૨૨ સપ્ટેમ્બરથી GST સુધારા હેઠળ, નવીનીકરણીય ઊર્જા પરનો ટેક્સ ૧૨% થી ઘટાડીને ૫% કરવામાં આવ્યો છે. આનાથી ૩ કિલોવોટ સુધીના રૂફટોપ સોલાર સિસ્ટમની કિંમતમાં ૯,૦૦૦-૧૦,૫૦૦ રૂપિયા સુધીની બચત થશે. PM-કુસુમ યોજના હેઠળ ખેડૂતોને પણ લાભ મળશે અને દેશમાં સ્વચ્છ ઊર્જા સસ્તી બનશે.
નવા GST દરો: સરકારે નવીનીકરણીય ઊર્જા પર GST દર ૧૨% થી ઘટાડીને ૫% કરવાની જાહેરાત કરી છે, જે ૨૨ સપ્ટેમ્બરથી લાગુ થશે. આનાથી ૩ કિલોવોટ સુધીના રૂફટોપ સોલાર સિસ્ટમની કિંમતમાં ૯,૦૦૦ થી ૧૦,૫૦૦ રૂપિયા સુધીનો ઘટાડો થશે. PM-કુસુમ યોજના હેઠળ ખેડૂતોને સીધો લાભ મળશે, જેનાથી સ્વચ્છ ઊર્જા પ્રોજેક્ટ્સનો ખર્ચ ઘટશે અને વીજળી ઉત્પાદન સસ્તું બનશે.
ઘરો અને ખેડૂતોને સીધો લાભ
નવીનીકરણીય ઊર્જા મંત્રાલયે બુધવારે જણાવ્યું કે આ પગલાથી લાખો પરિવારો માટે સૌર ઊર્જા અપનાવવાનું સરળ બનશે. પ્રધાનમંત્રી સૂર્ય ઘર મફત વીજળી યોજના (PM-KUSUM Scheme) હેઠળ રૂફટોપ સોલાર સિસ્ટમની કિંમતમાં પણ ઘટાડો થશે. આનાથી ઘરો, ખેડૂતો, ઉદ્યોગો અને ડેવલપર્સને સીધો લાભ મળશે.
ખાસ કરીને ખેડૂતો માટે આ બદલાવ ફાયદાકારક સાબિત થશે. લગભગ ૨.૫ લાખ રૂપિયાના ખર્ચે ૫ HP નો સોલાર પંપ હવે ૧૭,૫૦૦ રૂપિયા સસ્તો મળશે. ૧૦ લાખ સોલાર પંપ પર લાગુ થતાં, ખેડૂતોને સામૂહિક રીતે ૧,૭૫૦ કરોડ રૂપિયાની બચત થશે. આનાથી સિંચાઈ વધુ સસ્તી અને ટકાઉ બનશે.
મોટા પાયે પ્રોજેક્ટ્સ પર અસર
મંત્રાલયે જણાવ્યું કે ઉદાહરણ તરીકે, એક યુટિલિટી-સ્તરના સૌર પ્રોજેક્ટનો મૂડી ખર્ચ જે સામાન્ય રીતે ૩.૫-૪ કરોડ રૂપિયા પ્રતિ મેગાવોટ હોય છે, GST સુધારાથી ૨૦-૨૫ લાખ રૂપિયા પ્રતિ મેગાવોટ સુધીનો ઘટાડો થશે.
તેવી જ રીતે, ૫૦૦ મેગાવોટના સોલાર પાર્કની કિંમતમાં ૧૦૦ કરોડ રૂપિયાથી વધુની બચત થઈ શકે છે. GSTમાં ઘટાડો થવાથી નવીનીકરણીય ઊર્જાના સ્તરિય શુલ્ક ઘટશે, જેનાથી વીજળી વિતરણ કંપનીઓ (Discoms) પર નાણાકીય બોજ ઘટશે.
આ સુધારાથી દેશભરમાં વીજળી ખરીદીના ખર્ચમાં વાર્ષિક ૨,૦૦૦-૩,૦૦૦ કરોડ રૂપિયાની બચત થવાની સંભાવના છે. આનાથી અંતિમ ગ્રાહકોને સસ્તી અને સ્વચ્છ વીજળી સુધી વધુ સારી પહોંચ મળશે. આ પગલું ભારતના વીજળી ક્ષેત્રની દીર્ઘકાલીન સ્થિરતાને મજબૂતી આપશે.
ઉદ્યોગ અને રોજગારને મળશે વેગ
ઓછા GST દરો નવીનીકરણીય ઊર્જા ઉપકરણોની કિંમતને ૩-૪ ટકા સુધી ઘટાડશે. આનાથી ભારતમાં નિર્મિત ઉપકરણોની સ્પર્ધાત્મકતા વધશે અને 'મેક ઇન ઇન્ડિયા' તથા 'આત્મનિર્ભર ભારત' પહેલને સમર્થન મળશે.
સરકારનો લક્ષ્યાંક ૨૦૩૦ સુધીમાં ૧૦૦ ગીગાવોટ સૌર ઊર્જા ઉત્પાદન ક્ષમતા હાંસલ કરવાનો છે. આ સુધારો ઘરેલું ઉત્પાદન કેન્દ્રોમાં નવા રોકાણને પ્રોત્સાહન આપશે. મંત્રાલયે કહ્યું કે પ્રત્યેક ગીગાવોટ ઉત્પાદન ક્ષમતા લગભગ ૫,૦૦૦ રોજગારીનું સર્જન કરે છે. આ સુધારાથી આગામી દાયકામાં ૫-૭ લાખ પ્રત્યક્ષ અને પરોક્ષ રોજગારીનું સર્જન થઈ શકે છે.
સ્વચ્છ ઊર્જાને પ્રોત્સાહન
નવા GST દરો પછી, સૌર ઊર્જા પ્રોજેક્ટ્સમાંથી વીજળી ઉત્પાદન વધુ સસ્તું બનશે. આનાથી ભારતમાં સ્વચ્છ ઊર્જાનો પ્રસાર વધશે અને ઘરેલું તથા ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં સૌર ઊર્જાનો ઉપયોગ વધશે. આ બદલાવને કારણે નાના અને મોટા બંને પ્રકારના રોકાણકારો સૌર પ્રોજેક્ટ્સમાં રોકાણ કરવા આકર્ષિત થશે.
સરકારનું આ પગલું સ્વચ્છ ઊર્જાના મહત્વને વધારવાની સાથે-સાથે ઊર્જા ક્ષેત્રમાં રોકાણકારો અને વપરાશકર્તાઓ માટે સકારાત્મક સંકેત પણ આપે છે.
