चिनाब पुल निर्माणमा डा. माधवी लताको योगदान: 'म एक्लै नायिका होइन'

चिनाब पुलको उद्घाटन पश्चात् मिडियाले यस ऐतिहासिक परियोजना पछाडिका नायकहरू खोज्न थाल्दा डा. जी. माधवी लताको नाम चर्चामा आयो।

नयाँ दिल्ली: विश्वकै अग्लो रेल पुल, चिनाब पुलको उद्घाटनपछि मिडिया र सामाजिक सञ्जालमा यसको निर्माणसँग जोडिएका व्यक्तिहरूको चर्चा हुन थालेपछि एक नाम विशेष गरी उभिएर आयो – डा. जी. माधवी लता। बैंगलोरस्थित इन्डियन इन्स्टिच्युट अफ साइन्स (IISc) की प्राध्यापक तथा भू-तकनीकी इन्जिनियर डा. लतालाई धेरै मिडिया रिपोर्टहरूमा चिनाब पुलकी "मुख्य नायिका" भनिएको थियो। यहाँसम्म कि उद्योगपति आनन्द महिन्द्राजस्ता हस्तीहरूले पनि उहाँलाई आफ्नो प्रेरणा भनेका थिए।
तर डा. माधवी लताले स्वयम् अगाडि बढेर यस्ता दाबीहरू विनम्रतापूर्वक अस्वीकार गर्दै यो सफलता एक्लो उहाँको नभई हजारौँ अनाम नायकहरूको मेहनतको परिणाम भएको बताउनुभयो।

म एक्लै हीरोइन होइन, यो सामूहिक जित हो – डा. जी. माधवी

डा. माधवी लताले लिङ्क्डइनमा एउटा पोस्ट लेखेर स्पष्ट पार्नुभयो कि चिनाब पुलको निर्माण कुनै एक व्यक्ति को उपलब्धि होइन। उहाँले लेख्नुभयो, भारतलाई चिनाब पुलको उद्घाटनमा बधाई। यो सिभिल इन्जिनियरिङको अद्भुत नमुना हो, तर यसको सम्पूर्ण श्रेय भारतीय रेलवे र AFCONS को टिमलाई जान्छ। मैले केवल भू-तकनीकी सल्लाहकारको रूपमा ढलान स्थिरीकरण र जगको डिजाइनमा योगदान दिएको हुँ।

उहाँले अगाडि भन्नुभयो कि यो पुल बनाउन हजारौँ इन्जिनियर, मजदुर र प्राविधिकहरूले दिनरात मेहनत गरेका छन्। "म ती सबै अनाम नायकहरूलाई सलाम गर्दछु, जसको बिना यो सम्भव थिएन," उहाँले लेख्नुभयो। डा. लताको यो विनम्रता यस समयमा अझ प्रासंगिक लाग्दछ, जब व्यक्तिगत प्रशंसा र सामाजिक सञ्जालमा भाइरल हुने होडमा सामूहिक प्रयासहरूलाई प्रायः बेवास्ता गरिन्छ।

मिडियाको अतिशयोक्ति र डा. लताको स्पष्टीकरण

केही मिडिया रिपोर्टहरूमा डा. माधवी लतालाई "चिनाब पुलकी सुपरवुमन" भनिएको थियो, जुन कुरा उहाँले स्पष्ट रूपमा अस्वीकार गर्नुभयो। उहाँले भन्नुभयो, "यी सबै दाबीहरू आधारहीन छन्। मैले कहिल्यै भनेको छैन कि मैले एक्लै यो पुल बनाएँ। यो परियोजना सयौँ विशेषज्ञ र कर्मचारीहरूको मेहनतको नतिजा हो।"

यद्यपि, उहाँले यो पनि स्वीकार गर्नुभयो कि उहाँको कथाबाट धेरै युवाहरू प्रेरित भएका छन्। मलाई धेरै अभिभावक र विद्यार्थीहरूका सन्देशहरू आएका छन् कि उनीहरू अब सिभिल इन्जिनियरिङमा करियर बनाउन चाहन्छन्। यो मेरो लागि गर्वको कुरा हो," उहाँले भन्नुभयो। तर उहाँले यो पनि अनुरोध गर्नुभयो कि उहाँलाई अनावश्यक रूपमा चर्चामा नल्याइयोस्।

चिनाब पुल: भारतीय इन्जिनियरिङको गौरवशाली अध्याय

चिनाब पुलको निर्माण भारतीय रेलवे र AFCONS कम्पनीको टिमले मिलेर गरेको हो। यो पुल १३१५ मिटर लामो छ र चिनाब नदीबाट ३५९ मिटर माथि बनेको छ, जसले यसलाई विश्वकै अग्लो रेल पुल बनाउँछ। यस परियोजनामा धेरै चुनौतीहरूको सामना गर्नुपरेको थियो, जस्तै कठिन भौगोलिक अवस्था, अत्यधिक उचाइ र मौसमको प्रकोप। तर भारतीय इन्जिनियरहरूले यी सबै अवरोधहरू पार गर्दै एउटा अद्भुत इन्जिनियरिङ मार्गदर्शन लेखेका छन्।

डा. माधवी लताले आफ्नो भूमिकालाई सीमित गर्दै भन्नुभयो कि उहाँले केवल ढलान स्थिरीकरण र जगको डिजाइनमा सहायता गर्नुभयो। तर यो पनि एउटा महत्वपूर्ण योगदान थियो, किनकि चिनाब पुलको निर्माण हिमालय क्षेत्रमा गरिएको छ, जहाँ पहिरो र भूकम्पीय गतिविधिहरूको खतरा सधैँ रहन्छ।