MIT को अध्ययन: ChatGPT को अत्यधिक प्रयोगले विद्यार्थीहरूको सोच्ने क्षमतामा ह्रास

MIT को अनुसन्धानले खुलासा गरेको छ कि ChatGPT को अत्यधिक प्रयोगले विद्यार्थीहरूको सोच्ने क्षमतालाई कम गर्दै र मस्तिष्कको गतिविधि घटाइरहेको छ।

कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI): Massachusetts Institute of Technology (MIT) को पछिल्लो अनुसन्धानले एउटा आश्चर्यजनक खुलासा गरेको छ। अध्ययन अनुसार, जसले ChatGPT जस्ता जनरेटिभ AI उपकरणहरूको अधिक प्रयोग गरिरहेका छन्, उनीहरू क्रमशः आफ्नो सोच्ने र बुझ्ने क्षमता गुमाउँदै छन्। यस अध्ययनले प्राविधिक क्षेत्रमा एउटा नयाँ बहसलाई जन्म दिएको छ - के AI ले हाम्रो बुद्धिलाई सुस्त बनाइरहेको छ?

अनुसन्धानमा के गरियो?

MIT को मिडिया ल्याबद्वारा गरिएको यस अध्ययनमा १८ देखि ३९ वर्ष उमेर समूहका ५४ जना विद्यार्थीहरूलाई समावेश गरिएको थियो। यी विद्यार्थीहरूलाई तीन समूहमा विभाजन गरियो -

1. पहिलो समूह जसले ChatGPT को प्रयोग गरिरहेको थियो
2. दोस्रो समूह जसले केवल Google सर्चको प्रयोग गरिरहेको थियो
3. र तेस्रो समूह जसलाई कुनै पनि डिजिटल उपकरण दिइएको थिएन

तीनै समूहलाई एउटै किसिमको SAT-शैलीको निबन्ध लेख्ने कार्य दिइयो र उनीहरूको मस्तिष्कको गतिविधि ३२ इलेक्ट्रोडहरूले सुसज्जित EEG (Electroencephalography) मेसिन मार्फत रेकर्ड गरियो।

नतिजा रहे चकित पार्ने

१. ChatGPT प्रयोगकर्ताहरूमा न्यूनतम मस्तिष्क गतिविधि

अनुसन्धानमा पाइयो कि ChatGPT को प्रयोग गर्ने विद्यार्थीहरू न केवल सोच्नमा निष्क्रिय रहे, तर उनीहरू उपकरणको सहयोगबाट प्राप्त उत्तरहरूलाई आफ्नो भाषामा बदल्न पनि असफल रहे। अधिकांशले सीधा नक्कल गरे। यसले उनीहरूको मस्तिष्कका ती भागहरू, जुन रचनात्मकता, गहिरो सोच र स्मृतिसँग जोडिएका छन्, सक्रिय नै भएनन्।

२. Google सर्चले दिमागलाई सक्रिय बनायो

Google सर्च प्रयोगकर्ताहरूमा तुलनात्मक रूपमा बढी मस्तिष्क गतिविधि देखियो। यसको कारण यो थियो कि उनीहरूलाई विषयको जानकारी पढ्न, बुझ्न र त्यसपछि आफ्नो शब्दमा प्रस्तुत गर्नुपरेको थियो। अर्थात् परम्परागत इन्टरनेट सर्च अहिले पनि सोच्ने प्रक्रियालाई चालू राख्छ।

३. कुनै पनि उपकरण बिना काम गर्नेहरूको प्रदर्शन सबैभन्दा राम्रो रह्यो

जुन विद्यार्थीहरू कुनै पनि उपकरण बिना निबन्ध लेखिरहेका थिए, उनीहरूको दिमागमा सबैभन्दा बढी गतिविधि देखियो। उनीहरूको रचनात्मक केन्द्र, दीर्घकालीन स्मृति र ध्यान केन्द्रित क्षेत्रमा उच्चतम गतिविधि रेकर्ड गरियो। उनीहरूले सोचविचार गरेर जवाफ लेखे र आफ्नो व्यक्तिगत भाषा शैली अपनाए।

उपकरण परिवर्तन गर्दा के भयो?

अनुसन्धानलाई थप गहिराइ दिनका लागि पछि विद्यार्थीहरूसँग त्यही निबन्ध फेरि लेखाइयो, तर यस पटक उपकरणहरू स्विच गरियो।

• जसले पहिले ChatGPT को प्रयोग गरेका थिए, अब उनीहरूलाई कुनै पनि उपकरण बिना लेख्न भनियो।
• भने जसले पहिले उपकरण बिना लेखेका थिए, उनीहरूलाई ChatGPT प्रयोग गर्ने अनुमति दिइयो।

नतिजा फेरि चकित पार्ने थिए। जसले पहिले ChatGPT बाट लेखिरहेका थिए, उनीहरू आफ्नो पहिलो निबन्धलाई राम्ररी सम्झन पनि सकेनन्। जबकि जसले पहिले आफैँ लेखेका थिए, ChatGPT प्रयोग गर्दा उनीहरूले उपकरणको सीमाहरूलाई राम्रोसँग बुझे र आफ्नो जवाफलाई त्यसमा राम्रो रूपमा ढाले।

यस अध्ययनले के भन्छ?

MIT को यस अध्ययनले स्पष्ट रूपमा देखाउँछ कि ChatGPT जस्ता AI उपकरणहरू छोटो बाटोको रूपमा काम गर्छन्, तर जब सिकाइ र मानसिक विकासको कुरा आउँछ, यसले हाम्रो आलोचनात्मक सोच क्षमतालाई हानी पुर्‍याउन सक्छ।

AI उपकरणहरूको सहयोगमा विद्यार्थीहरूले छिटो निबन्ध वा उत्तर तयार गर्न सक्छन्, तर उनीहरू त्यो प्रक्रियामा केही नयाँ सिक्न सक्दैनन्। सोच्ने, विश्लेषण गर्ने र व्यक्तिगत भाषा निर्माण गर्ने क्षमता क्रमशः कमजोर हुँदै जान्छ।

के गर्नुपर्छ?

AI को प्रयोग पूर्ण रूपमा गलत छैन। तर यसको सन्तुलित प्रयोग आवश्यक छ। विशेषज्ञहरूको मान्यता छ कि:

• विद्यार्थीहरूले पहिले आफैँ सोच्ने र जवाफ बनाउने प्रयास गर्नुपर्छ।
• ChatGPT वा अन्य AI उपकरणहरूलाई केवल सहायकको रूपमा प्रयोग गर्नुपर्छ, मुख्य स्रोतको रूपमा होइन।
• विद्यालय र कलेजहरूले AI साक्षरता पढाउनुपर्छ ताकि विद्यार्थीहरू बुझ्न सकून् कि AI लाई कहिले र कसरी प्रयोग गर्ने।