યુએઈની એમિરેટ્સ એનબીડી બેંક પીજેએસસી આરબીએલ બેંકનું અધિગ્રહણ કરવાના અંતિમ તબક્કામાં છે, જેમાં ૧૫,૦૦૦ કરોડ રૂપિયાનું રોકાણ સામેલ છે. ડીલ પછી બેંકમાં તેનો ૫૧ ટકા હિસ્સો હશે. આ પગલું ભારતમાં મધ્ય પૂર્વ બેંકની હાજરીને મજબૂત કરશે અને આરબીએલ બેંકના શેરોમાં રેકોર્ડ તેજી જોવા મળી છે.
RBL Bank: ભારતના પ્રાઇવેટ બેંકિંગ સેક્ટરમાં એક મોટી ડીલ થવા જઈ રહી છે. યુએઈની બીજી સૌથી મોટી બેંક એમિરેટ્સ એનબીડી બેંક પીજેએસસી આરબીએલ બેંકના અધિગ્રહણ માટે ૧૫,૦૦૦ કરોડ રૂપિયાનું રોકાણ કરવાના અંતિમ તબક્કામાં છે. ડીલ ઇક્વિટી શેર અને વોરંટ્સ દ્વારા થશે, જેના પછી બેંકમાં એમિરેટ્સ એનબીડીનો હિસ્સો ૫૧ ટકા સુધી પહોંચી જશે. આ અધિગ્રહણ ભારત-પશ્ચિમ એશિયા રેમિટન્સ માર્કેટમાં બેંકની હાજરીને મજબૂત કરશે. આરબીએલ બેંકના શેર તાજેતરમાં રેકોર્ડ સ્તરે પહોંચી ગયા છે, અને ઔપચારિક જાહેરાત આરબીએલની ૧૮ ઓક્ટોબરની બોર્ડ બેઠક દરમિયાન કરી શકાય છે.
ડીલ પૂર્ણ થવા પર વિદેશી હિસ્સેદારી
આરબીએલનું વર્તમાન માર્કેટ કેપ આશરે ૧૭,૭૮૬.૮ કરોડ રૂપિયા છે. આ રોકાણ પૂર્ણ થવા પર એમિરેટ્સ એનબીડી બેંક પાસે બેંકની વિસ્તૃત ઇક્વિટી મૂડીનો ૫૧ ટકા હિસ્સો હશે. આનાથી યુએઈ બેંક આરબીએલનો સૌથી મોટો અને નિયંત્રક શેરહોલ્ડર બની જશે. આનાથી બેંકના સંચાલન અને નિર્ણય પ્રક્રિયામાં વિદેશી બેંકની મજબૂત હાજરી હશે.
સૂત્રોએ જણાવ્યું કે આરબીઆઈએ તાજેતરમાં આ કંટ્રોલ પરિવર્તનને સૈદ્ધાંતિક મંજૂરી આપી દીધી છે. આ રોકાણથી એશિયામાં એમિરેટ્સ એનબીડીની હાજરી વધશે અને ભારત-પશ્ચિમ એશિયાના ઉચ્ચ વૃદ્ધિવાળા રેમિટન્સ માર્કેટમાં બેંકની સ્થિતિ મજબૂત થશે. આરબીઆઈના આંકડા મુજબ, ખાડી દેશોમાં રહેતા ભારતીય પ્રવાસીઓ ભારતને મોકલવામાં આવતા કુલ રેમિટન્સનો લગભગ અડધો હિસ્સો પૂરો પાડે છે. નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૪માં ખાડી દેશોમાંથી ૩૮.૭ અબજ ડોલરની રકમ ભારત આવી, જેમાં યુએઈનો ફાળો સૌથી વધુ હતો.
આરબીએલ બેંકની બોર્ડ બેઠક અને ડીલની ઔપચારિક જાહેરાત
આરબીએલ બેંકની ૧૮ ઓક્ટોબરે બોર્ડ બેઠક યોજાવાની છે. આ બેઠકમાં બેંકના સપ્ટેમ્બરમાં સમાપ્ત થયેલા ત્રિમાસિક અને અર્ધવાર્ષિક પરિણામોને મંજૂરી આપવામાં આવશે. સૂત્રોએ જણાવ્યું કે ઔપચારિક ડીલની જાહેરાત બેઠક દરમિયાન અથવા તે પહેલાં કરી શકાય છે.
કોલ્હાપુરમાં આવેલી આરબીએલ બેંક ૧૦૦ ટકા પબ્લિક કંપની છે, જેમાં અનેક સ્થાનિક સંસ્થાઓ અને મ્યુચ્યુઅલ ફંડ નાની હિસ્સેદારી ધરાવે છે. આ ડીલમાં EY અને JP મોર્ગન સલાહકાર તરીકે કામ કરી રહ્યા છે.
આરબીએલના શેરોમાં રેકોર્ડ તેજી
આરબીએલ બેંકના શેરોએ તાજેતરના મહિનાઓમાં રેકોર્ડ પ્રદર્શન કર્યું છે. ગયા મહિને શેરમાં ૬.૫૮ ટકાનો ઉછાળો જોવા મળ્યો. આ વર્ષે અત્યાર સુધીમાં શેરોમાં લગભગ ૮૬ ટકાનો વધારો થયો છે. મંગળવારે બીએસઈ પર બેંકનો શેર ૨૯૩.૩૫ રૂપિયા પર કારોબાર કરી રહ્યો હતો અને કારોબારી સત્રમાં ૨૯૯.૬૫ રૂપિયા સુધી પહોંચીને ૫૨ અઠવાડિયાના ઉચ્ચતમ સ્તરને સ્પર્શી ગયો.
નિષ્ણાતોનું કહેવું છે કે આ ડીલનું માળખું તાજેતરમાં થયેલી IHC-સમ્માન કેપિટલ ડીલ જેવું હશે, જેમાં પસંદગીનું ફાળવણી (પ્રિફરન્શિયલ એલોટમેન્ટ) અને વોરંટ પછી ઓપન ઓફર સામેલ છે.
દેશમાં થયેલી અન્ય મોટી બેંકિંગ ડીલ્સ
આરબીએલ બેંક અને યુએઈ બેંક વચ્ચેની આ ડીલ ભારતની સૌથી મોટી બેંકિંગ ડીલ્સમાંની એક હશે. આ વર્ષની શરૂઆતમાં જાપાનની SMBC એ યસ બેંકમાં ૨૦ ટકા લઘુમતી હિસ્સેદારી ખરીદી હતી. આ ઉપરાંત, મિત્સુબિશી યુએફજી ફાઇનાન્સિયલ ગ્રુપ શ્રીરામ ફાઇનાન્સમાં લગભગ ૨૦ ટકા હિસ્સેદારી ખરીદવા માટે સક્રિય રહ્યું.
આ પ્રકારના વિદેશી રોકાણે ભારતીય બેંકિંગ સેક્ટરમાં નવી તકો અને વૈશ્વિક ભાગીદારીના દરવાજા ખોલ્યા છે.
આરબીઆઈના FDI નિયમો અને નિયંત્રક હિસ્સેદારી
વર્તમાન FDI નિયમો હેઠળ ભારતીય ખાનગી બેંકોમાં કુલ વિદેશી ભાગીદારી ૭૪ ટકા સુધીની મંજૂરી છે. દરેક યુનિટમાં વિદેશી હિસ્સેદારી મહત્તમ ૧૫ ટકા સુધી મર્યાદિત છે. આરબીઆઈના નિયમો કોઈપણ વિદેશી બેંકને ભારતીય બેંકમાં નિયંત્રક હિસ્સેદારી લેવાની મંજૂરી આપતા નથી.
જોકે, કેટલાક અપવાદ પણ છે. ઉદાહરણ તરીકે, ૨૦૧૮માં પ્રેમ વત્સના ફેરફેક્સ દ્વારા બીમાર કેથોલિક સીરિયન બેંકમાં ૫૧ ટકા હિસ્સેદારી અને ૨૦૨૦માં DBS દ્વારા લક્ષ્મી વિલાસ બેંકનું અધિગ્રહણ. આ કિસ્સામાં પણ આરબીઆઈએ મતદાન અધિકારો પર કડકાઈ દાખવી છે, જે ૨૬ ટકા સુધી મર્યાદિત છે.
