण होते की सरकारला ही अंतिम मुदत वाढवावी लागली.
उच्च न्यायालयाच्या आदेशाचा परिणाम
या प्रकरणात न्यायपालिकेनेही महत्त्वाची भूमिका बजावली. राजस्थान उच्च न्यायालयाच्या जोधपूर पीठाने CBDT ला टॅक्स ऑडिट रिपोर्ट दाखल करण्याची अंतिम मुदत 31 ऑक्टोबर 2025 पर्यंत वाढवण्याचे निर्देश दिले. हा आदेश जोधपूर टॅक्स बार असोसिएशनच्या याचिकेवर देण्यात आला. त्याचप्रमाणे, कर्नाटक उच्च न्यायालयानेही कर्नाटक स्टेट चार्टर्ड अकाउंटंट्स असोसिएशनच्या याचिकेवर दिलासा दिला आणि अंतिम तारीख वाढवण्याचे निर्देश दिले. या आदेशांनीही CBDT च्या निर्णयावर थेट परिणाम केला.
आयकर अधिनियमांतर्गत वाढवलेली तारीख
CBDT ने हा निर्णय आयकर अधिनियम 1961 च्या कलम 139(1) च्या स्पष्टीकरण 2 च्या खंड (a) अंतर्गत घेतला आहे. म्हणजेच, हा निर्णय पूर्णपणे कायदेशीर तरतुदींनुसार घेण्यात आला आहे. या बदलामुळे आता करदात्यांना आणि ऑडिटर्सना दोघांनाही रिपोर्ट दाखल करण्यासाठी पुरेसा वेळ मिळेल.
ई-फायलिंग पोर्टलवर वेगाने काम
CBDT ने हे देखील स्पष्ट केले आहे की आयकर ई-फायलिंग पोर्टल पूर्णपणे सक्रिय आहे आणि कोणत्याही तांत्रिक अडचणीशिवाय काम करत आहे. बोर्डाच्या आकडेवारीनुसार, 24 सप्टेंबर 2025 पर्यंत 4.02 लाख टॅक्स ऑडिट रिपोर्ट्स यशस्वीरित्या अपलोड केले गेले होते. केवळ 24 सप्टेंबर रोजीच 60 हजारहून अधिक रिपोर्ट्स दाखल करण्यात आले. याव्यतिरिक्त, 23 सप्टेंबरपर्यंत 7.57 कोटींहून अधिक आयकर रिटर्न दाखल झाले आहेत. ही आकडेवारी दर्शवते की करदाते पोर्टलचा मोठ्या प्रमाणात वापर करत आहेत आणि रिपोर्ट दाखल करण्याची प्रक्रिया सातत्याने पुढे सरकत आहे.
करदात्यांनी आणि व्यावसायिकांनी सरकारच्या या निर्णयाचे स्वागत केले आहे. त्यांचे म्हणणे आहे की, अंतिम मुदत वाढल्याने त्यांना त्यांचे काम अधिक चांगल्या प्रकारे पूर्ण करण्याची संधी मिळेल. चार्टर्ड अकाउंटंट्सचे मत आहे की यामुळे रिपोर्टची गुणवत्ताही सुधारेल आणि सर्व प्रक्रिया वेळेवर पूर्ण करता येतील.
