ડિજિટલ ઇન્ડિયા તરફ વધતા પગલાંની સાથે, આવકવેરા સંબંધિત ઘણી પ્રક્રિયાઓ હવે પહેલાં કરતાં વધુ સરળ થઈ ગઈ છે. કરદાતાઓ માટે આવકવેરા રિટર્ન ફાઇલ કરવું તો જરૂરી છે જ, પરંતુ ત્યારબાદ એક વધુ મહત્વપૂર્ણ પગલું છે જેને નજરઅંદાજ કરી શકાય નહીં. તે છે ઇ-વેરિફિકેશન. જો તમે તમારું રિટર્ન ફાઇલ કરી દીધું છે, પરંતુ 30 દિવસની અંદર તેનું ઇ-વેરિફિકેશન નથી કર્યું, તો તે રિટર્ન વિભાગના રેકોર્ડમાં નોંધાશે જ નહીં.
પહેલાં જ્યાં રિટર્ન વેરિફિકેશન માટે 120 દિવસનો સમય મળતો હતો, ત્યાં હવે તેને ઘટાડીને માત્ર 30 દિવસ કરવામાં આવ્યો છે. આ નિયમ 1 ઓગસ્ટ 2022થી લાગુ છે. એટલે કે તમારે તમારું ITR ફાઇલ કરવાના 30 દિવસની અંદર તેને ઇલેક્ટ્રોનિક રીતે વેરિફાય કરવું જરૂરી છે.
ઈ-વેરિફિકેશન શું છે?
ઈ-વેરિફિકેશન, એટલે કે ઇલેક્ટ્રોનિક વેરિફિકેશન, એ પ્રક્રિયા છે જેના દ્વારા કરદાતાઓ ઓનલાઇન રીતે પોતાના ફાઇલ કરેલા રિટર્નની પુષ્ટિ કરે છે. આમાં કોઈપણ દસ્તાવેજને પોસ્ટ કરવાની અથવા ફિઝિકલી જમા કરવાની જરૂર નથી હોતી. આ પ્રક્રિયા સંપૂર્ણપણે ઓનલાઇન હોય છે અને માત્ર થોડી મિનિટોમાં પૂરી કરી શકાય છે.
આનો સૌથી મોટો ફાયદો એ જ છે કે આમાં સમયની બચત થાય છે અને કોઈ ઝંઝટ પણ નથી હોતી. કરદાતાઓએ બસ એ સુનિશ્ચિત કરવાનું હોય છે કે તેમની પાસે રજિસ્ટર્ડ મોબાઇલ નંબર અને ઈમેલ ID હોય, જે આધાર અને પાન કાર્ડ સાથે લિંક હોય.
ઈ-વેરિફિકેશન માટે જરૂરી બાબતો
- રિટર્ન ફાઇલ કરવાના 30 દિવસની અંદર વેરિફિકેશન જરૂરી છે
- વેરિફિકેશન વગર રિટર્ન અમાન્ય ગણાશે
- પ્રક્રિયા સંપૂર્ણપણે ઓનલાઇન છે
- કોઈપણ દસ્તાવેજની હાર્ડકોપી મોકલવાની જરૂર નથી
- વેરિફિકેશન પૂર્ણ થતાં જ ટ્રાન્ઝેક્શન ID મળે છે
ઈ-વેરિફિકેશનના પ્રકાર: ઘણા વિકલ્પો, સરળ પ્રક્રિયા
ઇન્કમ ટેક્સ ડિપાર્ટમેન્ટે ઈ-વેરિફિકેશન માટે કરદાતાઓને ઘણા વિકલ્પો આપ્યા છે જેથી બધા લોકો પોતાની સુવિધા અનુસાર પ્રક્રિયા પૂરી કરી શકે.
આધાર OTP દ્વારા ઈ-વેરિફિકેશન
આ રીત સૌથી સામાન્ય અને સરળ માનવામાં આવે છે. આ માટે જરૂરી છે કે તમારો આધાર નંબર પાન કાર્ડ સાથે લિંક હોય અને આધાર સાથે જોડાયેલ મોબાઇલ નંબર ચાલુ હોય.
- ઇન્કમ ટેક્સ પોર્ટલ પર લોગિન કરો
- ‘ઈ-વેરિફાય રિટર્ન’ વિકલ્પ પસંદ કરો
- આધાર OTPને વિકલ્પ તરીકે પસંદ કરો
- રજિસ્ટર્ડ મોબાઇલ નંબર પર મોકલવામાં આવેલ OTP દાખલ કરો
- OTP નાખતા જ વેરિફિકેશન પૂર્ણ થઈ જશે
નેટ બેન્કિંગ દ્વારા વેરિફિકેશન
જો તમારું બેંક ખાતું એ બેંકમાં છે જે ઇન્કમ ટેક્સ પોર્ટલ સાથે નેટ બેન્કિંગ સુવિધા હેઠળ રજિસ્ટર્ડ છે, તો તમે આ રીતે પણ વેરિફિકેશન કરી શકો છો.
- તમારી બેંકની નેટ બેન્કિંગ વેબસાઇટ પર લોગિન કરો
- ‘ઇન્કમ ટેક્સ ઈ-ફાઇલિંગ’ વિભાગ પર જાઓ
- ત્યાંથી ડાયરેક્ટ ઇન્કમ ટેક્સ પોર્ટલ પર પહોંચો
- ‘ઈ-વેરિફાય રિટર્ન’ ઓપ્શન પસંદ કરો
- સૂચનાઓનું પાલન કરો અને વેરિફિકેશન પૂર્ણ કરો
EVC એટલે કે ઇલેક્ટ્રોનિક વેરિફિકેશન કોડ દ્વારા
આ રીત પણ ખૂબ જ સરળ છે અને આ માટે તમારે કોઈ એપ અથવા નેટ બેન્કિંગની જરૂર નથી.
- EVC એક કોડ હોય છે જે તમારા રજિસ્ટર્ડ મોબાઇલ નંબર અને ઈમેલ ID પર મોકલવામાં આવે છે
- આ કોડ નાખ્યા પછી વેરિફિકેશન તરત જ પૂર્ણ થઈ જાય છે
- EVC નો ઉપયોગ એ જ યુઝર્સ માટે શક્ય છે જેમનું બેંક એકાઉન્ટ અથવા ડીમેટ એકાઉન્ટ પાન કાર્ડ સાથે લિંક હોય
ડિજિટલ સિગ્નેચર સર્ટિફિકેટ (DSC)
આ વિકલ્પ એ કરદાતાઓ માટે હોય છે જેમનું રિટર્ન ઓડિટ થયેલું હોય છે અથવા જેના પર આ ફરજિયાત હોય છે. આ વિકલ્પમાં તમારે તમારું ડિજિટલ સિગ્નેચર અપલોડ કરવાનું હોય છે.
ઈ-વેરિફિકેશનની સંપૂર્ણ પ્રક્રિયા: સ્ટેપ બાય સ્ટેપ ગાઈડ
- સૌથી પહેલાં ઇન્કમ ટેક્સ ડિપાર્ટમેન્ટની વેબસાઇટ incometax.gov.in પર જાઓ
- ત્યાં તમારા પાન નંબર અને પાસવર્ડ દ્વારા લોગિન કરો
- ‘ઈ-ફાઈલ’ ટેબ પર ક્લિક કરો
- ત્યાં ‘ઇન્કમ ટેક્સ રિટર્ન’ પર જાઓ અને ‘ઈ-વેરિફાય રિટર્ન’ પસંદ કરો
- હવે તમારે પાન, એસેસમેન્ટ વર્ષ અને એક્નોલેજમેન્ટ નંબર ભરવો પડશે
- આ પછી વેરિફિકેશનના ઘણા વિકલ્પો આવશે: આધાર OTP, નેટ બેન્કિંગ, EVC અથવા DSC
- પોતાની સુવિધા અનુસાર વિકલ્પ પસંદ કરો
- જો તમે આધાર OTP પસંદ કર્યો છે, તો મોબાઇલ પર OTP આવશે
- OTP દાખલ કરતા જ સ્ક્રીન પર ટ્રાન્ઝેક્શન ID અને કન્ફર્મેશન મેસેજ આવી જશે
- વેરિફિકેશન પૂર્ણ થવા પર તેની પુષ્ટિ ઈમેલ પર પણ મળી જશે
જો 30 દિવસ નીકળી જાય તો શું કરવું?
જો તમે કોઈ કારણસર 30 દિવસની અંદર વેરિફિકેશન નથી કર્યું, તો તમે ‘કન્ડોનેશન ઓફ ડિલે રિક્વેસ્ટ’ દાખલ કરી શકો છો. આ માટે તમારે ઇન્કમ ટેક્સ પોર્ટલ પર એક એપ્લિકેશન ભરવી પડશે, જેમાં વિલંબનું કારણ જણાવવાનું હોય છે. વિભાગ આ અરજીને મંજૂરી આપ્યા બાદ જ રિટર્નને માન્ય કરશે.
અપડેટેડ મોબાઇલ અને ઈમેલ જરૂરી
ઈ-વેરિફિકેશનની પ્રક્રિયાને સરળ બનાવવા માટે આ જરૂરી છે કે તમારી પાસે એક્ટિવ મોબાઇલ નંબર અને ઈમેલ ID હોય, જે ઇન્કમ ટેક્સ પોર્ટલ પર રજિસ્ટર્ડ હોય. જો આ અપડેટ નથી તો OTP અથવા EVC પ્રાપ્ત કરવામાં મુશ્કેલી થઈ શકે છે.
