एक्जिट लोड त्यो शुल्क हो जुन म्युचुअल फण्डबाट तोकिएको अवधि अघि पैसा निकाल्दा (रिडिम गर्दा) लगाइन्छ।
जब कुनै लगानीकर्ताले म्युचुअल फण्डमा पैसा लगानी गर्छ, तब उसले आवश्यकता परेको बेला जहिले पनि पैसा निकाल्न सक्छु भन्ने सोच्छ। तर यसो गर्दा केही योजनाहरूमा अतिरिक्त शुल्क तिर्नुपर्ने हुन्छ, जसलाई 'एक्जिट लोड' भनिन्छ। यो शुल्क तब लाग्छ जब कुनै लगानीकर्ताले तोकिएको समयसीमा अघि नै आफ्नो लगानी रिडिम गर्छ। यो समयसीमा विभिन्न फण्ड योजना अनुसार फरक-फरक हुन्छ, जस्तै ६ महिना, १ वर्ष वा सोभन्दा बढी।
एक्जिट लोड के हो?
एक्जिट लोड एक प्रकारको जरिवाना शुल्क हो जुन फण्ड हाउसले त्यस्तो अवस्थामा लगाउँछ जब लगानीकर्ताले छिट्टै पैसा निकाल्छ। म्युचुअल फण्ड कम्पनीहरू चाहन्छन् कि लगानीकर्ता लामो समयसम्म फण्डमा रहिरहोस् ताकि फण्ड प्रबन्धकले राम्रो योजना बनाएर पैसा लगानी गर्न सकुन्। तर जब कुनै लगानीकर्ताले समयभन्दा अघि पैसा निकाल्छ भने फण्ड प्रबन्धकले अचानक नगद जम्मा गर्नुपर्ने हुन्छ, जसले फण्डको व्यवस्थापनमा असर गर्छ। यस्तो अवस्थामा, एक्जिट लोडको माध्यमबाट उनीहरूले यस असुविधाको क्षतिपूर्ति गर्छन्।
उदाहरणबाट बुझौं एक्जिट लोडको असर
मानौं, तपाईंले १ लाख रुपैयाँ कुनै फण्डमा लगानी गर्नुभएको छ र उक्त फण्डमा १२ महिनासम्म पैसा कायम राख्ने शर्त छ। यदि तपाईंले ८ महिनापछि पैसा निकाल्नुभयो र उक्त योजनामा एक्जिट लोड १ प्रतिशत छ भने, तपाईंले १ हजार रुपैयाँ कटौतीपछि ९९ हजार रुपैयाँ मात्र फिर्ता पाउनुहुनेछ। त्यस्तै, यदि तपाईंले १२ महिना पूरा गर्नुभयो भने, तपाईंले कुनै कटौती बिना सम्पूर्ण रकम पाउनुहुनेछ। यो फण्डको शर्तहरूमा निर्भर गर्दछ।
हरेक फण्डमा एक्जिट लोड आवश्यक छैन
यो आवश्यक छैन कि हरेक म्युचुअल फण्डमा एक्जिट लोड होस्। धेरै योजनाहरूमा बिल्कुलै एक्जिट लोड हुँदैन, विशेष गरी केही ऋण फण्ड र दीर्घकालीन इक्विटी फण्डहरूमा। त्यस्तै, केही फण्डहरूमा सुरुको १ वर्षसम्म एक्जिट लोड लगाइन्छ र त्यसपछि लाग्दैन। त्यसैले लगानी गर्नु अघि फण्डको कागजातहरू ध्यानपूर्वक पढ्नुपर्छ ताकि पछि कुनै समस्या नहोस्।
एक्जिट लोडको उद्देश्य के हो?
फण्ड हाउस एक्जिट लोडलाई केवल एउटा शुल्कको रूपमा नभई एउटा अनुशासन प्रणालीको रूपमा पनि हेर्छन्। यसको मुख्य उद्देश्य लगानीकर्ताहरूलाई हतारमा पैसा निकाल्नबाट रोक्नु हो। बजारमा गिरावट आउँदा धेरै पटक लगानीकर्ताहरू आत्तिन्छन् र पैसा निकाल्छन्। एक्जिट लोडको उपस्थितिले उनीहरूलाई सोचविचार गरी निर्णय लिन मद्दत गर्दछ।
फण्डको स्थिरता कायम राख्न मद्दत
जब धेरै लगानीकर्ताहरूले अचानक पैसा निकाल्छन्, तब फण्डले आफ्नो पोर्टफोलियो होल्डिङ बेच्नुपर्ने हुन्छ, जसले फण्डका अन्य लगानीकर्ताहरूलाई नोक्सान पुर्याउन सक्छ। एक्जिट लोडको माध्यमबाट, फण्ड हाउसले त्यस्ता लगानीकर्ताहरूलाई निरुत्साहित गर्छ जसले बारम्बार पैसा लगानी गर्छन् र निकाल्छन्। यसले फण्डको स्थिरता कायम रहन्छ र प्रबन्धकलाई दीर्घकालीन रणनीतिमा काम गर्न सजिलो हुन्छ।
एक्जिट लोड कति रकम हुन सक्छ?
यो शुल्क सामान्यतया ०.२५ प्रतिशत देखि २ प्रतिशतसम्म हुन सक्छ। केही विशेष योजनाहरू जस्तै अल्ट्रा सर्ट टर्म फण्डहरूमा यो निकै कम वा नगण्य हुन्छ। त्यस्तै, इक्विटी फण्डहरूमा यो अलि बढी हुन सक्छ, विशेष गरी यदि योजना सक्रिय व्यवस्थापनमा आधारित छ।
नयाँ लगानीकर्ताहरूको लागि जानकारी आवश्यक छ
नयाँ लगानीकर्ताहरूलाई एक्जिट लोडको बारेमा जानकारी हुनु धेरै आवश्यक छ। प्रायः देखिएको छ कि मानिसहरूले नपढिकन लगानी गर्छन् र आवश्यकता परेको बेला पैसा निकाल्दा कटौती देखेर छक्क पर्छन्। त्यसैले लगानी गर्नुअघि फण्डको कागजातहरूमा एक्जिट लोडसँग सम्बन्धित जानकारीलाई अवश्य हेर्नुपर्छ।
