सट्टेबाजी एप प्रकरण: गुगल र मेटालाई ईडीको नोटिस

प्रवर्तन निर्देशनालय (ईडी) ले विश्वका दुई ठूला टेक कम्पनीहरू गुगल र मेटालाई नोटिस जारी गरेको छ। ईडी सट्टेबाजी एपसँग जोडिएको एउटा ठूलो मुद्दाको अनुसन्धान गरिरहेको छ र सोही सिलसिलामा दुवै कम्पनीका प्रतिनिधिलाई २१ जुलाईमा उपस्थित हुन आदेश दिइएको छ।

नयाँ दिल्ली: प्रवर्तन निर्देशनालय (ईडी) ले विश्वका दिग्गज टेक कम्पनीहरू गुगल र मेटालाई समन जारी गरेको छ। ईडीको यो कारबाही अनलाइन सट्टेबाजी एपसँग जोडिएको मनी लान्ड्रिङ र हवाला जस्ता मुद्दाहरूको अनुसन्धान अन्तर्गत गरिएको हो। दुवै कम्पनीका प्रतिनिधिलाई जुलाई २१, २०२५ मा उपस्थित हुन आदेश दिइएको छ।

ईडीले यी दुवै कम्पनीसँग सोधपुछ गरी कसरी यी प्लेटफर्महरू मार्फत सट्टेबाजी एपहरूको प्रचारप्रसार र अवैध लेनदेनलाई बढावा दिइयो भन्ने जान्न खोज्नेछ।

के हो सम्पूर्ण मामला?

ईडीको अनुसन्धानमा खुलासा भएको छ कि धेरै अनलाइन बेटिङ एपहरू हवाला र मनी लान्ड्रिङ जस्ता अवैध कार्यहरूमा संलग्न छन्। यी एपहरूलाई गुगल र मेटाका प्लेटफर्महरू मार्फत ठूलो मात्रामा प्रमोट गरियो, जसले गर्दा तिनीहरूको पहुँच र लोकप्रियता तीव्र रूपमा बढ्यो। यी एपहरूलाई प्राप्त प्रचारले मानिसहरूलाई जालमा फसाउन सजिलो भयो र अवैध कमाईलाई सेतो धनमा बदल्ने बाटो पनि खुल्यो।

गुगलका प्लेटफर्महरूमा युट्युब, गुगल एड्स र प्ले स्टोर समावेश छन्, जहाँ यस्ता एपका विज्ञापन र प्रमोशनहरू हुने गरेका छन्। त्यस्तै मेटाका फेसबुक, इन्स्टाग्राम र व्हाट्सएपमा पनि यी एपहरूलाई प्रमोट गरियो, जसले गर्दा यी प्लेटफर्महरूको भूमिकामाथि प्रश्न उठेको छ।

कसरी जोडिए गुगल र मेटा यस मामलासँग?

ईडीका अनुसार, गुगल र मेटाले यी अनलाइन सट्टेबाजी एपहरूलाई विज्ञापनका लागि प्लेटफर्म र स्लटहरू उपलब्ध गराए। यी कम्पनीहरूको प्लेटफर्ममा यी एपहरूको प्रचार: यिनीहरूको लोकप्रियता बढाउन सहयोगी साबित भयो। यसको माध्यमबाट अवैध तरिकाले कमाई गर्नेहरूलाई फाइदा पुग्यो। एपहरूको पहुँच ग्रामीण र साना शहरहरू सम्म पुग्यो।

ईडीको भनाइ छ कि यी दुवै कम्पनीहरूको विज्ञापन नीतिको भूमिकाको जाँच आवश्यक छ ताकि यो स्पष्ट हुन सकोस् कि कम्पनीहरूले यी एपहरूलाई प्रमोट गर्नका लागि कुन नियमहरूको पालना गरे र कुनको उल्लंघन भयो।

ईडीको कडा कारबाही, यी सेलिब्रेटीहरूको नाम आयो बाहिर

ईडीका अधिकारीहरू यी कम्पनीहरूका माध्यमबाट यी एपहरूको प्रमोशनमा कुन स्तरसम्म लापरवाही वा मिलीभगत भएको छ भन्ने पत्ता लगाउन जुटेका छन्। यसअघि तेलंगााना र आन्ध्र प्रदेशमा यस घोटालासँग जोडिएका कम से कम ५ एफआईआर दर्ता भइसकेका छन्। अनुसन्धानमा अगाडि आएको छ कि धेरै ठूला तेलुगु फिल्म इन्डस्ट्रीका स्टारहरू र टिभी एक्टर्सहरूको नाम यस घोटालासँग जोडिएको छ।

पछिल्लो हप्ता ईडीले तेलुगु सिनेमासँग जोडिएका २९ सेलिब्रेटीहरूसँग सोधपुछ गर्यो। त्यसमा समावेश रहेका ठूला नामहरू:

• विजय देवरकोंडा
• राणा दग्गुबाती
• प्रकाश राज
• निधि अग्रवाल
• प्रणिता सुभाष
• मांचू लक्ष्मी

यी सेलिब्रेटीहरूमाथि आरोप छ कि उनीहरूले यी एपहरूको प्रमोशनमा भाग लिए वा कुनै न कुनै रूपमा आर्थिक लेनदेनमा संलग्न रहे।

यी अनलाइन सट्टेबाजी एपहरूको जाँच जारी

• जंगल रमी
• ए२३ (A23)
• जीतविन
• परिमेच (Parimatch)
• लोटस३६५ (Lotus365)

यी एपहरूमाथि आरोप छ कि यिनीहरूले भारतमा अवैध तरिकाले अपरेट गरिरहेका छन् र यिनीहरूको माध्यमबाट ठूलो मात्रामा कालो धन यताउता गरिरहेको छ। ईडी यस जाँचको माध्यमबाट यो स्पष्ट पार्न चाहन्छ कि आखिर किन र कुन तरिकाले गुगल र मेटा जस्ता वैश्विक दिग्गज कम्पनीहरूका प्लेटफर्महरूको इस्तेमाल भारतमा अवैध गतिविधिहरूलाई बढावा दिनमा भयो।