महाभियोगद्वारा हटाइएकी पहिलो महिला प्रधानन्यायाधीश सुशीला कार्की आठ वर्षपछि अन्तरिम सरकारको नेतृत्वमा

राजनीतिक संकटका बीच नेपालको पहिलो महिला प्रधानन्यायाधीश सुशीला कार्कीलाई अन्तरिम सरकारको प्रमुख चयन गरिएको छ। सन् २०१७ मा महाभियोगद्वारा हटाइएकी कार्की अब आठ वर्षपछि सत्तामा फर्कदै देशलाई नयाँ दिशा दिनेछिन्।

नेपाल अपडेट: नेपालको राजनीति अहिले ठूलो परिवर्तनको चरणमा छ। आठ वर्षअघि सत्ताबाट हटाउन महाभियोगको सहारा लिइएको एउटा नाम फेरि चर्चामा छ। यो नाम हो सुशीला कार्की। नेपालको पहिलो महिला प्रधानन्यायाधीश रहिसकेकी कार्की अब अन्तरिम सरकारको नेतृत्व सम्हाल्न जाँदैछिन्।

उनको कथा संघर्ष, साहस र न्यायका लागि निरन्तर लडाइँको उदाहरण हो। जुन देशको सत्ताले एकपटक उनलाई बाटो देखायो, आज त्यही देशले संकटको घडीमा उनलाई सबैभन्दा ठूलो जिम्मेवारी सुम्पेको छ।

सुशीला कार्कीको यात्रा: पहिलो महिला प्रधानन्यायाधीश

सुशीला कार्कीको जन्म सन् १९५५ मा नेपालमा भएको थियो। प्रारम्भिक शिक्षापछि उनले कानुनमा डिग्री हासिल गरिन् र न्यायिक सेवामा पाइला राखिन्। बिस्तारै उनले आफ्नो ज्ञान र कडा परिश्रमले न्यायपालिकामा एक बलियो पहिचान बनाइन्।

सन् २०१६ मा उनी नेपालको पहिलो महिला प्रधानन्यायाधीश बनिन्। यो नेपालको इतिहासमा एक महत्वपूर्ण कोसेढुंगा सावित भयो। उनको कार्यकालमा धेरै यस्ता निर्णयहरू आए जसले न्यायपालिकालाई नयाँ दिशा दियो। विशेषगरी लैङ्गिक समानता र न्यायिक सुधारका क्षेत्रमा उनले ठूलो योगदान दिइन्।

विवादका बीच महाभियोगको सामना

तर, उनको कार्यकाल सहज थिएन। सन् २०१७ मा उनीमाथि सरकारको काममा हस्तक्षेप गरेको आरोप लाग्यो। संसदमा उनीविरुद्ध महाभियोग प्रस्ताव ल्याइयो। यो नेपालको राजनीति र न्यायपालिका दुवैका लागि ऐतिहासिक र विवादित घटना थियो।

महाभियोगका कारण उनी निलम्बनमा परिन्। यो उनको व्यक्तिगत र व्यावसायिक जीवनको सबैभन्दा कठिन समय थियो। तर कार्की पछि हट्ने व्यक्ति थिइनन्। उनले यो निर्णयविरुद्ध सर्वोच्च अदालतमा मुद्दा दायर गरिन्।

सर्वोच्च अदालतको ऐतिहासिक फैसला

उनको अवकाशको एक दिन मात्र बाँकी थियो, तब सर्वोच्च अदालतले एक ठूलो फैसला सुनायो। अदालतले उनीविरुद्ध ल्याइएको महाभियोग खारेज गर्‍यो। यो फैसला न केवल कार्कीका लागि, बल्कि नेपालको न्यायपालिकाका लागि पनि ऐतिहासिक साबित भयो। यहाँबाट यो स्पष्ट भयो कि सुशीला कार्की केवल एक न्यायाधीश नभई लोकतन्त्र र न्यायको आवाज पनि हुन्। उनले साबित गरिन् कि सत्य र कानुनका अगाडि राजनीतिक शक्ति धेरै समय टिक्न सक्दैन।

आठ वर्षपछि भाग्य पल्टियो

आज त्यो घटना इतिहास बनिसकेको छ र आठ वर्षपछि परिस्थिति पूर्ण रूपमा परिवर्तन भएको छ। नेपाल अहिले राजनीतिक र सामाजिक अशान्तिबाट गुज्रिरहेको छ। निरन्तरको प्रदर्शन र हिंसाका बीच सरकार अस्थिर भयो र प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले राजीनामा दिनुपर्‍यो। यस्तो समयमा 'हामी नेपाली' नामको एक गैरसरकारी संस्थाले सुशीला कार्कीलाई अन्तरिम सरकारको प्रमुख बनाउने प्रस्ताव राख्यो, जसलाई काठमाडौंको मेयर बालेन शाहको पनि समर्थन मिल्यो। अन्ततः यो तय भयो कि अब त्यही सुशीला कार्की, जसलाई एकपटक महाभियोगमार्फत सत्ताबाट हटाइएको थियो, देशको नेतृत्व सम्हाल्नेछिन्।

किन विशेष छ कार्कीको राजनीतिमा आगमन

कार्कीको राजनीतिमा प्रवेश केवल एक औपचारिक परिवर्तन होइन। यो त्यस देशका लागि ठूलो सन्देश हो, जसले एकपटक उनलाई सत्ताबाट टाढा राख्यो। अब त्यही देशले मान्दैछ कि संकटको घडीमा सबैभन्दा सही नेतृत्व उनी नै दिन सक्छिन्।

यो स्थिति अझै रोचक छ किनकि एक समयमा उनलाई "सरकारी हस्तक्षेप" को नाममा हटाइएको थियो। तर आज उनीमाथि देशको बागडोर सम्हाल्ने विश्वास व्यक्त गरिएको छ।

नेपालमा जेन-जीको आक्रोश

नेपालमा वर्तमान अवस्था निकै गम्भीर छ। हालै भएको जेन-जी विरोध प्रदर्शनमा अहिलेसम्म ३० जनाको मृत्यु भइसकेको छ भने १००० भन्दा बढी घाइते भएका छन्। यो आन्दोलन युवाहरूको असन्तुष्टिको प्रतीक हो, जो राजनीतिक स्थिरता र परिवर्तनको माग गरिरहेका छन्। युवाहरूको आक्रोश यति बढ्यो कि प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले राजीनामा दिनुपर्‍यो। यसपछि प्रदर्शनकारीहरूले कार्कीको नामलाई समर्थन गरे। यो अनुमान गरिएको छ कि जेन-जीको विश्वास कार्कीमा टिकेको छ।