बीबीसीले पेरप्लेक्सिटी एआईमाथि सामग्री चोरीको आरोप लगाउँदै कानुनी कारबाहीको धम्की दिएको छ। स्टार्टअपले आरोपहरू गलत भनेको छ। यो घटना एआई र मिडियाबीचको बौद्धिक सम्पत्ति विवादलाई देखाउँछ।
Perplexity AI: कृत्रिम बुद्धिमत्ताको तीव्र गतिमा बढ्दो संसारमा अब टेक र मिडिया कम्पनीहरूबीचको टकराव खुलेआम देखिन थालेको छ। ताजा घटना ब्रिटिश ब्रोडकास्टिङ कर्पोरेशन (बीबीसी) र अमेरिकाको एआई स्टार्टअप पेरप्लेक्सिटी एआई बीचको हो, जसमा बीबीसीले आरोप लगाएको छ कि पेरप्लेक्सिटीले आफ्नो सामग्रीको अनुचित प्रयोग गरेर आफ्नो एआई मोडेललाई प्रशिक्षण दिएको छ। यस घटनाले प्राविधिक र मिडिया दुवै क्षेत्रमा हलचल मच्चाएको छ।
बीबीसीको ठूलो आरोप: अनुमति बिना सामग्रीको प्रयोग
ब्रिटिश अखबार फाइनान्सियल टाइम्सका अनुसार, बीबीसीले पेरप्लेक्सिटीका सीईओ अरविन्द श्रीनिवासलाई औपचारिक कानुनी सूचना पठाएको छ। यस सूचनामा बीबीसीले भनेको छ कि यदि पेरप्लेक्सिटीले:
- बीबीसीको वेबसाइटबाट सामग्री स्क्र्याप गर्न बन्द गरेन,
- आफ्नो एआई मोडेलबाट त्यो प्रशिक्षण डेटा हटाएन जसमा बीबीसीको सामग्री समावेश छ, र
- बौद्धिक सम्पत्तिको उल्लङ्घनमा क्षतिपूर्ति दिएन,
भने बीबीसी अदालत जानेछ र निषेधाज्ञा (injunction) को माग गर्नेछ।
पेरप्लेक्सिटीको प्रतिक्रिया: 'यो आरोप भ्रामक छन्'
बीबीसीका यी आरोपहरूको प्रतिक्रिया दिँदै पेरप्लेक्सिटी एआईले भनेको छ कि बीबीसीद्वारा लगाइएका आरोपहरू ‘छलपूर्ण र अवसरवादी’ छन्। उनीहरूले यो पनि भनेका छन् कि बीबीसीलाई ‘प्रविधि, इन्टरनेट र बौद्धिक सम्पत्ति कानूनको आधारभूत बुझाइ छैन।’
पेरप्लेक्सिटीले जोड दिएको छ कि उनीहरू प्रविधिको प्रयोगको हिसाबले वैधानिक दायराभित्र काम गरिरहेको छ र उनीहरू आफ्ना प्रयोगकर्ताहरूलाई सही र छिटो जानकारी दिन इन्टरनेटमा उपलब्ध स्रोतहरूको प्रयोग गर्दछन्।
पहिले पनि लागेका छन् आरोप
पेरप्लेक्सिटी एआई कुनै नयाँ खेलाडी होइन। यसलाई ओपनएआईको च्याटजीपीटी र गुगलको जेमीनी जस्ता मोडेलहरूको प्रतिस्पर्धी मानिन्छ। तर विगत केही महिनामा कम्पनीमाथि फोर्ब्स, वायर्ड र न्यूयोर्क टाइम्स जस्ता प्रतिष्ठित मिडिया हाउसहरूको सामग्री बिना अनुमति प्रयोग गरेको आरोप लागिसकेको छ।
गत अक्टोबर २०२४ मा, न्यूयोर्क टाइम्सले पेरप्लेक्सिटीलाई एक Cease and Desist Notice (बन्द गर र रोक् नोटिस) पठाएको थियो, जसमा एआई उद्देश्यका लागि उनीहरूको सामग्रीको प्रयोग तुरुन्तै रोक्न भनिएको थियो।
विवादको मूल: एआईको भोक र सामग्रीको अधिकार
जेनेरेटिभ एआई मोडेल जस्तै पेरप्लेक्सिटी, च्याटजीपीटी वा जेमीनीलाई प्रशिक्षण दिन लाखौँ-करोडौँ पृष्ठहरूको आवश्यकता पर्दछ। यी मोडेलहरूले प्रायः सार्वजनिक रूपमा उपलब्ध इन्टरनेट सामग्रीलाई स्क्र्याप गरेर डेटा सङ्कलन गर्दछन् र त्यसपछि त्यसको प्रयोग गरेर मानिसहरू जस्तै प्रतिक्रिया दिन सिक्दछन्।
यद्यपि, मिडिया हाउसहरूको भनाइ छ कि उनीहरूको मेहनतले लेखिएका रिपोर्टहरू र लेखहरू उनीहरूको बौद्धिक सम्पत्ति हुन्, र यी बिना अनुमति वा भुक्तानी प्रयोग गर्नु प्रत्यक्ष रूपमा प्रतिलिपि अधिकारको उल्लङ्घन हो।
राजस्व बाँडफाँड गर्ने प्रयास
यी आलोचनाहरूका बीच पेरप्लेक्सिटी एआईले हालै राजस्व बाँडफाँड कार्यक्रम सुरु गरेको छ, जसमा उनीहरू प्रकाशकहरूसँग साझेदारी गरेर आफ्ना एआई सेवाहरूबाट हुने आम्दानीको हिस्सा बाँड्न चाहन्छन्। यद्यपि बीबीसी जस्ता ठूला मिडिया हाउसहरू यस कार्यक्रमबाट सन्तुष्ट छैनन्।
बीबीसीको भनाइ छ कि यो मोडेल पारदर्शी छैन र यसले उनीहरूको सामग्रीको स्वामित्वको रक्षा गर्न सक्दैन। उनीहरू चाहन्छन् कि उनीहरूको सामग्रीको पूर्ण नियन्त्रण र प्रयोगको अनुमति उनीहरूकहाँ मात्र रहोस्।
के छ अर्को कदम?
यस घटनाक्रम पछि प्राविधिक र कानुनी क्षेत्रमा छलफलहरू तीव्र भएका छन्। बीबीसीको यो कदमलाई एउटा ठूलो पहलको रूपमा हेरिएको छ, जसबाट अन्य मिडिया हाउसहरू पनि प्रेरित भएर कानुनी बाटो अपनाउन सक्छन्।
विज्ञहरूको मान्यता छ कि यो घटनाले प्रविधि र बौद्धिक सम्पत्ति कानूनहरू बीचको सन्तुलनको बारेमा विश्वव्यापी बहसलाई जन्म दिनेछ। यसबाट यो निर्धारण हुनेछ कि के एआई कम्पनीहरूले खुला इन्टरनेटको सहारा लिएर ‘फेयर यूज’ अन्तर्गत सबै कुरा प्रयोग गर्न सक्छन्, या उनीहरूले सामग्री सिर्जनाकर्ताहरूको अनुमति र भुक्तानी गर्नुपर्नेछ।
