लडाखची राजधानी लेहमध्ये झालेल्या हिंसक संघर्षात ४ आंदोलकांचा मृत्यू झाला असून, ९० हून अधिक जण जखमी झाले आहेत. परिस्थिती नियंत्रणात आणण्यासाठी प्रशासनाने शाळा-महाविद्यालये दोन दिवसांसाठी बंद केली आहेत आणि आतापर्यंत ५० लोकांना ताब्यात घेण्यात आले आहे.
लेह हिंसाचार: लडाखची राजधानी लेहमध्ये परिस्थिती अजूनही असामान्य बनलेली आहे. सुरक्षा दल आणि आंदोलकांदरम्यान झालेल्या ताज्या संघर्षानंतर तणाव वाढला आहे. या हिंसाचारात चार आंदोलकांचा मृत्यू झाला असून, ९० हून अधिक लोक जखमी झाल्याचे सांगितले जात आहे. सद्यस्थिती पाहता, जिल्हा प्रशासनाने मोठा निर्णय घेतला असून, शुक्रवारपासून दोन दिवसांसाठी सर्व सरकारी आणि खाजगी शाळा, महाविद्यालये आणि अंगणवाडी केंद्रे बंद ठेवण्याचे आदेश जारी केले आहेत.
संचारबंदीत लेहमध्ये शांततेचे प्रयत्न
गुरुवारी लेहच्या अनेक भागांमध्ये संचारबंदी सुरूच होती. पोलिसांनी सांगितले की, आता परिस्थिती नियंत्रणात आहे आणि कुठूनही नवीन घटनेची माहिती मिळालेली नाही. असे असूनही, प्रशासन कोणताही धोका पत्करू इच्छित नाही. याच कारणामुळे जिल्हा दंडाधिकारी रोमिला सिंह डोनक यांनी सर्व शैक्षणिक संस्था बंद ठेवण्याचे आदेश जारी केले. हे पाऊल यासाठीही उचलण्यात आले आहे, जेणेकरून मुलांना आणि तरुणांना कोणत्याही अप्रिय परिस्थितीतून दूर ठेवता येईल आणि वातावरण सामान्य करण्याचा प्रयत्न करता येईल.
सोनम वांगचुक यांनी भूक हडताल सोडली
लेह हिंसाचाराचा परिणाम हवामान कार्यकर्ते सोनम वांगचुक यांच्यावरही झाला आहे. त्यांनी आपली पंधरवड्याभरापासून सुरू असलेली भूक हडताल अर्धवट सोडली. वांगचुक यांनी हिंसाचाराचा निषेध करत म्हटले की, हा लडाखसाठी सर्वात दुःखद दिवस आहे. ते म्हणाले की, गेल्या पाच वर्षांपासून आम्ही शांततापूर्ण मार्गाने चाललो होतो, पण आता हा संघर्ष हिंसक झाला आहे, जो आमच्या आंदोलनासाठी हानिकारक आहे. त्यांनी तरुणांना आवाहन केले की, त्यांनी हिंसाचारापासून दूर राहावे आणि आंदोलन शांततापूर्ण मार्गाने पुढे न्यावे.
केंद्र सरकार आणि कार्यकर्ते आमनेसामने
हिंसाचाराच्या पार्श्वभूमीवर केंद्र सरकारने सोनम वांगचुक यांना जबाबदार धरले आहे. गृह मंत्रालयाने आरोप केला की, जमावाने केलेला हिंसाचार त्यांच्या चिथावणीखोर विधानांमुळे प्रेरित होता. तथापि, वांगचुक यांनी हे आरोप फेटाळून लावत म्हटले की, त्यांना बळीचा बकरा बनवण्याचा प्रयत्न केला जात आहे. त्यांच्या मते, सरकार मूळ मुद्द्यांवरून लक्ष विचलित करण्यासाठी ही रणनीती वापरत आहे.
वांगचुक यांनी तर असेही म्हटले की, ते जन सुरक्षा अधिनियम (Public Safety Act) अंतर्गत अटक होण्यासही तयार आहेत. त्यांनी सरकारला इशारा दिला की, सध्या चालाकी नाही तर बुद्धिमत्तेची गरज आहे, कारण लडाखचे तरुण आधीच निराश आणि हताश आहेत.
५० लोक ताब्यात, हिंसाचारावर कठोर कारवाई
लेह एपेक्स बॉडी (LAB) ने पुकारलेल्या बंद दरम्यान झालेल्या हिंसाचारात आतापर्यंत ५० लोकांना ताब्यात घेण्यात आले आहे. या संघटनेने लडाखसाठी सहाव्या अनुसूचीचा विस्तार, राज्याचा दर्जा, लेह आणि कारगिलसाठी स्वतंत्र लोकसभा जागा आणि रोजगारात आरक्षण यांसारख्या मागण्यांसाठी आंदोलनाचे आवाहन केले होते. आंदोलनादरम्यान परिस्थिती बिघडली आणि सुरक्षा दलांशी संघर्ष झाला. हिंसाचारानंतर प्रशासन सतर्क झाले असून, सुरक्षा व्यवस्था आणखी मजबूत करण्यात आली आहे.
लडाखच्या मागण्या
लडाखमध्ये दीर्घकाळापासून राज्याचा दर्जा देण्याची मागणी होत आहे. लोकांचे म्हणणे आहे की, सध्याची रचना त्यांच्या आकांक्षा पूर्ण करू शकत नाही. स्थानिक संघटनांचे मत आहे की, सहाव्या अनुसूचीचा विस्तार येथील सांस्कृतिक आणि भौगोलिक वैशिष्ट्ये जपण्यासाठी आवश्यक आहे. रोजगार आणि राजकीय प्रतिनिधित्वाच्या मुद्द्यांनीही आंदोलनाला बळ दिले आहे. लेह आणि कारगिलसाठी वेगवेगळ्या लोकसभा जागांची मागणी यासाठी केली जात आहे, जेणेकरून दोन्ही क्षेत्रांना समान प्रतिनिधित्व मिळू शकेल.
