ભારતના મુખ્ય ન્યાયાધીશ (CJI) ભૂષણ ગવઈએ બુધવારે મુંબઈમાં યોજાયેલા એક કાર્યક્રમમાં જણાવ્યું હતું કે નિર્માણ પામી રહેલું નવું બોમ્બે હાઈકોર્ટ સંકુલ વૈભવશાળી ખર્ચનું ઉદાહરણ ન હોવું જોઈએ.
નવી દિલ્હી: ભારતના મુખ્ય ન્યાયાધીશ (CJI) ભૂષણ ગવઈએ બુધવારે મુંબઈના બાંદ્રા (પૂર્વ)માં નિર્માણ પામનારા નવા બોમ્બે હાઈકોર્ટ સંકુલનો શિલાન્યાસ કરતા જણાવ્યું હતું કે આ ઇમારત ન્યાયનું પ્રતીક હોવી જોઈએ, ન કે શાહી ઠાઠમાઠનું ઉદાહરણ. તેમણે સ્પષ્ટપણે કહ્યું, “આ ન્યાયનું મંદિર છે, કોઈ સાત-સિતારા હોટેલ નથી.
મુખ્ય ન્યાયાધીશે પોતાના સંબોધનમાં ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે ન્યાયિક માળખાનું નિર્માણ કરતી વખતે દેખાડા કે વૈભવશાળી ખર્ચ ટાળવો જોઈએ અને ખાતરી કરવી જોઈએ કે આ ઇમારત બંધારણમાં સમાવિષ્ટ લોકશાહી મૂલ્યોને પ્રતિબિંબિત કરે.
વૈભવશાળી ખર્ચ ટાળવાની સલાહ
CJI ગવઈએ પોતાના ભાષણમાં કહ્યું કે કેટલીક મીડિયા રિપોર્ટ્સમાં નવી ઇમારતને લઈને અતિશય ખર્ચ અને વૈભવની વાત કરવામાં આવી હતી. તેમણે કટાક્ષ કરતાં કહ્યું કે “સાંભળવામાં આવ્યું છે કે બે ન્યાયાધીશો માટે અલગ-અલગ લિફ્ટ બનાવવામાં આવી રહી છે. પરંતુ હવે ન્યાયાધીશો સામંતશાહી પ્રભુ નથી રહ્યા. અમે જનતાની સેવા કરવા માટે છીએ, ન કે તેમના પર રાજ કરવા માટે.
તેમણે આગળ કહ્યું કે ન્યાયિક સંસ્થાઓ સમાજની મૂળભૂત જરૂરિયાતોને ધ્યાનમાં રાખીને જ બનાવવી જોઈએ. તેમનો આ સંદેશ હતો કે ન્યાયિક વ્યવસ્થાની ગરિમા સાદગીમાં છે, ન કે ભવ્યતામાં.
લોકશાહી મૂલ્યોનું સન્માન
CJI ગવઈએ કહ્યું કે ભારતનું ન્યાયતંત્ર લોકશાહીના મૂળિયામાં વસેલું છે, તેથી નવી અદાલતોનું નિર્માણ પણ તે જ મૂલ્યોને દર્શાવવું જોઈએ. તેમણે કહ્યું, ન્યાયપાલિકાનો ઉદ્દેશ્ય જનતાની સેવા કરવાનો છે. અમે કોઈ શાહી મહેલ નથી બનાવી રહ્યા, પરંતુ એવી જગ્યા બનાવી રહ્યા છીએ જ્યાં દરેક નાગરિકને સમાન રીતે ન્યાય મળી શકે.
તેમણે કહ્યું કે ન્યાયાલય ભવનોની યોજના બનાવતી વખતે માત્ર ન્યાયાધીશોની જરૂરિયાતોને જ નહીં, પરંતુ વાદીઓ — એટલે કે સામાન્ય નાગરિકોની સુવિધાઓને પણ પ્રાથમિકતા આપવી જોઈએ.
CJI ગવઈની મહારાષ્ટ્રમાંથી ભાવનાત્મક વિદાય
મુખ્ય ન્યાયાધીશ ભૂષણ ગવઈ, જેઓ આ જ મહિનાની 24 નવેમ્બરે નિવૃત્ત થવા જઈ રહ્યા છે, તેમણે આ કાર્યક્રમ દરમિયાન કહ્યું કે આ તેમની મહારાષ્ટ્રની છેલ્લી સત્તાવાર યાત્રા છે. તેમણે કહ્યું, મને ગર્વ છે કે હું મારા કાર્યકાળના અંત પહેલા મારા ગૃહ રાજ્યમાં દેશના શ્રેષ્ઠ ન્યાયિક ભવનનો શિલાન્યાસ કરી રહ્યો છું.
CJI એ એ પણ ઉમેર્યું કે ન્યાયપાલિકા, વિધાનમંડળ અને કાર્યપાલિકા — ત્રણેયે બંધારણ હેઠળ મળીને સમાજને ન્યાય અને સમાનતા પ્રદાન કરવી જોઈએ. તેમણે કહ્યું કે ભારતની ન્યાયપાલિકા જનતાના વિશ્વાસ પર ટકેલી છે, અને તે વિશ્વાસ જાળવી રાખવો સર્વોચ્ચ પ્રાથમિકતા હોવી જોઈએ.
મુખ્યમંત્રી દેવેન્દ્ર ફડણવીસે પણ સંબોધન કર્યું
મહારાષ્ટ્રના નાયબ મુખ્યમંત્રી દેવેન્દ્ર ફડણવીસે કાર્યક્રમમાં જણાવ્યું હતું કે નવું બોમ્બે હાઈકોર્ટ ભવન જૂના ઐતિહાસિક માળખાનું પૂરક હશે, જે 1862 થી ભારતીય ન્યાયિક ઇતિહાસનું સાક્ષી રહ્યું છે. તેમણે જણાવ્યું કે જૂના ભવનનું નિર્માણ તે સમયે માત્ર ₹16,000 ના ખર્ચે પૂર્ણ થયું હતું, અને ₹300 ની બચત પણ થઈ હતી — જે સાદગી અને જવાબદેહીનું ઉદાહરણ છે.
ફડણવીસે કહ્યું કે નવા સંકુલની ડિઝાઇનને લોકશાહી અને જનસુગમ રાખવાની જવાબદારી પ્રખ્યાત આર્કિટેક્ટ હફીઝ કોન્ટ્રાક્ટરને સોંપવામાં આવી છે. તેમણે કહ્યું કે આ પ્રોજેક્ટ “લોકશાહીની ભાવના” ને અનુરૂપ હશે, ન કે કોઈ સામ્રાજ્યવાદી માળખા જેવો.
