ਅਮਰੀਕਾ ਦੁਆਰਾ ਲਗਾਈ ਗਈ ਟੈਰਿਫ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੋਲਰ ਸੈਕਟਰ ਦੇ ਨਿਰਯਾਤ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਸਥਾਨਕ ਮੰਗ ਇਸਨੂੰ ਪੂਰੀ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਰਕਾਰੀ ਨੀਤੀਆਂ, ਸਬਸਿਡੀਆਂ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਦੀ ਵਧ ਰਹੀ ਮੰਗ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੋਲਰ ਊਰਜਾ ਸੈਕਟਰ ਨੂੰ ਗਤੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਆਪਣੀ ਸਮਰੱਥਾ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਸਪਲਾਈ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਚੀਨ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਦਾ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ।
India solar industry: ਅਮਰੀਕੀ ਟੈਰਿਫ ਦੇ ਦਬਾਅ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਭਾਰਤ ਦਾ ਸੋਲਰ ਊਰਜਾ ਸੈਕਟਰ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਭਾਰਤੀ ਸੋਲਰ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਗਾਹਕ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪਰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਟਰੰਪ ਦੁਆਰਾ 50% ਟੈਰਿਫ ਲਗਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਿਰਯਾਤ ਚੁਣੌਤੀਪੂਰਨ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਥਾਨਕ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਸਾਫ਼ ਊਰਜਾ ਦੀ ਵਧ ਰਹੀ ਮੰਗ, ਸਰਕਾਰੀ ਨੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਲਾਗਤ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਨੇ ਇਸ ਉਦਯੋਗ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਜੈਪੁਰ ਦੀ ReNew ਅਤੇ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਦੀ Vega Solar ਵਰਗੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਉਤਪਾਦਨ ਸਮਰੱਥਾ ਵਧਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਨੇ 2030 ਤੱਕ 500 ਗੀਗਾਵਾਟ ਸਾਫ਼ ਊਰਜਾ ਦਾ ਟੀਚਾ ਰੱਖਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੋਲਰ ਊਰਜਾ ਦੀ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਹੋਵੇਗੀ।
ਸਥਾਨਕ ਬਾਜ਼ਾਰ ਬਣਿਆ ਆਧਾਰ
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਵਧ ਰਹੀ ਮੰਗ ਅਤੇ ਸਾਫ਼ ਊਰਜਾ ਵੱਲ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਝੁਕਾਅ ਇਸ ਸੈਕਟਰ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਆਧਾਰ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਅਮਰੀਕੀ ਟੈਰਿਫ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਨਿਰਯਾਤ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰੇਗਾ, ਪਰ ਦੇਸ਼ ਅੰਦਰ ਸੋਲਰ ਊਰਜਾ ਦੀ ਲੋੜ ਇੰਨੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਗਾਹਕ ਲੱਭਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਨਹੀਂ ਆਵੇਗੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਤਿਹਾਈ ਸੋਲਰ ਪੈਨਲ ਅਮਰੀਕਾ ਭੇਜੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਹੁਣ ਨਿਰਯਾਤ ਘਟਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਪੈਨਲ ਸਥਾਨਕ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਵਿਕਣਗੇ।
ਅਮਰੀਕੀ ਟੈਰਿਫ ਦੀ ਚੁਣੌਤੀ
ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਸਾਮਾਨਾਂ 'ਤੇ 50% ਟੈਰਿਫ ਲਗਾਇਆ ਸੀ। ਇਸਦਾ ਸਿੱਧਾ ਅਸਰ ਸੋਲਰ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਨਿਰਯਾਤ 'ਤੇ ਪਿਆ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਭਾਰਤੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਗਾਹਕ ਸੀ। ਪਰ ਹੁਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਧਿਆਨ ਬਦਲਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੈ ਕਿ ਅਮਰੀਕੀ ਟੈਰਿਫ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਨੁਕਸਾਨ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਸਥਾਨਕ ਮੰਗ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਵੀ ਇਸ ਸੈਕਟਰ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਸਮਰਥਨ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ।
ਚੀਨ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੀ ਤਿਆਰੀ
ਚੀਨ ਅਜੇ ਵੀ ਦੁਨੀਆ ਦੇ 80% ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੋਲਰ ਭਾਗਾਂ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਕੱਚਾ ਮਾਲ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਉਪਕਰਨ ਚੀਨ ਤੋਂ ਹੀ ਆਯਾਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਉਤਪਾਦਨ ਸਮਰੱਥਾ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧਾਈ ਹੈ। ਹੁਣ ਭਾਰਤੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਸਿਰਫ ਸਥਾਨਕ ਲੋੜਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੀਆਂ, ਬਲਕਿ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਨਿਰਯਾਤ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ ਘਟਾਉਣ ਵੱਲ ਵਧ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧ ਰਹੀ ਉਤਪਾਦਨ ਸਮਰੱਥਾ
ਜੈਪੁਰ ਦੀ ReNew ਕੰਪਨੀ ਹਰ ਸਾਲ ਇੰਨੇ ਸੋਲਰ ਮੋਡਿਊਲ ਤਿਆਰ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਲਗਭਗ 4 ਗੀਗਾਵਾਟ ਬਿਜਲੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਲਗਭਗ 25 ਲੱਖ ਭਾਰਤੀ ਘਰਾਂ ਦੀ ਊਰਜਾ ਲੋੜ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਹੈ। ਇਹ ਫੈਕਟਰੀ ਲਗਭਗ 1,000 ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੋਲਰ ਊਰਜਾ ਉਦਯੋਗ ਦੀ ਵਧ ਰਹੀ ਗਤੀ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਦੀ Vega Solar ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਮਾਡਲ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਕੋਵਿਡ-19 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ 90% ਕਾਰੋਬਾਰ ਨਿਰਯਾਤ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਸੀ ਅਤੇ ਸਿਰਫ 10% ਸਥਾਨਕ ਸਪਲਾਈ 'ਤੇ। ਹੁਣ ਇਹ ਅਨੁਪਾਤ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਦਲ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਬਾਜ਼ਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮੁੱਖ ਆਧਾਰ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਇਸ ਸੈਕਟਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਨ ਦੇਣ ਲਈ ਲਗਾਤਾਰ ਨੀਤੀਗਤ ਫੈਸਲੇ ਲੈ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਬਸਿਡੀਆਂ, ਟੈਕਸ ਛੋਟਾਂ ਅਤੇ ਸਾਫ਼ ਊਰਜਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਨ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਬਲ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਕੋਲੇ 'ਤੇ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬਿਜਲੀ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਸੋਲਰ ਊਰਜਾ ਦੀ ਲਾਗਤ ਹੁਣ ਲਗਭਗ ਅੱਧੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਾਰਨ ਕੰਪਨੀਆਂ ਇਸਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਊਰਜਾ ਲੋੜ ਮੰਨ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਸੋਲਰ ਊਰਜਾ ਦਾ ਵਧਦਾ ਦਾਇਰਾ
ਪਿਛਲੇ 10 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਸਥਾਪਤ ਸੋਲਰ ਊਰਜਾ ਸਮਰੱਥਾ 30 ਗੁਣਾ ਵਧ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 170 ਗੀਗਾਵਾਟ ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਊਰਜਾ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਪਾਈਪਲਾਈਨ ਵਿੱਚ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸੋਲਰ ਊਰਜਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਨ। ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਪੂਰੇ ਹੋ ਜਾਣਗੇ। ਭਾਰਤ ਨੇ 2030 ਤੱਕ 500 ਗੀਗਾਵਾਟ ਸਾਫ਼ ਊਰਜਾ ਉਤਪਾਦਨ ਦਾ ਟੀਚਾ ਰੱਖਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੋਲਰ ਊਰਜਾ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੋਵੇਗਾ।
ਨਿਰਯਾਤ ਤੋਂ ਨਵੀਂ ਗਤੀ ਮਿਲੇਗੀ
IEEFA ਅਤੇ JMK Research ਵਰਗੀਆਂ ਏਜੰਸੀਆਂ ਦਾ ਮਤ ਹੈ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਸੋਲਰ ਮੋਡਿਊਲ ਦੀ ਮੰਗ ਸਥਾਨਕ ਵਿਕਰੀ ਤੋਂ ਕਾਫ਼ੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਇਸ ਲਈ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿਉਂਕਿ ਭਾਰਤ ਸਿਰਫ ਆਪਣੇ ਲਈ ਮੋਡਿਊਲ ਨਹੀਂ ਬਣਾਏਗਾ, ਬਲਕਿ ਨਿਰਯਾਤ ਵੀ ਕਰੇਗਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਚੀਨ ਤੋਂ ਆਯਾਤ ਦੀ ਲੋੜ ਅਜੇ ਵੀ ਹੈ, ਪਰ ਭਾਰਤ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਇਸ ਨਿਰਭਰਤਾ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਵੱਲ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।