મહારાષ્ટ્ર કૉંગ્રેસે મરાઠી ભાષા માટે ‘હમ મરાઠી, હમ ભારતીય’ અભિયાન શરૂ કર્યું. ભાજપે તેને નૌટંકી ગણાવી. બંને પક્ષોમાં નિવેદનબાજી તેજ થઈ ગઈ છે.
Political Turmoil in Maharashtra: મહારાષ્ટ્ર કૉંગ્રેસે તાજેતરમાં ‘હમ મરાઠી, હમ ભારતીય’ નામથી એક વિશેષ મરાઠી ભાષા વર્કશોપનું આયોજન કર્યું. આ કાર્યક્રમ મીરા રોડ વિસ્તારમાં યોજાયો હતો, જ્યાં મહારાષ્ટ્ર કૉંગ્રેસના પ્રદેશ અધ્યક્ષ હર્ષવર્ધન સપકાલે મરાઠી ભાષાને લઈને જનતા સાથે સંવાદ કર્યો. સપકાલે મંચ પરથી કહ્યું કે મરાઠી ફક્ત ભાષા નથી, પરંતુ રાજ્યની સાંસ્કૃતિક ઓળખ અને અસ્મિતાનું પ્રતીક છે. તેમણે ભારપૂર્વક કહ્યું કે કૉંગ્રેસ કોઈપણ ભાષાની વિરુદ્ધ નથી, પરંતુ જ્યારે કોઈના પર જબરદસ્તીથી ત્રીજી ભાષા થોપવામાં આવે છે, તો તેનો વિરોધ થવો જોઈએ.
કૉંગ્રેસનું વલણ- શિક્ષણથી સન્માન, નહીં જબરદસ્તીથી
હર્ષવર્ધન સપકાલે એ પણ સ્પષ્ટ કર્યું કે કૉંગ્રેસ મરાઠી ભાષાને શીખવવા અને તેનો ગૌરવ વધારવામાં વિશ્વાસ રાખે છે, ન કે કોઈના પર જબરદસ્તીથી થોપવામાં. તેમનું કહેવું હતું, "અમે કોઈની સાથે લડાઈ નહીં કરીએ, ન તો કોઈ મારપીટ કરીશું. અમે લોકોને મરાઠી શીખવીશું, જેથી બધાને આ ભાષાની ગરિમા સમજાય."
તેમણે કાર્યક્રમમાં સ્પષ્ટપણે કહ્યું કે કૉંગ્રેસનું અભિયાન મરાઠી ભાષાના સંરક્ષણ અને સંવર્ધનના ઉદ્દેશ્યથી શરૂ કરવામાં આવ્યું છે, અને તેને કોઈ રાજકીય હથિયાર તરીકે ન જોવું જોઈએ. તેમનું આ નિવેદન એવા સમયે આવ્યું છે જ્યારે રાજ્યમાં વિવિધ ભાષાઓના પ્રચાર-પ્રસારને લઈને વિવાદ ઘેરો બની રહ્યો છે.
ભાજપનો પલટવાર- વિપક્ષ કરી રહ્યો છે નૌટંકી
કૉંગ્રેસના આ મરાઠી અભિયાનને લઈને ભારતીય જનતા પાર્ટીએ આકરો પલટવાર કર્યો છે. ભાજપના નેતાઓનું કહેવું છે કે કૉંગ્રેસ આ બધું ફક્ત રાજકીય ધ્યાન ખેંચવા માટે કરી રહી છે. તેમના અનુસાર, મરાઠી ભાષા મહારાષ્ટ્રમાં પહેલાથી જ મજબૂત છે અને તેને લઈને કૉંગ્રેસનું નવું અભિયાન ફક્ત એક ‘રાજકીય નૌટંકી’ છે.
ભાજપનું કહેવું છે કે કૉંગ્રેસને મરાઠીની યાદ ફક્ત ચૂંટણી પહેલાં જ આવે છે. પાર્ટીના નેતાઓનો એવો પણ તર્ક છે કે જ્યારે કૉંગ્રેસ સત્તામાં હતી, ત્યારે તેણે મરાઠી ભાષાને લઈને કોઈ નક્કર કામ કર્યું નથી.
ભાષાની રાજનીતિ કે સાંસ્કૃતિક ચેતના?
મહારાષ્ટ્ર જેવા વિવિધભાષી રાજ્યમાં ભાષા હંમેશાં એક સંવેદનશીલ મુદ્દો રહ્યો છે. મરાઠી વિરુદ્ધ હિન્દી, મરાઠી વિરુદ્ધ અંગ્રેજી જેવા વિવાદોએ સમયાંતરે રાજકીય રંગ લીધો છે. જોકે, આ વખતે કૉંગ્રેસે સધેલી રણનીતિ અંતર્ગત ભાષાની રાજનીતિથી હટીને શિક્ષણ અને સાંસ્કૃતિક ગૌરવ પર ભાર મૂકવાનો પ્રયાસ કર્યો છે.
