ਈਡੀ ਵੱਲੋਂ ਗੂਗਲ ਅਤੇ ਮੈਟਾ ਨੂੰ ਨੋਟਿਸ ਜਾਰੀ, ਸੱਟੇਬਾਜ਼ੀ ਐਪ ਮਾਮਲੇ 'ਚ ਜਾਂਚ ਤੇਜ਼

ਇਨਫੋਰਸਮੈਂਟ ਡਾਇਰੈਕਟੋਰੇਟ (ਈਡੀ) ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਦੋ ਵੱਡੀਆਂ ਟੈਕ ਕੰਪਨੀਆਂ ਗੂਗਲ ਅਤੇ ਮੈਟਾ ਨੂੰ ਨੋਟਿਸ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਈਡੀ ਸੱਟੇਬਾਜ਼ੀ ਐਪ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਸਿਲਸਿਲੇ ਵਿੱਚ ਦੋਵਾਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਨੁਮਾਇੰਦਿਆਂ ਨੂੰ 21 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਹੋਣ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਇਨਫੋਰਸਮੈਂਟ ਡਾਇਰੈਕਟੋਰੇਟ (ED) ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਦਿੱਗਜ ਟੈਕ ਕੰਪਨੀਆਂ Google ਅਤੇ Meta ਨੂੰ ਸੰਮਨ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਈਡੀ ਵੱਲੋਂ ਇਹ ਕਾਰਵਾਈ ਆਨਲਾਈਨ ਸੱਟੇਬਾਜ਼ੀ ਐਪ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਮਨੀ ਲਾਂਡਰਿੰਗ ਅਤੇ ਹਵਾਲਾ ਵਰਗੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਦੇ ਤਹਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਦੋਵਾਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਨੁਮਾਇੰਦਿਆਂ ਨੂੰ 21 ਜੁਲਾਈ, 2025 ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਹੋਣ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਈਡੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਤੋਂ ਪੁੱਛਗਿੱਛ ਕਰਕੇ ਇਹ ਜਾਣਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੇਗੀ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਰਾਹੀਂ ਸੱਟੇਬਾਜ਼ੀ ਐਪਸ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ-ਪ੍ਰਸਾਰ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਨੂੰ ਹੱਲਾਸ਼ੇਰੀ ਮਿਲੀ।

ਕੀ ਹੈ ਪੂਰਾ ਮਾਮਲਾ?

ਈਡੀ ਦੀ ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਖੁਲਾਸਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਕਈ ਆਨਲਾਈਨ ਬੈਟਿੰਗ ਐਪਸ ਹਵਾਲਾ ਅਤੇ ਮਨੀ ਲਾਂਡਰਿੰਗ ਵਰਗੇ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਪਤ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਐਪਸ ਨੂੰ Google ਅਤੇ Meta ਦੇ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਰਾਹੀਂ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਮੋਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਅਤੇ ਲੋਕਪ੍ਰਿਯਤਾ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਐਪਸ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਲ ਵਿੱਚ ਫਸਾਉਣਾ ਆਸਾਨ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਕਮਾਈ ਨੂੰ ਸਫੈਦ ਧਨ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਦਾ ਰਸਤਾ ਵੀ ਖੁੱਲ੍ਹ ਗਿਆ।

Google ਦੇ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਵਿੱਚ YouTube, Google Ads ਅਤੇ Play Store ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜਿੱਥੇ ਅਜਿਹੇ ਐਪਸ ਦੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਮੋਸ਼ਨ ਹੁੰਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਉੱਥੇ ਹੀ Meta ਦੇ Facebook, Instagram ਅਤੇ WhatsApp 'ਤੇ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਐਪਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮੋਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ 'ਤੇ ਸਵਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਏ।

ਕਿਵੇਂ ਜੁੜੇ Google ਅਤੇ Meta ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਨਾਲ?

ਈਡੀ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ, Google ਅਤੇ Meta ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਆਨਲਾਈਨ ਸੱਟੇਬਾਜ਼ੀ ਐਪਸ ਨੂੰ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਲਈ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਅਤੇ ਸਲਾਟ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਏ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਪਲੇਟਫਾਰਮ 'ਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਐਪਸ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਲੋਕਪ੍ਰਿਯਤਾ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦਗਾਰ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਰਾਹੀਂ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕਮਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਫਾਇਦਾ ਪਹੁੰਚਾਇਆ। ਐਪਸ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚੀ।

ਈਡੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਨੀਤੀਆਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਦੀ ਜਾਂਚ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਇਹ ਸਾਫ ਹੋ ਸਕੇ ਕਿ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਐਪਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮੋਟ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹੜੇ ਨਿਯਮਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਉਲੰਘਣ ਹੋਇਆ।

ਈਡੀ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਕਾਰਵਾਈ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੈਲੀਬ੍ਰਿਟੀਜ਼ ਦਾ ਆਇਆ ਨਾਮ ਸਾਹਮਣੇ

ਈਡੀ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਇਹ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਵਿੱਚ ਜੁੱਟੇ ਹਨ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਐਪਸ ਦੇ ਪ੍ਰਮੋਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਕਿਸ ਪੱਧਰ ਤੱਕ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਜਾਂ ਮਿਲੀਭੁਗਤ ਹੋਈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤੇਲੰਗਾਨਾ ਅਤੇ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇਸ ਘੋਟਾਲੇ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 5 ਐਫਆਈਆਰ ਦਰਜ ਹੋ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ। ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਕਈ ਵੱਡੇ ਤੇਲਗੂ ਫਿਲਮ ਇੰਡਸਟਰੀ ਦੇ ਸਿਤਾਰਿਆਂ ਅਤੇ ਟੀਵੀ ਐਕਟਰਸ ਦੇ ਨਾਮ ਇਸ ਘੋਟਾਲੇ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹਨ।

ਪਿਛਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਈਡੀ ਨੇ ਤੇਲਗੂ ਸਿਨੇਮਾ ਨਾਲ ਜੁੜੇ 29 ਸੈਲੀਬ੍ਰਿਟੀਜ਼ ਤੋਂ ਪੁੱਛਗਿੱਛ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਰਹੇ ਵੱਡੇ ਨਾਮ:

• ਵਿਜੇ ਦੇਵਰਕੋਂਡਾ
• ਰਾਣਾ ਦੱਗੂਬਾਤੀ
• ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਰਾਜ
• ਨਿਧੀ ਅਗਰਵਾਲ
• ਪ੍ਰਣੀਤਾ ਸੁਭਾਸ਼
• ਮੰਚੂ ਲਕਸ਼ਮੀ

ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੈਲੇਬਸ 'ਤੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਐਪਸ ਦੇ ਪ੍ਰਮੋਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਰਥਿਕ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਰਹੇ।

ਇਨ੍ਹਾਂ ਆਨਲਾਈਨ ਸੱਟੇਬਾਜ਼ੀ ਐਪਸ ਦੀ ਜਾਂਚ ਜਾਰੀ

• ਜੰਗਲ ਰਮੀ
• ਏ23 (A23)
• ਜੀਤਵਿਨ
• ਪਰੀਮੈਚ (Parimatch)
• ਲੋਟਸ365 (Lotus365)

ਇਨ੍ਹਾਂ ਐਪਸ 'ਤੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਆਪਰੇਟ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਨਾਲ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਕਾਲਾ ਧਨ ਇੱਧਰ-ਉੱਧਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਈਡੀ ਇਸ ਜਾਂਚ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਆਖ਼ਿਰ ਕਿਉਂ ਅਤੇ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ Google ਅਤੇ Meta ਵਰਗੀਆਂ ਗਲੋਬਲ ਦਿੱਗਜ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਪਲੇਟਫਾਰਮਸ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਹੱਲਾਸ਼ੇਰੀ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ।